Tăng cường đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa

Trên 1.000 bến thủy nội địa hoạt động không phép

Cục Hàng hải và đường thủy Việt Nam cho biết: Hiện cả nước đang quản lý, khai thác gần 7.000km đường thủy nội địa quốc gia. Trên các tuyến được bố trí hệ thống phao tiêu, đèn báo hiệu cùng hàng trăm công trình chỉnh trị, trụ neo nhằm đảm bảo an toàn giao thông cho phương tiện hoạt động trên tuyến.

Chi cục Hàng hải và Đường thủy phía Bắc kiểm tra chống va trôi tại cầu Triều Dương (tỉnh Hưng Yên).

Cả nước có 310 cảng thủy nội địa và hơn 6.000 bến thủy, tuy nhiên vẫn còn khoảng hơn 1.000 bến hoạt động không phép, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Số lượng phương tiện thủy nội địa trên cả nước có khoảng 263.060 phương tiện đã được đăng ký, nhưng phần lớn đã có tuổi đời trung bình 15 năm, nhiều tàu cũ kỹ, nguy cơ mất an toàn cao;

Hiện nay, cả nước có 12 cơ sở đào tạo thuyền viên, người lái phương tiện. Các cơ sở phân bố đều trên các khu vực của cả nước, đã đào tạo được hàng nghìn thuyền viên, người lái phương tiện thủy nội địa.

Công tác quản lý nhà nước về giao thông đường thủy nội địa trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả như sau: Đến nay, các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật về cơ bản đã được ban hành đầy đủ, đảm bảo theo các nội dung, nhiệm vụ được giao tại Luật và phù hợp với thực tiễn đời sống kinh tế, xã hội;

Số vụ tai nạn giao thông đường thủy nội địa đã được giảm trên 10% cả 3 tiêu chí số vụ, số người chết, số người bị thương;

Số lượng đăng ký, đăng kiểm phương tiện thủy nội địa ngày càng tăng; Hệ thống cơ sở hạ tầng tại cảng, bến thủy nội địa cũng dần được hiện đại, kiên cố hóa, quy mô cảng, bến ngày càng được nâng cấp.

Cơ bản luồng đường thủy nội địa đã được đầu tư, bảo trì bảo đảm theo cấp kỹ thuật đảm bảo cho phương tiện hoạt động. Tuy nhiên, trên tuyến còn một số cầu trên tuyến chưa đảm bảo cấp kỹ thuật, vì vậy năm 2023 Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã triển khai rà soát tổng thể số liệu các cầu vượt qua các tuyến đường thủy nội địa quốc gia không đảm bảo chuẩn tắc theo cấp luồng. Trước mắt, năm 2023 Bộ Giao thông vận tải đã phê duyệt Dự án nâng cao tĩnh không các cầu thuộc khu vực phía Nam (dự án đang triển khai thực hiện, dự kiến hoàn thành năm 2026).

Phương tiện thủy nội địa hoạt động nhưng chưa đăng ký, đăng kiểm vẫn còn tồn tại như các phương tiện thủy nội địa tại khu vực lòng hồ Hòa Bình.

Bên cạnh các kết quả tích cực đã đạt được, công tác đảm bảo an toàn giao thông đường thủy vẫn còn nhiều hạn chế như: Một số tuyến luồng chưa đạt cấp kỹ thuật, tình trạng khan cạn, tĩnh không cầu thấp, điểm đen giao thông vẫn tồn tại như cầu Bình, cầu Đuống, cầu Đoan Vỹ, cầu Bình Triệu...

Các bến thủy nội địa hoạt động không phép, hết hạn nhưng vẫn hoạt động còn nhiều (trên 1.000 bến) phương tiện hoạt động tại các bến này không được các lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra về điều kiện an toàn của phương tiện, thuyền viên, hàng hóa, hành khách tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự an toàn giao thông đường thủy. Công tác kiểm tra xử lý vi phạm của các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương chưa thực sự quyết liệt nên các bến hoạt động không phép vẫn chưa được xử lý triệt để;

Phương tiện thủy nội địa hoạt động nhưng chưa đăng ký, đăng kiểm vẫn còn tồn tại như các phương tiện thủy nội địa tại khu vực lòng hồ Hòa Bình…;

Ứng dụng công nghệ trong quản lý, giám sát phương tiện còn hạn chế, dữ liệu phân tán; lực lượng kiểm tra, tuần tra mỏng, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý.

Triển khai đồng bộ các giải pháp

Đại diện Đội Cảnh sát đường thủy số 2, Phòng Cảnh sát giao thông (Công an tỉnh Hưng Yên) cho biết: Nhằm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường thủy nội địa, thời gian qua cán bộ Đội Cảnh sát đường thủy số 2 đã phổ biến các quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa; hướng dẫn kỹ năng nhận diện, phòng ngừa vi phạm và tham gia giao thông an toàn, nhất là trong mùa mưa bão; đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của chủ bến, người điều khiển phương tiện và ngư dân trong bảo đảm trật tự an toàn giao thông, trật tự xã hội trên các tuyến sông.

Phòng Cảnh sát giao thông cũng tổ chức ký cam kết với đại diện các chủ bến, người dân chấp hành nghiêm quy định của pháp luật và phối hợp với lực lượng chức năng khi phát hiện vụ việc phức tạp.

Theo Thông tư số 18/2025/TT-BXD Quy định về tổ chức và hoạt động của cảng vụ hàng hải, cảng vụ đường thủy nội địa, Chi cục Hàng hải và Đường thủy phía Bắc (đơn vị trực thuộc Cục Hàng hải và đường thủy Việt Nam) có chức năng tham mưu, giúp Cục trưởng quản lý Nhà nước và thực thi pháp luật chuyên ngành giao thông đường thủy nội địa.

Hiện Chi cục đang quản lý hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đường thủy nội địa quốc gia có tổng chiều dài trên 3.126km, trải rộng trên địa bàn 20 tỉnh, thành khu vực phía Bắc và miền Trung.

Để đảm bảo an toàn giao thông đường thủy, đại diện Chi cục cho biết: Hiện nay đang bước vào mùa mưa bão, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông đường thủy là rất lớn. Vì vậy trước mỗi cơn bão, Chi cục đều chủ động gửi văn bản tới Ban An toàn giao thông, lực lượng Cảnh sát giao thông đường thủy và chính quyền địa phương để tuyên truyền, hướng dẫn, di dời phương tiện ra khỏi khu vực nguy hiểm, ngăn ngừa va đập vào các công trình vượt sông. Đồng thời, yêu cầu các nhà thầu bảo trì hạ tầng đường thủy chủ động chằng buộc, gia cố hệ thống báo hiệu đường thủy nội địa (phao, cột, biển báo, đèn báo hiệu, thiết bị vận hành…), đảm bảo không bị trôi dạt, hư hỏng trong mưa lũ.

Sau mỗi đợt thiên tai, đơn vị khẩn trương triển khai công tác kiểm tra, sơ khảo, đo dò luồng, thống kê thiệt hại, đồng thời tiến hành khắc phục, sửa chữa, thay thế báo hiệu bị mất, hư hỏng, trôi dạt; điều chỉnh báo hiệu bị nghiêng, đổ, gãy để đảm bảo giao thông an toàn và thông suốt. Đến nay, đã có hàng trăm vị trí báo hiệu trên các tuyến sông Hồng, Thái Bình, Lô, Đuống, Cầu, Thương, Trà Lý, Lục Nam… được khôi phục, điều chỉnh.

Đặc biệt, trước tình hình lũ dâng cao, lưu tốc dòng chảy mạnh làm chiều cao tĩnh không nhiều cây cầu không đảm bảo theo quy định cấp kỹ thuật đường thủy nội địa, Chi cục đã ban hành 18 thông báo hạn chế giao thông tại các vị trí trọng yếu nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện.

Bên cạnh công tác khắc phục, Chi cục đã đề nghị các đơn vị bảo trì rà soát, kiểm tra kỹ thuật toàn tuyến, đo đạc luồng lạch, phát hiện vật chướng ngại phát sinh để có phương án điều tiết, thường trực chống va trôi tại các cầu trọng yếu, duy trì hệ thống báo hiệu, đảm bảo giao thông thông suốt.

Việc trang bị đầy đủ áo phao khi tham gia giao thông đường thủy là bắt buộc để đảm bảo an toàn và tuân thủ pháp luật.

Trao đổi với phóng viên Báo Xây dựng, đại diện Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam cho biết: Để nâng cao hiệu quả đối với công tác bảo đảm an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa trong thời gian tới, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam đang cùng các cơ quan, đơn vị triển khai đồng bộ các giải pháp sau:

Nghiên cứu, sửa đổi, hoàn thiện Luật giao thông đường thủy nội địa và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn và khắc phục các tồn tại, hạn chế hiện nay để công tác bảo đảm an toàn giao thông ngày càng tốt hơn;

Tích cực phổ biến, tuyên truyền các quy định hiện hành như: Nghị định 139/2021/NĐ-CP; Nghị định 08/2021/NĐ-CP; Nghị định 12/2025/NĐ-CP của Chính phủ; Thông tư 13/2025/TT-BCA... để ý thức chấp hành về an toàn giao thông đường thủy nội địa ngày càng được nâng lên.

Phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là các trường hợp bến hoạt động không phép, phương tiện không có đăng ký, đăng kiểm, thuyền viên và người lái phương tiện không có giấy chứng nhận khả năng chuyên môn và chứng chỉ chuyên môn phù hợp.

Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm việc không trang bị đầy đủ và không sử dụng áo phao, dụng cụ nổi cứu sinh trên phương tiện chở khách ngang sông;

Ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số và triển khai hệ thống giám sát AIS, GPS, VHF, cảnh báo thời tiết, thủy văn…; xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử thống nhất nhằm nâng cao công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động của phương tiện, cảng, bến thủy nội địa và các công tác liên quan đến phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên đường thủy nội địa đạt hiệu quả.

Hiện nay, Bộ Xây dựng (Bộ Giao thông vận tải trước đây) đã phê duyệt Dự án nâng cao tĩnh không các cầu thuộc khu vực phía Nam (dự án đang triển khai thực hiện, dự kiến hoàn thành năm 2026). Trong thời gian tới Bộ sẽ nghiên cứu tiếp tục triển khai thực hiện đối với khu vực miền Bắc, miền Trung để nâng cao năng lực khai thác các tuyến đường thủy nội địa quốc gia, phát triển vận tải thủy nội địa và bảo đảm an toàn cho phương tiện thủy nội địa hoạt động.

Theo Nghị định số 139/2021/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa: Phạt tiền từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng đối với hành vi khai thác, sử dụng phương tiện thô sơ có trọng tải toàn phần dưới 1 tấn hoặc sức chở dưới 5 người hoặc bè không bảo đảm điều kiện an toàn theo quy định (khoản 1, Điều 15).
Phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng đối với hành vi không trang bị hoặc trang bị không đủ áo phao hoặc dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân theo quy định, mức phạt tính trên mỗi áo phao, dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân (khoản 1, Điều 16);
Hành vi không mặc áo phao cứu sinh hoặc không mang dụng cụ nổi cứu sinh khi tham gia giao thông trên phương tiện cũng bị phạt từ 1.000.000 - 2.000.000 đồng (Điều 34).
Ngoài ra, mức phạt cao nhất đối với hành vi của thuyền viên, người lái phương tiện đang làm việc trên phương tiện mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn lên đến 35.000.000 đồng (Điều 21).

Khánh Hòa