Tăng cường đầu tư hạ tầng vùng biên giới, hải đảo và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến phát biểu thảo luận tại tổ 14. Ảnh: CTV

Thảo luận tại tổ 14 (gồm Đoàn Đại biểu Quốc hội các tỉnh Quảng Ninh, An Giang, Hà Tĩnh), Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến, Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng BĐBP, đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ và các kết quả đạt được; hoàn toàn nhất trí và đề nghị bổ sung một số vấn đề thực tiễn ở một số vùng địa bàn khó khăn, địa bàn biên giới để Chính phủ, các bộ, ngành liên quan tiếp tục quan tâm trong năm 2026, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Cụ thể, Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến nhấn mạnh, để thực hiện chuyển đổi số tốt và đồng bộ hơn thì phải có hạ tầng tốt, đường truyền mạng ít nhất là 4G; phải có hệ thống công nghệ thông tin, trang bị hiện đại, đồng bộ. Về nguồn nhân lực ở dọc tuyến biên giới, đặc biệt là tuyến biên giới đất liền thì đều đang thiếu thốn, rất khó khăn; ví dụ như sóng điện thoại di động. Theo thống kê, nhiều điểm, khu vực chưa có sóng di động hay sóng di động yếu, không ổn định, chưa có 4G. Có khoảng hơn 100 buôn, bản chưa có điện lưới quốc gia, rất khó phát triển hạ tầng để sử dụng hệ thống công nghệ thông tin cũng như chuyển đổi số của người dân, cán bộ; tập trung ở biên giới đất liền, tỉnh biên giới phía Bắc. Cần quan tâm, đầu tư tiếp để đảm bảo cho cán bộ, chiến sĩ các lực lượng, người dân ở biên giới đất liền có cơ hội tiếp cận thực hiện tốt hơn trong quá trình chuyển đổi số của nhà nước.

Về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hiện nay ở một số đặc khu còn khó khăn, trong đó có hai đặc khu lớn là Vân Đồn và Phú Quốc. Mỗi đặc khu có tính chất khác nhau, như phát triển kinh tế du lịch mạnh ở Phú Quốc, Lý Sơn, Vân Đồn; còn nhiều đặc khu khác thì rất ít dân; một số đặc khu lại tập trung nhiều về vấn đề quốc phòng, an ninh, nên cần nghiên cứu mô hình chính quyền ở đặc khu cho phù hợp.

Có một số đặc khu có nhiều đảo, như Vân Đồn (hơn 600 đảo), Phú Quốc, Nam Du (hơn 20 đảo), tuy nhiên những đảo đó trụ sở chính quyền địa phương chỉ đóng ở 1 đảo. Ví dụ, ở đảo Nam Du, UBND cấp xã đóng ở đảo Hòn Tre, còn các đảo khác chỉ có người dân ở và các tổ công tác, cho nên người dân khi thực hiện các thủ tục hành chính (TTHC) phải nộp giấy tờ cho các tổ công tác và các tổ công tác đó tập hợp lại khi nào đủ giấy tờ sẽ chuyển đi ghe sang đảo Hòn Tre là trung tâm hành chính của đặc khu để làm TTHC. Khi làm xong TTHC, tổ công tác lại đến lấy lại và trả về cho người dân. Đây là vấn đề khó khăn đặt ra cho người dân và chính quyền trong giải quyết và thực hiện TTHC, chuyển đổi số ở các đặc khu.

Đối với những đặc khu tập trung vào quốc phòng, an ninh, dân số ít thì bộ máy chính quyền địa phương cũng phải khác. Hay những đặc khu phát triển như Vân Đồn, Phú Quốc có đảo nằm cách xa từ 10 đến 12 hải lý đối với đảo trung tâm, thì cần phải có cơ chế mới để những tổ công tác ở đấy hoặc bố trí Ủy viên Ủy ban ở các đảo đó có thể chứng thực được cho nhân dân những TTHC thông thường, như đi học, đi làm, y tế… Việc có các con dấu phụ thì giải quyết TTHC sẽ đơn giản hơn, khắc phục được những khó khăn, bất cập nêu trên.

Toàn cảnh thảo luận tổ 14. Ảnh: CTV

Từ vấn đề trên, Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến cho rằng, cần phải nghiên cứu thêm về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp ở các đặc khu để nhân dân thực hiện TTHC tại các đảo. Nhiều đặc khu chưa có điện lưới quốc gia, chủ yếu sử dụng máy phát điện, nên không ổn định. Thực tế cho thấy, tại đảo Nam Du, chi phí dầu để chạy máy phát điện là khoảng 80 triệu đồng/ngày, phục vụ hơn 2.000 hộ dân với 7.700 nhân khẩu. Nếu xảy ra áp thấp nhiệt đới, tại đảo chỉ dự trữ lượng dầu chạy máy được 3 ngày. Nếu quá 3 ngày thì các thiết bị của cán bộ, nhân dân phải tạm dừng hoạt động, dẫn đến rất khó khăn, ảnh hưởng cho ứng dụng công nghệ thông tin. Qua thực tiễn nêu trên, Chính phủ, các bộ, ngành cần quan tâm, có giải pháp phù hợp.

Hiện nay, tỉ lệ xóa đói giảm nghèo ở các vùng miền, khu vực đã và đang được Chính phủ, Đảng, nhà nước quan tâm nhiều bằng các chương trình mục tiêu quốc gia, nhưng qua so sánh tăng giảm sau nhiệm kỳ 5 năm thì tỉ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn cao so với các vùng khác, dẫn đến khó khăn trong thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc thù, khó khăn.

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến đề xuất với Chính phủ, các bộ, ngành cần bổ sung những chính sách đặc thù để ưu tiên phát triển những vùng khó khăn và cần có các cơ chế, chính sách đặc thù về kinh tế, đầu tư, tài chính để nâng cấp, phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ chuyển đổi số và các cơ sở hạ tầng khác.

Cùng với đó, cần nghiên cứu, tiếp tục đánh giá lại hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp ở đặc khu để đề xuất bố trí, sắp xếp tổ chức, biên chế đảm bảo hợp lý tại các đặc khu có diện tích rộng; cần đầu tư hạ tầng điện, truyền thông, nhất là cần phải đầu tư xây dựng các công trình lưỡng dụng trên các đảo ven bờ, đảo quan trọng, vùng sâu, vùng xa, ở các vùng biên giới trọng yếu; gắn phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ người dân với phòng thủ, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.

Trên đây là những vấn đề mang tính thực tiễn, thời gian tới cấp có thẩm quyền cần tiếp tục quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị giải quyết để những vùng biên giới, đặc khu ngày càng có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và cơ sở hạ tầng tốt hơn.

TK