Tăng cường hơn nữa mối quan hệ đoàn kết thủy chung, hữu nghị đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam - Cuba*

UVTƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị Lê Quang Tùng đọc diễn văn tại buổi lễ kỷ niệm- Ảnh ĐV.

- Kính thưa đồng chí Ếtx-tê-ban La-xô Ết-nan-đết , Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Quốc hội chính quyền nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba, cùng các đồng chí lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước Cuba.

- Kính thưa đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương.

- Kính thưa đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam.

- Kính thưa các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo các bộ, ban, ngành, Ủy ban MTTQ Việt Nam, các cơ quan Trung ương, Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba; tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị.

- Kính thưa các quý vị đại biểu, khách quý, đồng bào, đồng chí và các bạn.

Cuba, đảo quốc anh hùng, đất nước của lòng nhân ái và ý chí tự cường. Tuy cách xa nhau nửa vòng trái đất nhưng quan hệ Việt Nam-Cuba luôn là mối quan hệ hữu nghị đặc biệt, thủy chung, trong sáng hiếm có trong quan hệ quốc tế, gắn kết về lý tưởng cách mạng cao đẹp, đã tạo nên sự đồng cảm, thấu hiểu và sẻ chia giữa hai dân tộc nằm ở hai nửa Đông Tây của địa cầu.

Nhắc đến Cuba, trong tâm khảm của mỗi người dân Việt Nam nói chung và người dân Quảng Trị nói riêng không bao giờ quên câu nói bất hủ của cố lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!” và hình ảnh Phi-đen, vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên và duy nhất đến thăm Việt Nam và vùng giải phòng miền Nam tại Quảng Trị tháng 9 năm 1973. Đến nay đã tròn 50 năm kể từ chuyến thăm lịch sử ấy.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, hôm nay tỉnh Quảng Trị rất vinh dự được phối hợp với Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao, các bộ, ban, ngành Trung ương và các cơ quan liên quan long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm ngày Chủ tịch Phi-đen Cát-xtơ-rô đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị. Đây là dịp để chúng ta cùng nhau ôn lại và bày tỏ sự tri ân sâu sắc đối với Chủ tịch Phi-đen, nhà lãnh đạo kiệt xuất của nhân dân Cuba, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam, Người đã luôn sát cánh cùng Việt Nam nói chung, Quảng Trị nói riêng trong những năm tháng gian khổ của cuộc chiến tranh vệ quốc, cũng như công cuộc xây dựng đất nước quê hương. Lễ kỷ niệm cũng là dịp tôn vinh và tăng cường hơn nữa mối quan hệ đoàn kết thủy chung, hữu nghị đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam- Cuba.

Thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Trị, tôi xin nhiệt liệt chào mừng và trân trọng gửi tới đồng chí Ếtx-tê-ban La-xô Ết-nan-đết, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Quốc hội chính quyền nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba và các đồng chí trong đoàn công tác Cuba; đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội và các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ, quý vị đại biểu khách quý, cùng toàn thể đồng bào lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo và quý vị !

Thưa toàn thể đồng bào, đồng chí!

Trong suốt quãng đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Cuba Phi-đen Cát-xtơ-rô đã có gần 100 bài diễn văn có đề cập đến Việt Nam, có 3 chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam. Trong đó, chuyến thăm của Chủ tịch Phi-đen đến Quảng Trị vào những ngày tháng 9 cách đây vừa tròn 50 năm, bất chấp mọi hiểm nguy rình rập với mong muốn được tận mắt chứng kiến cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân Việt Nam, đã trở thành sự kiện có ý nghĩa chính trị hết sức sâu sắc, là nguồn động viên tinh thần to lớn, tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho quân và dân Quảng Trị cùng cả nước trong cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong những thời khắc lịch sử đó, lãnh tụ Cuba đã đến thăm nhiều nơi vùng giải phóng tỉnh Quảng Trị khi vùng đất này vẫn còn vương mùi thuốc súng và đầy rẫy đạn bom. Nhiều nơi lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô đến thăm cũng chỉ cách bờ Nam sông Thạch Hãn hơn 10 km - nơi lúc bấy giờ địch còn tạm chiếm đóng và luôn chĩa nòng pháo về phía Bắc sông Thạch Hãn. Lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô đã đi bộ từ cầu Đông Hà ngược lên phía Tây để thị sát những lô cốt, vũ khí của địch bỏ lại và chứng kiến nỗ lực của quân và dân Quảng Trị xây dựng lại quê hương sau chiến tranh. Tiếp đó, lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô ngược lên Đường 9 đến thăm Cao điểm 241 ở xã Cam Thành, huyện Cam Lộ và Trụ sở Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở thị trấn Cam Lộ, huyện Cam Lộ; thăm Dốc Miếu (huyện Gio Linh) là căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ có phòng tuyến hàng rào điện tử Mc.Namara. Những nơi lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô đến, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta tiếp đón hết sức nồng nhiệt và chân thành khi xếp hàng dài, cùng những tràng vỗ tay liên hồi, rền vang đầy cảm phục.

Sáng 15/9/1973, dẫn đầu phái đoàn của Cuba đến Cao điểm 241 vẫn còn ngổn ngang xác xe tăng và khí tài của quân đội Mỹ, lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô đã phất cao lá cờ truyền thống của Sư đoàn 304 trên cao điểm 241 và diễn thuyết hơn nửa giờ đồng hồ tại đây. Ông đã được các cán bộ, chiến sĩ trao tặng lá cờ Bách chiến Bách thắng lấp lánh Huân chương của đoàn quân Khe Sanh, Quân giải phóng Trị Thiên. Cầm lá cờ trên tay, lãnh tụ Phi-đen Cát-xtơ-rô hô to trước đông đảo chiến sĩ: “Các đồng chí hãy mang lá cờ Bách chiến Bách thắng này cắm tại Sài Gòn. Hẹn gặp lại tại Sài Gòn sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng”. Trong suốt hơn 30 phút diễn thuyết, lãnh tụ Cuba ca ngợi lòng dũng cảm, sự can trường, chiến thắng oanh liệt của quân và dân ta; tình đoàn kết đặc biệt, thủy chung giữa Việt Nam và Cuba. Chủ tịch Phi-đen đã giương cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam như thể ông chính là người chiến sĩ mang cờ hiệu của một trong những trận chiến khốc liệt ở Quảng Trị.

Đi qua các vùng đất ở Quảng Trị, dừng chân trên cầu Hiền Lương lịch sử, đến Dốc Miếu Gio Linh, Đông Hà, Cam Lộ hay Cao điểm 241, nhìn những cánh đồng, đoạn đường, cầu cống và làng mạc bị bom cày, đạn xới, Chủ tịch Phi -đen luôn chăm chú, trầm tư, đồng cảm và chia sẻ với những hy sinh mất mát to lớn của Nhân dân Việt Nam và Nhân dân Quảng Trị phải gánh chịu. Chủ tịch xúc động đến bật khóc trước hình ảnh một nữ thanh niên bị thương do đụng phải bom mìn khi đang san lấp hố bom và yêu cầu dừng xe để tìm cách đưa nữ thanh niên đi cấp cứu; đồng thời đưa ra quyết định giúp Việt Nam xây dựng một bệnh viện tại Đồng Hới - Quảng Bình để chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân trong khu vực và một số công trình kinh tế - hạ tầng kỹ thuật quan trọng khác.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Cuba luôn đi đầu trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam, là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Vượt qua khoảng cách xa xôi về địa lý, về thời gian và hoàn cảnh còn có những khó khăn nhưng Cuba đã luôn sát cánh, hỗ trợ Việt Nam với tinh thần một người bạn chân thành, một người đồng chí tin cậy... Đó chính là chất Cuba, là chất Phi-đen trong tình cảm đoàn kết, ủng hộ vô điều kiện đối với Việt Nam, làm nên mối quan hệ đặc biệt, không có tiền lệ, được xác định là mẫu mực của quan hệ quốc tế.

Sau này lãnh tụ Phi-đen đã viết “Tôi đã phải yêu cầu để được thực hiện chuyến đi đó”, “Tôi có thể trở thành nạn nhân của những cuộc phiêu lưu của Mỹ nếu chúng biết được tôi có mặt ở khu vực đó”.

Nhân dân Việt Nam, nhân dân Quảng Trị mãi mãi ghi nhớ tình cảm sâu đậm và sự giúp đỡ vô giá mà nhân dân Cuba, Chủ tịch Phi-đen đã dành cho đất nước, quê hương mình. Cũng bởi đạo lý ấy mà Đảng và Nhà nước, Nhân dân Việt Nam từ lâu đã coi việc đoàn kết, ủng hộ và hợp tác với Cuba là một nguyên tắc, một mệnh lệnh của trái tim; đã dành cho đất nước anh em Cuba sự ủng hộ hết lòng, coi việc hỗ trợ Cuba là nghĩa vụ tự nhiên, xuất phát từ lương tâm và tình cảm quốc tế trong sáng, truyền thống hữu nghị và nhân văn của dân tộc.

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo và quý vị đại biểu!

Thưa toàn thể đồng bào, đồng chí!

Quảng Trị, mảnh đất từng chịu đựng nỗi đau chia cắt đất nước, từng là nơi đụng đầu lịch sử giữa chính nghĩa với bạo tàn, mảnh đất được lịch sử “chọn làm điểm tựa” của một thời chiến tranh, nay được nhắc đến với những địa danh oai hùng như Đường 9 - Khe Sanh, Cồn Tiên- Dốc Miếu, Cửa Việt, Thành Cổ Quảng Trị, cầu Hiền Lương, sông Bến Hải, Thạch Hãn dòng sông hoa đỏ, Vĩnh Linh lũy thép anh hùng, Cồn Cỏ nở đầy hoa thắng trận...

Cuộc chiến tranh khốc liệt đã để lại cho Quảng Trị những hậu quả hết sức nặng nề, bên cạnh đó, thời tiết, thiên tai khắc nghiệt, song, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Trị luôn phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, truyền thống kiên cường, bất khuất, sức mạnh của cốt cách con người Quảng Trị; tập trung khai thác nguồn lực, khắc phục khó khăn, đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân. Văn hóa, giáo dục, y tế chuyển biến tích cực, an sinh xã hội được bảo đảm. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định; hoạt động đối ngoại ngày càng đi vào chiều sâu và phát huy hiệu quả.

Nhân dân Quảng Trị có tình cảm và sự ngưỡng mộ đặc biệt với Phi-đen và Chủ tịch Phi-đen cũng luôn nhớ về Quảng Trị. Năm 1995, Chủ tịch Phi-đen sang thăm lại Việt Nam, ông bày tỏ nguyện vọng được vào thăm Quảng Trị để được tận mắt chứng kiến những đổi thay trên mảnh đất đã lưu giữ nhiều kỷ niệm, nhưng vì lý do sức khỏe đã không vào được. Đoàn đại biểu tỉnh Quảng Trị thay mặt Đảng bộ, quân và dân tỉnh nhà đã ra Hà Nội gặp mặt và báo cáo tình hình với Chủ tịch Phi –đen. Nhiều lần đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam sang thăm Cuba, Chủ tịch đã dành thời gian hỏi thăm về tình hình Quảng Trị; chỉ đạo Chính phủ Cuba cử chuyên gia sang giúp Quảng Trị quy hoạch du lịch đảo Cồn Cỏ và nhiều hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, hỗ trợ vật chất khác.

Vô cùng thương tiếc khi nghe tin Chủ tịch Phi-đen qua đời, ngày 4/12/2016, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Trị đã trang trọng tổ chức lễ tưởng niệm lãnh tụ Phi-đen và trưng bày tập ảnh “Những khoảnh khắc của Chủ tịch Phi-đen trên vùng đất lửa Quảng Trị năm 1973”, thể hiện tình cảm trọn nghĩa trọn tình, luôn khắc ghi hình ảnh của một nhà lãnh đạo cách mạng huyền thoại, người đã cùng với Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu và các đồng chí lãnh đạo thắp sáng và không ngừng bồi đắp tình hữu nghị, đoàn kết gắn bó giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba.

Để mãi mãi ghi nhớ công ơn và tình cảm của Chủ tịch Phi-đen dành cho Nhân dân Quảng Trị nói riêng, Nhân dân Việt Nam nói chung, đồng thời mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam-Cuba, năm 2018, tỉnh Quảng Trị đã hoàn thành xây dựng công viên Fidel ở Trung tâm thành phố Đông Hà, cũng là công viên đầu tiên tại Việt Nam mang tên vị lãnh tụ của đất nước Cuba yêu mến.

Tại kỳ họp thứ 37 của Ủy ban Liên Chính phủ Việt Nam - Cu Ba vào năm 2019, Bộ Y tế Cuba và tỉnh Quảng Trị đã ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác về lĩnh vực y tế, thiết lập chiến lược hợp tác toàn diện trong lĩnh vực y tế giữa 2 nước Việt Nam - Cuba nói chung và giữa tỉnh Quảng Trị và Cuba nói riêng, đồng thời phối hợp thực hiện các chương trình y tế, dự án hỗ trợ học tập, khoa học, đầu tư và y tế mà cả hai bên quan tâm.

Tháng 4/2023, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đến Cuba, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị - quê hương của Tổng Bí thư Lê Duẩn và tỉnh Holguin- quê hương của Chủ tịch Phi-đen đã ký Bản ghi nhớ về việc thiết lập quan hệ hữu nghị, hợp tác, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội hai nước. Bản ghi nhớ này đã mở ra hướng hợp tác mới trên các lĩnh vực hai tỉnh cùng quan tâm và có lợi thế; trong dịp này, Quảng Trị đã tặng tỉnh Holguin 50.000 USD để thực hiện chính sách an sinh xã hôị̣.

Quảng Trị cũng trở thành điểm đến của các đoàn lãnh đạo Cuba mỗi khi sang thăm và làm việc tại Việt Nam. Có mặt tại Quảng Trị vào những ngày giữa tháng 5/2023, Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Cu Ba, Ủy viên Hội đồng nhà nước, Chủ tịch Ủy ban bảo vệ cách mạng Cu ba Gerardo Hernander Nordelo đã thăm tất cả những địa danh mà cách đây 50 năm Chủ tịch kính yêu Fidel đã đặt chân đến. Bà Arlin Alberly Loforte, Phó Tổng Biên tập Báo Granma khi dừng chân đến Quảng Trị cũng có cảm xúc rất đặc biệt: “Đây là lần đầu tiên tôi đến Quảng Trị- mảnh đất mà tôi muốn được đặt chân đến một lần trong đời. Tại đất nước Cuba, hai tiếng Quảng Trị luôn được báo chí nhắc đến đầy ngưỡng mộ trong nhiều sự kiện quan trọng”.

Quảng Trị đang nỗ lực phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, xứng đáng là mảnh đất đã ghi đậm dấu ấn tình cảm và hình ảnh Chủ tịch Phi-đen, ghi đậm nét son trong trang sử quan hệ thắm tình đồng chí, thắm tình anh em Việt Nam-Cuba và mong muốn Đảng và Nhà nước Cuba tiếp tục có nhiều chương trình hợp tác với Việt Nam và tỉnh Quảng Trị trên các lĩnh vực, đặc biệt là những lĩnh vực Cuba có thế mạnh như Y tế, Du lịch, Giáo dục và đào tạo.

Nhân dịp này, thay mặt Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Quảng Trị, tôi trân trọng cảm ơn tình cảm đặc biệt và sự quan tâm đối với Quảng Trị của đồng chí Chủ tịch Quốc hội chính quyền nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba; đồng chí Thường trực Ban Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam; đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội và các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương. Xin kính chúc các đồng chí lãnh đạo, quý vị đại biểu, đồng bào, đồng chí sức khỏe, hạnh phúc.

Việt Nam - Cuba đoàn kết thủy chung, đời đời bền vững!

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Phi - đen vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta!

Xin trân trọng cảm ơn!

* Đầu đề do tòa soạn đặt