Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế

Quản lý thuế với các mô hình kinh tế số

Chiều 13/10, tiếp tục phiên họp thứ 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, việc xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi) nhằm đẩy mạnh hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế với 3 trụ cột: Tạo thuận lợi cho người nộp thuế, nâng cao hiệu lực quản lý và số hóa quy trình nghiệp vụ; khắc phục bất cập của Luật hiện hành, đồng bộ với pháp luật liên quan; cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, tăng cường chia sẻ dữ liệu, phối hợp liên ngành.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn

Đồng thời, thúc đẩy phân cấp, phân quyền; triển khai thủ tục thuế trực tuyến toàn trình không phụ thuộc địa giới hành chính, hướng đến mô hình “một cửa số” duy nhất; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế; nâng cao mức độ tuân thủ; hoàn thiện khung pháp lý cho quản lý thuế với các mô hình kinh tế số, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, khuyến khích chuyển đổi sang doanh nghiệp.

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) gồm 9 Chương, 53 Điều. Trong đó, về đối tượng áp dụng (Điều 2): Sửa đổi, bổ sung quy định về người nộp thuế để bao quát các đối tượng phát sinh theo quy định tại các Luật thuế: Tổ chức, cá nhân nước ngoài có phát sinh thu nhập tại Việt Nam, có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số khác; tổ chức, cá nhân thực hiện khấu trừ, nộp thay số thuế đã khấu trừ. Sửa đổi, bổ sung về tên cơ quan quản lý thuế cho phù hợp với tổ chức bộ máy mới sau sắp xếp.

Về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế (Điều 12), dự thảo luật cơ bản kế thừa nội dung Điều 7 (đồng tiền khai thuế, nộp thuế), từ Điều 42 đến 48 Luật Quản lý thuế năm 2019. Sửa đổi thời hạn khai bổ sung từ 10 năm xuống 5 năm.

Bổ sung quy định người nộp thuế không được khai bổ sung trong thời gian theo văn bản đề nghị của cơ quan điều tra yêu cầu người nộp thuế không được khai bổ sung hồ sơ khai thuế theo quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và giao Chính phủ quy định các trường hợp được khai bổ sung sau khi cơ quan thuế, cơ quan có thẩm quyền đã công bố quyết định thanh tra, kiểm tra;

Bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt, thời gian gia hạn nộp hồ sơ khai thuế do Chính phủ quy định; bổ sung quy định đồng tiền khai thuế là ngoại tệ cho trường hợp khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo thuế tối thiểu toàn cầu; bổ sung giao Chính phủ quy định tỷ giá khai thuế quy đổi để giải quyết vướng mắc về khai thuế trong trường hợp kê khai, nộp thuế đối với hoạt động dầu khí và phù hợp với chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo thuế tối thiểu toàn cầu.

Về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (Điều 13), Thứ trưởng Bộ Tài chính cho hay, thực hiện chủ trương xóa bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 68-NQ/TW, theo đó sửa đổi theo hướng: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh căn cứ mức doanh thu thực tế hằng năm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, đối tượng không phải nộp thuế, đối tượng chịu thuế, đối tượng phải nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng phải nộp thuế thì thực hiện khai thuế, tính thuế đối với từng loại thuế theo kỳ tính thuế.

Chính phủ quy định chi tiết điều này, bao gồm phương pháp tính thuế giá trị gia tăng; hồ sơ, thủ tục kê khai doanh thu, kê khai thuế và nộp thuế. Bộ Tài chính quy định chế độ kế toán áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Về biện pháp áp dụng trong kiểm tra thuế đối với trường hợp có dấu hiệu trốn thuế (Điều 23), dự thảo luật bổ sung mới diều này về biện pháp áp dụng trong kiểm tra thuế đối với trường hợp có dấu hiệu trốn thuế với 2 biện pháp gồm: thu thập thông tin liên quan đến hành vi trốn thuế; tạm giữ tài liệu liên quan.

Bảo đảm minh bạch, hiệu quả

Về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (điều 13), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu, đối với các hộ/cá nhân kinh doanh sẽ chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai, về cơ bản doanh thu kê khai theo hóa đơn sẽ tăng cao hơn so với các mức khoán mà các hộ/cá nhân kinh doanh đang áp dụng hiện nay.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi

Theo đó, gánh nặng về thuế (thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân) của các hộ kinh doanh sẽ thay đổi đáng kể. Vì vậy, Cơ quan soạn thảo cần tính toán, đánh giá tác động cụ thể về sự thay đổi trong nghĩa vụ thuế cho các hộ/cá nhân kinh doanh.

Trong trường hợp cần thiết (nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn), đề nghị cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất (trong các luật chính sách) để gánh nặng về thuế đối với các đối tượng liên quan không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân của Đảng và Nhà nước.

Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định về phương pháp tính thuế giá trị gia tăng, trong đó có các mức ngưỡng doanh thu để xác định phương pháp tính thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ trên doanh thu và nghĩa vụ áp dụng hóa đơn điện tử nối mạng với cơ quan thuế - đây là những nội dung thuộc về luật chính sách.

Để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc thiết kế bổ sung nội dung sửa đổi điều khoản tương ứng của luật chính sách (Luật Thuế giá trị gia tăng) và đưa các nội dung này vào điều khoản thi hành luật.

Về hóa đơn điện tử (Điều 26), dự thảo luật quy định cho trích 0,1% trên tổng số thuế giá trị gia tăng nội địa của năm trước liền kề để triển khai các biện pháp (do Bộ Tài chính quy định) nhằm khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn khi mua hàng và khen thưởng người tiêu dùng tố giác cơ sở kinh doanh không lập và giao hóa đơn.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, chính sách khuyến khích, khen thưởng người tiêu dùng là cần thiết, tuy nhiên, hiệu quả của chính sách này còn chưa thật rõ ràng; nội dung dự thảo theo hướng này chưa phù hợp với quy định của Hiến pháp rằng mọi khoản thu chi của ngân sách nhà nước đều phải được dự toán.

Bên cạnh đó, chưa phù hợp Luật Ngân sách nhà nước, vì thuế giá trị gia tăng nội địa là khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, theo tỷ lệ % được Quốc hội quyết định cho từng thời kỳ ổn định ngân sách; đây là thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nên quy định nội dung này trong Luật Quản lý thuế là không phù hợp.

Trong bối cảnh áp lực với ngân sách ngày càng tăng, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục thực hiện chính sách này từ nguồn kinh phí tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, như đã được thực hiện trong thời gian vừa qua. Đề nghị Bộ Tài chính lưu ý bố trí nguồn kinh phí này, bảo đảm minh bạch, hiệu quả.

Quỳnh Nga