Doanh nhân Vũ Văn Tiền, Chủ tịch Tập đoàn Geleximco: Hành trình đồng kiến tạo tương lai Việt Nam

Doanh nhân Vũ Văn Tiền

Tinh thần công - tư kiến quốc

“Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị đã thắp sáng khát vọng của doanh nghiệp, khát vọng chất chứa mấy chục năm qua, đó là được làm những dự án, những công trình mang giá trị Việt Nam. Giờ là lúc các doanh nghiệp cùng tham gia với Nhà nước, với tinh thần công - tư kiến quốc. Đây không phải là một khẩu hiệu, mà là con đường phải đi, cách thức phải hành động”.

Ông Vũ Văn Tiền đã chia sẻ điều này với rất nhiều doanh nhân, cả doanh nhân cùng thế hệ đầu tiên sau Đổi mới cũng như các doanh nhân trẻ. Trong suy nghĩ của ông, môi trường để doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo, cống hiến các ý tưởng phát triển đang hội tụ những điều kiện quan trọng, từ tư duy của người đứng đầu, các nỗ lực cải cách, tinh gọn bộ máy đến các mục tiêu cụ thể trong cắt giảm chi phí đầu tư, kinh doanh, giảm rào cản kinh doanh cho doanh nghiệp. Lúc này, nếu hàng triệu doanh nghiệp cùng suy nghĩ, cùng làm, đất nước sẽ có hàng triệu sáng kiến, hàng triệu việc làm...

“Sức bật của nền kinh tế, tốc độ tăng trưởng 2 con số mà lãnh đạo Đảng, Nhà nước đang đặt ra với quyết tâm rất lớn sẽ đạt được từ những hành động cụ thể của từng doanh nghiệp, doanh nhân”, ông Tiền phân tích khi kêu gọi thành lập Liên minh Doanh nghiệp nội địa hóa.

Mục tiêu kỳ vọng của Liên minh là thúc đẩy công nghiệp phụ trợ, nâng tỷ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trong 5 năm tới và hình thành hệ sinh thái sản xuất “Made in Vietnam”. Trong liên minh này, những doanh nghiệp lớn, có năng lực vốn, công nghệ sẽ dẫn dắt, thu hút doanh nghiệp nhỏ và vừa vào hệ sinh thái.

“Sẽ cần một đội ngũ ‘cùng hành quân’, tiên phong bước ra thị trường quốc tế, giữ vững mặt trận xuất khẩu của Việt Nam”, ông Tiền ví von đầy hứng khởi.

Ba thập kỷ trước, khi khái niệm “kinh tế tư nhân” còn mới mẻ, chứa đựng vô vàn điều nhạy cảm, ông Vũ Văn Tiền đã lựa chọn con đường mạo hiểm nhất: khởi nghiệp bằng niềm tin vào tương lai của Đổi mới.

Năm 1993, Tập đoàn Geleximco ra đời, đặt những viên gạch đầu tiên cho mô hình tập đoàn tư nhân đa ngành của Việt Nam, hoạt động từ công nghiệp - năng lượng, bất động sản, tài chính - ngân hàng đến dịch vụ thương mại.

Từ đó đến nay, Geleximco trở thành minh chứng sống động cho tinh thần dấn thân, kiên định và bản lĩnh của doanh nghiệp Việt. Còn doanh nhân Vũ Văn Tiền là đại diện cho tinh thần khởi nghiệp không ngừng. Không chỉ tham gia vào nhiều ngành, lĩnh vực truyền thống, ông còn có mặt trên “tiền tuyến” các lĩnh vực, sản phẩm của nền kinh tế số, kinh tế xanh, như giữ vai trò Phó chủ tịch HĐQT thường trực, phụ trách các ủy ban chiến lược, chuyển đổi số, phát triển bền vững (ESG) của Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) - ngân hàng ông sáng lập hơn 30 năm trước.

Ông từng nói, trong thời đại số hóa, một người có thể làm công việc của trăm người, nên bản chất của cách thức phát triển trong doanh nghiệp lúc này cũng chính là tinh gọn, hiệu quả, đổi mới và bền vững. Bởi vậy, chuyển đổi số hay ESG không phải là “trào lưu quốc tế”, mà là chuẩn mực phát triển tất yếu nếu doanh nghiệp Việt muốn tồn tại lâu dài.

“Doanh nghiệp Việt chỉ có thể hội nhập nếu đi theo chuẩn mực quốc tế, gắn với đổi mới công nghệ và phát triển bền vững”, ông khẳng định.

Tư duy hệ thống - hành động cụ thể

Nếu phải chọn một cụm từ để nói về triết lý của ông Vũ Văn Tiền, đó hẳn là “công - tư kiến quốc” - mô hình hợp tác trong đó Nhà nước và khu vực tư nhân đồng hành, đồng trách nhiệm và cùng tạo ra giá trị quốc gia.

Nhưng khác với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp chỉ nói về chiến lược vĩ mô, mối quan tâm của ông rất cụ thể, đó là cơ chế thực thi - điều mà ông gọi là “đường đi nước bước của hành động”. Ở góc nhìn này, các đề xuất của ông luôn thực tiễn, cụ thể, có thể hình dung được giải pháp ngay.

“Nghị quyết của Bộ Chính trị đã rõ hết rồi, sẽ giao việc cho doanh nghiệp, sẽ đặt hàng doanh nghiệp, sẽ thúc đẩy doanh nghiệp, nhưng vấn đề là đường lối thực thi. Phải có sơ đồ rất rõ quy trình này, triển khai các cơ chế thế nào, quy trình ra sao, đến đây thì ai ký, ai chịu trách nhiệm cuối cùng...”, ông Tiền thẳng thắn.

Đây chính là điều mà ông và nhiều doanh nhân hay bàn thảo mỗi khi có dịp phát biểu để hoàn thiện thể chế pháp lý. Ông Tiền nhìn nhận, đội ngũ công chức trong nhiều ngành, lĩnh vực của các bộ, ngành có năng lực chuyên môn cao, nhưng dường như việc chưa chạy vì “thiếu tư duy đồng kiến tạo”, nên vẫn cứ việc ai người nấy làm.

“Đây là lúc cùng làm, cùng chịu trách nhiệm. Doanh nghiệp thực hiện dự án thì lãnh đạo phải nắm tình hình, tiến độ, chuẩn bị tài chính, con người; địa phương chịu trách nhiệm giải phóng mặt bằng thì lãnh đạo phải ra hiện trường, phải trách nhiệm, tâm huyết thì mới có mặt bằng cho nhà thầu. Chúng tôi đã có bài học từ các dự án PPP - phải có người chịu trách nhiệm cuối cùng và cơ chế phối hợp nhịp nhàng”, ông Tiến ví dụ.

Ba từ chìa khóa trong chỉ đạo công việc của ông khi bắt tay vào công việc - linh hoạt, thực chiến và trách nhiệm - cũng có thể coi là từ khóa của quản trị hiệu quả. Nhưng cơ chế công - tư kiến quốc đòi hỏi nhiều hơn.

Có thể hình dung khi nhìn vào các đề xuất mà ông Tiền và Geleximco đang theo đổi. Ví dụ vai trò chiến lược của Cái Mép-Thị Vải trong chuỗi logistics quốc tế, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối cảng nước sâu này với Cần Giờ và TP.HCM, biến khu vực phía Nam thành trung tâm thương mại - dịch vụ thay thế Singapore trong tương lai.

Ông gọi đó là “giải pháp kinh doanh hiệu quả, nhưng cũng giải bài toán mà đất nước, nền kinh tế đang cần trong giai đoạn phát triển mới, trong kỷ nguyên của nền kinh tế đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số”.

Cảm hứng từ hành động

Điều khiến ông Vũ Văn Tiền khác biệt không chỉ là những gì ông nói, mà là cách ông làm. Ông luôn hướng tới kết quả cụ thể và trách nhiệm cuối cùng - hai điều mà ông cho rằng, phải làm được - cả phía Nhà nước và phía doanh nghiệp - nếu muốn tạo nên giai đoạn tăng trưởng bứt phá.

Trong một cuộc họp với lãnh đạo Chính phủ, ông đã từng thẳng thắn chia sẻ về điều này, với cả thực trạng còn nhiều rào cản trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhưng hướng đi cũng rõ ràng trong các bước cải cách cơ chế, chính sách.

“Nhiều việc lớn có thể làm được, chỉ cần có cơ chế và người chịu trách nhiệm cuối cùng”, ông giãi bày...

Ở tuổi ngoài 60, ông vẫn giữ tinh thần của một người trẻ - dám nghĩ, dám làm và không ngại va chạm. Thậm chí, ông từng nhắn nhủ các cán bộ trẻ: “Trẻ mà không có cảm xúc, không có năng lượng, thì không thể làm được việc lớn”.

Hơn 30 năm trên thương trường, doanh nhân Vũ Văn Tiền vẫn tràn đầy cảm xúc, năng lượng. Hiện tại, khát khao nhìn thấy một Việt Nam hùng cường được kiến tạo bởi trí tuệ và bản lĩnh của người Việt lại tiếp tục cháy bỏng trong ông.

Khát vọng “công - tư kiến quốc” mà ông khởi xướng không chỉ là một tầm nhìn phát triển, mà là lời kêu gọi thế hệ doanh nhân Việt bước vào thời kỳ kiến quốc mới - nơi tinh thần doanh nhân và trách nhiệm công dân hòa làm một.

Và có lẽ, chính từ những doanh nhân như ông - muốn nghĩ lớn, làm thật, hành động đến cùng - Việt Nam sẽ kiến tạo được một nền kinh tế mạnh mẽ, tự chủ và bền vững hơn trong tương lai.

Phong Lan