Tăng cường phối hợp trong chia sẻ cơ sở dữ liệu xây dựng

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Sáng 24/11, tiếp tục Chương trình phiên họp thứ 51, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi).

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Lưu ý rủi ro về chất lượng công trình trong cơ chế “hậu kiểm”

Trình bày Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng nêu rõ, về lập, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng, một số ý kiến cho rằng, cần đơn giản hóa nội dung thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, nâng cao trách nhiệm của người quyết định đầu tư và chủ đầu tư cũng như tăng cường kiểm tra, giám sát. Việc giao quyền cho chủ đầu tư trong thẩm định thiết kế cần cơ chế kiểm soát chất lượng thiết kế.

Về đối tượng thẩm định, có ý kiến cho rằng, cơ quan chuyên môn về xây dựng chỉ nên thẩm định các dự án có sử dụng vốn đầu tư công, đối với dự án đầu tư kinh doanh, nhà đầu tư tự chịu trách nhiệm về quyết định của mình.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng trình bày Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi). Ảnh: Lâm Hiển

Trong Báo cáo, Chính phủ nêu rõ, để thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư xây dựng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, dự thảo Luật đã tập trung vào yêu cầu này, cùng với đó là nâng cao trách nhiệm cho các chủ thể thực hiện, tăng cường kiểm tra, giám sát.

Cụ thể, quy định về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, người quyết định đầu tư, chủ đầu tư. Đồng thời, tăng cường hậu kiểm thông qua quy định về quản lý trật tự xây dựng và kiểm tra chuyên ngành để bảo đảm không buông lỏng quản lý.

Khi giao chủ đầu tư kiểm soát thiết kế sau khi dự án được phê duyệt, tại Điều 29 dự thảo Luật đã quy định về thẩm tra thiết kế xây dựng đối với các công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, ảnh hưởng đến an toàn xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Đối với dự án đầu tư kinh doanh, từ Luật số 62/2020/QH14 đã không yêu cầu thẩm định thiết kế sau khi dự án được phê duyệt đối với dự án loại này.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh, dự thảo Luật lần này thực hiện theo nguyên tắc "từ giai đoạn chuẩn bị dự án đến khi khởi công xây dựng, mỗi công trình/dự án chỉ phải thực hiện 1 thủ tục hành chính".

Theo đó, trường hợp đã thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi (đã đánh giá về phù hợp với quy hoạch, tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng, an toàn xây dựng, an toàn phòng, chống cháy nổ; không kiểm soát các nội dung liên quan đến hiệu quả đầu tư kinh doanh của chủ đầu tư) thì được miễn giấy phép xây dựng.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi), trong đó khẳng định, cơ quan chủ trì soạn thảo có nhiều nỗ lực trong việc tiếp thu, chỉnh lý để hoàn thiện dự thảo Luật.

Thường trực Ủy ban nhận thấy, vẫn còn 5 vấn đề cần cân nhắc kỹ lưỡng để bảo đảm tính khả thi và an toàn, đó là, rủi ro về chất lượng công trình trong cơ chế “hậu kiểm”; phân cấp, phân quyền cần đi đôi với năng lực; cơ chế xử lý công trình vi phạm; xử lý công trình để đi vào hoạt động khi gặp sự cố; vấn đề miễn giấy phép xây dựng và quyền sở hữu tài sản trên đất theo Luật Đất đai; quy định chuyển tiếp; áp lực đối với hệ thống văn bản dưới Luật do có quá nhiều văn bản cần hướng dẫn thi hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi). Ảnh: Lâm Hiển

Tập trung vào 8 nội dung trọng tâm

Cho rằng dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) cần tập trung vào 8 trọng tâm như: giấy phép xây dựng, miễn giấy phép nhà ở riêng lẻ nông thôn, trách nhiệm thẩm định thiết kế, điều chỉnh tổng mức đầu tư, vật liệu xanh, hậu kiểm, năng lực tổ chức của địa phương, cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng.

Về miễn giấy nhà ở riêng lẻ nông thôn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, cần giới hạn như: không nằm trong hành lang giao thông, di sản, "nếu không sẽ rối loạn".

“Về thẩm định thiết kế, bãi bỏ thẩm định Nhà nước là đúng, nhưng phải có cơ chế ràng buộc để rõ quyền của người dân, quyền quản lý của chính quyền địa phương”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng việc điều chỉnh tổng mức đầu tư.

Liên quan đến vật liệu xanh, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, cần kiểm soát vật liệu xây dựng để bảo đảm không ảnh hưởng đến môi trường. Hậu kiểm phải được quy định rõ, nếu có vi phạm thì phạt như thế nào để mang tính răn đe, phạt như thế nào để xử lý nghiêm.

Về năng lực tổ chức ở địa phương, phải hết sức quan tâm đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ ở địa phương có trình độ nghiệp vụ, chuyên môn, nhất là khi đã thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Về cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, số hóa, tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Với khối lượng thông tin số hóa rất lớn, đòi hỏi nguồn lực, hạ tầng công nghệ, nhân lực phải tương xứng để xây dựng, duy trì, cập nhật dữ liệu thường xuyên. Bên cạnh đó, phải phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong việc tích hợp và chia sẻ dữ liệu.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, để bảo đảm chất lượng dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, thông qua, đề nghị Chính phủ khẩn trương, nghiêm túc tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của cơ quan thẩm tra, các đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý các nội dung như bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, toàn diện các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng; rà soát kỹ lưỡng tính khả thi, đồng bộ, thống nhất của dự thảo luật và hệ thống pháp luật khác, không để khoảng trống pháp lý. Bảo đảm tiến độ và chất lượng các văn bản hướng dẫn thi hành luật.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Chính phủ tiếp thu, nghiên cứu, giải trình thấu đáo những nội dung cần lưu ý theo Báo cáo ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của cơ quan chủ trì thẩm tra, bảo đảm chất lượng và thời hạn trình Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ chịu trách nhiệm đến cùng nội dung dự thảo Luật, theo đúng kết luận 119-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật.

Hoàng Ngọc