Tăng cường phòng, chống bệnh dại vì sức khỏe cộng đồng

Nhiều người mắc bệnh dại nguy kịch

Thời gian gần đây, nhiều bệnh viện trên địa bàn TP Hà Nội như: Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai… liên tục tiếp nhận và điều trị các ca bệnh dại trong tình trạng nguy kịch. Điểm chung ở hầu hết các ca bệnh là sự chủ quan, không tiêm vaccine phòng dại sau khi bị động vật như chó, mèo cắn, cào hoặc khi có tiếp xúc vết thương hở, niêm mạc (mắt, mũi, miệng) với nước bọt của động vật.

Trong số đó, một ca bệnh thương tâm xảy ra tại Nghệ An khiến dư luận không khỏi bàng hoàng: bé gái B.C (11 tuổi) mắc bệnh dại sau khi tiếp xúc với chính con chó nuôi trong nhà. Chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng nguy kịch, phải thở máy qua ống nội khí quản, duy trì 3 loại vận mạch liều cao, đồng tử phản xạ ánh sáng kém và tăng tiết đờm dịch ở hầu họng. Ban đầu, bệnh nhi được chẩn đoán sốc nhiễm trùng, viêm não - màng não nhưng với các biểu hiện sợ nước, sợ gió và tiền sử chó nuôi chết bất thường, bác sĩ đã nghĩ đến bệnh dại.

Kết quả xét nghiệm sau đó khẳng định bệnh nhi dương tính với virus dại. Đại diện gia đình cho biết, do không biết cháu có từng bị chó cắn hay có tiếp xúc trực tiếp với con chó trước đó hay không nên đã không tiêm phòng. Sau khi có kết quả xét nghiệm, gia đình đã xin đưa bệnh nhi về chăm sóc tại gia đình. Điều đáng nói ở ca bệnh này, chó nuôi đã chết bất thường chỉ vài ngày trước khi bé gái phát bệnh, một dấu hiệu báo động nhưng lại không được gia đình chú ý đúng mức.

Quan niệm sai lầm cần loại bỏ

Là căn bệnh nguy hiểm chưa có thuốc đặc trị, một khi triệu chứng lâm sàng xuất hiện, người nhiễm virus dại có nguy cơ tử vong gần như 100%. Tuy nhiên, bệnh dại hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu xử trí đúng ngay từ đầu. Do đó, tại Việt Nam, công tác phòng, chống bệnh dại luôn được chú trọng với nhiều giải pháp đồng bộ. Ngày 21/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2151/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022 - 2030, với mục tiêu kiểm soát bệnh dại trên đàn chó, mèo nuôi và hướng tới không còn trường hợp tử vong do bệnh dại vào năm 2030.

Thế nhưng, dù đã triển khai nhiều giải pháp, những ca bệnh thương tâm vẫn tiếp tục xảy ra. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này bắt nguồn từ tâm lý chủ quan và quan niệm sai lầm về bệnh dại. Hiện nay, không ít người vẫn truyền tai nhau, nếu bị động vật nhà nuôi cắn, cào không cần tiêm phòng vì chúng hoàn toàn khỏe mạnh, không thể mắc bệnh dại. Hay một số nguyên nhân khác như thiếu hiểu biết về bệnh dại; không đến cơ sở y tế vì sợ không có tiền; dùng thuốc nam/đông y chữa bệnh dại; trẻ nhỏ không nói được với bố mẹ; giết mổ chó, mèo.

Đặc biệt, vẫn có nhiều người e ngại, không tiêm vaccine phòng dại vì tin vào quan niệm vaccine dại gây “độc” như giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến sinh sản, khiến trẻ em chậm phát triển… Trong khi khoa học đã chứng minh, tất cả vaccine phòng dại lưu hành đều đã qua quy trình kiểm định nghiêm ngặt về chất lượng, an toàn và khả năng sinh miễn dịch; chúng không chứa virus sống gây bệnh và hoàn toàn an toàn khi tiêm đúng liều, đúng lịch.

Trước tình trạng trên, để đạt được mục tiêu của Chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại giai đoạn 2022 - 2030, Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung triển khai Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 21/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp cấp bách phòng, chống bệnh dại. Theo đó, Bộ Y tế khuyến cáo người dân những cách phòng tránh lây nhiễm bệnh dại và sẵn sàng cập nhật các thông tin cần thiết để bảo đảm sức khỏe cho người dân, tránh mọi rủi ro về bệnh dại trên người và động vật.

Nhờ đẩy mạnh công tác truyền thông và sự chỉ đạo quyết liệt của các Bộ, ngành, địa phương, quan niệm sai lầm về việc không cần tiêm vaccine phòng dại của một số người dân đã dần được loại bỏ. Ghi nhận của phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam, tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, ngay cả những ngày cuối tuần vẫn có đông người dân đến tiêm vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại. Ngoài các trường hợp phải tiêm do bị chó, mèo, chuột, khỉ... cắn, cào, một số gia đình nuôi thú cưng lo ngại bệnh dại trong cộng đồng tăng cao cũng đến để tư vấn và tiêm ngừa từ trước.

Tuệ Anh