Tăng cường tính toàn diện hệ thống thanh toán chung Đông Nam Á

Mục tiêu thực hiện một hệ sinh thái tài chính toàn diện trên khắp Đông Nam Á sẽ giúp ngành bán lẻ hưởng lợi lớn. Ảnh: ASEAN BRIEFING

Hiện thực hóa các xu hướng phát triển tất yếu

Truyền thông quốc tế những ngày qua đưa tin, các nước trong khu vực Đông Nam Á vừa triển khai một hệ thống thanh toán xuyên biên giới. Hệ thống này được kỳ vọng sẽ tăng cường hội nhập tài chính. Đây là bước tiến mới, đặt nền tảng cho lộ trình mở rộng liên kết thanh toán khu vực toàn bộ 10 thành viên ASEAN. ASEAN đang đặt quyết tâm cao trong việc hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thanh toán thương mại, đầu tư, chuyển tiền xuyên biên giới, các hoạt động kinh tế hướng tới mục tiêu thực hiện một hệ sinh thái tài chính toàn diện toàn khu vực.

Phân tích từ giới chuyên gia tài chính quốc tế cho biết, ngành bán lẻ sẽ được hưởng lợi lớn từ hệ thống này, đặc biệt là trong bối cảnh chi tiêu của người dân tăng lên, kéo theo đó sẽ là “cú hích” phục hồi phát triển cho ngành du lịch.

Giới chuyên gia khẳng định, việc triển khai hệ thống thanh toán xuyên biên giới là bước đi quan trọng để các nước Đông Nam Á giảm sự phụ thuộc vào các loại tiền tệ bên ngoài khu vực như đồng USD cho các giao dịch, tạo thuận lợi rất lớn cho doanh nghiệp. Trên thực tế nhiều năm trở lại đây, việc phụ thuộc sử dụng đồng USD trong các giao dịch tại khu vực đã phần nào khiến các đồng tiền của ASEAN yếu đi, gây tổn hại cho các nền kinh tế.

Các nhà phân tích tài chính quốc tế cùng chung nhận định, trong bối cảnh cạnh tranh giữa các nước lớn diễn biến phức tạp và ngày càng khó đoán định, các nước thành viên ASEAN đã nâng cao nhận thức khu vực và chủ động tự cường, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong việc quản lý các vấn đề quốc tế.

Cách thức vận hành của hệ thống thanh toán dựa theo loại hình ví điện tử, hoạt động hiệu quả như tài khoản ngân hàng. Các ví được liên kết với tài khoản tại các tổ chức tài chính chính thức. Cùng với đó, bằng cách kết nối các hệ thống thanh toán bằng mã QR, tiền có thể được gửi từ ví kỹ thuật số này sang ví kỹ thuật số khác.

Dễ nhìn thấy bước tiến lớn của hệ thống này thể hiện rõ nét ở việc khách du lịch từ nước này sang nước khác trong khu vực sẽ giảm bớt bất cập khi phải đổi từ đồng tiền của nước mình sang đồng tiền của nước đến thăm. Thay vào đó, có thể thanh toán trực tiếp bằng đồng tiền của nước mình. Ví dụ, khi khách Malaysia du lịch tại Singapore có thể thanh toán các giao dịch thông thường qua hệ thống này bằng đồng ringgit của Malaysia trong ví kỹ thuật số khi thực hiện giao dịch tại Singapore, thay vì phải đi đổi sang đồng đô la Singapore.

Tích hợp trong hệ thống có phí và tỷ giá hối đoái, được xác định theo thỏa thuận chung giữa các ngân hàng Trung ương. Giới phân tích chỉ ra rằng, một hệ thống toàn khu vực như tại ASEAN hiện không tồn tại ở các nơi khác trên thế giới. Trong tương lai, Ngân hàng Thanh toán quốc tế có trụ sở tại Thụy Sĩ hy vọng sẽ kết nối các hệ thống thanh toán bán lẻ trên toàn thế giới bằng cách sử dụng mã QR và số điện thoại di động.

Theo chuyên gia Satoru Yamadera - Cố vấn tại Phòng Tác động phát triển và nghiên cứu kinh tế của Ngân hàng Phát triển châu Á, các ngân hàng Trung ương ASEAN đang có những nỗ lực, sáng tạo đáng ghi nhận. Trên thực tế, ở châu Âu, kết nối thanh toán bán lẻ qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ phổ biến hơn. Trong khi đó, ở Trung Quốc lại nổi tiếng về thanh toán bằng mã QR, vốn đang là xu hướng ngày càng được ưa chuộng trên toàn cầu. Tuy nhiên, thanh toán bằng mã QR ở Trung Quốc hiện chưa có tính kết nối rộng lớn như mã QR của ASEAN.

Bước tiến lớn về lợi ích kinh tế

Một điểm nhấn đáng chú ý của mô hình thanh toán QR này là không thu phí của chủ thẻ và người bán hàng. Mô hình này cũng có tỷ lệ chuyển đổi tốt hơn so với tỷ lệ được thiết lập bởi các bộ xử lý thanh toán tư nhân như Visa hoặc American Express.

Tăng cường kết nối thanh toán trong khu vực sẽ tạo thêm những thuận lợi cho phát triển giao thương. Ảnh: TTXVN

Những doanh nghiệp siêu nhỏ cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ được đánh giá là đối tượng được hưởng lợi nhờ kết nối thanh toán khu vực ASEAN. Ngân hàng Phát triển châu Á nhìn nhận, các nhóm công ty này chiếm hơn 90% các doanh nghiệp ở Đông Nam Á. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tránh được các chi phí liên quan đến việc duy trì hệ thống điểm bán hàng thực tế hoặc trả phí trao đổi cho các công ty thẻ.

Song hành với đó, các cá nhân chịu thiệt thòi do nguồn thu nhập thấp cũng được hưởng lợi. Bởi lẽ, hệ thống thanh toán này hoạt động thông qua ví kỹ thuật số và không yêu cầu tài khoản ngân hàng truyền thống nên những người không có tài khoản ngân hàng cũng có thể sử dụng.

Ông Nicholas Lee - nhà phân tích công nghệ hàng đầu châu Á tại Công ty tư vấn chính sách công Global Counsel nhận định, hệ thống thanh toán mới của ASEAN sẽ cho phép các doanh nghiệp và người tiêu dùng xây dựng lịch sử thanh toán hiệu quả và cung cấp dữ liệu có giá trị để chấm điểm tín dụng. Điều này sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho các phân khúc dân số không sử dụng dịch vụ ngân hàng và những người thường không có quyền truy cập vào dữ liệu đánh giá tín dụng. Mặt khác, sự gia tăng các giao dịch không dùng tiền mặt sẽ cho phép các nhà hoạch định chính sách nắm bắt dữ liệu giao dịch và luồng giao dịch hiệu quả hơn. Cùng với đó, dự báo kinh tế và hoạch định chính sách sẽ tốt hơn.

Ở khía cạnh khác, giới chuyên gia cho rằng, việc tăng cường kết nối thanh toán trong khu vực có khả năng làm giảm rào cản thanh toán và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số, nhưng điều đó có thể vô tình gây áp lực lên một số loại tiền tệ nhất định, đặc biệt là đồng đô la Singapore.

Kịch bản tiềm năng rằng đồng đô la Singapore nổi lên như một đồng tiền dự trữ trong khu vực trên thực tế đặt ra một thách thức mà các quốc gia ASEAN cần phải đối mặt. Với sức mạnh và sự ổn định của đồng đô la Singapore, cả doanh nghiệp quốc tế và khu vực có thể chọn nắm giữ nhiều vốn lưu động hơn bằng loại tiền tệ này, dựa vào mạng thanh toán mới để chuyển đổi tiền tệ hiệu quả. Điều này có thể làm suy yếu sức mua của các loại tiền tệ khác trong khu vực và dẫn đến lạm phát nhập khẩu cao hơn, nếu các ngân hàng Trung ương không can thiệp. Các nhà chức trách có thể cảm thấy cần phải áp đặt các hạn chế về vốn để bảo vệ các loại tiền tệ tương ứng của họ. Từ đó có thể làm suy yếu mục đích thiết lập mạng thanh toán khu vực.

Một thách thức khác được giới chuyên gia nhìn nhận là các ngân hàng Trung ương sẽ phải giải quyết các vấn đề về an ninh và gian lận, đồng thời đảm nhận nhiệm vụ tuyên truyền để người dân nắm bắt về hệ thống thanh toán mới. Điều này có thể phải cần một khoảng thời gian tương đối dài.

Thanh Trúc