Tăng cường vai trò bảo vệ môi trường trong Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV

Hội thảo do Chủ tịch LHHVN Phan Xuân Dũng; Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác Quốc tế LHHVN Lê Công Lương chủ trì. Ảnh: LHHVN

Bảo vệ môi trường – đòi hỏi cấp thiết và tầm nhìn chiến lược

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch LHHVN Phan Xuân Dũng nhấn mạnh: “Những vấn đề môi trường như biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, suy thoái tài nguyên... đang tác động nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, an ninh năng lượng, an ninh lương thực và sự phát triển bền vững của đất nước”. Theo ông, việc lồng ghép các nội dung bảo vệ môi trường vào Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV không chỉ phản ánh thực tiễn cấp bách mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn của Đảng trong chiến lược phát triển quốc gia.

Với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, LHHVN có trách nhiệm tham gia đóng góp ý kiến một cách khách quan, khoa học và xác đáng vào quá trình xây dựng văn kiện, đặc biệt là đối với các nội dung liên quan đến môi trường - lĩnh vực đang ngày càng trở nên cấp bách.

Chủ tịch LHHVN Phan Xuân Dũng phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: LHHVN

Phát huy vai trò hệ thống chính trị và tổ chức khoa học trong bảo vệ môi trường

Mở đầu phần thảo luận, ông Lê Công Lương - Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác Quốc tế (LHHVN) trình bày tham luận về việc phát huy vai trò của hệ thống chính trị và LHHVN trong công tác bảo vệ môi trường. Ông nhấn mạnh, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Trong đó, LHHVN với mạng lưới hơn 140 hội ngành toàn quốc và hàng chục liên hiệp hội địa phương có thể đóng vai trò cầu nối hiệu quả giữa đội ngũ trí thức và các nhà hoạch định chính sách.

Ông đề xuất Dự thảo Văn kiện cần nhấn mạnh vai trò tư vấn, phản biện và giám sát của các tổ chức khoa học - kỹ thuật đối với chính sách môi trường. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế phối hợp, tăng cường nguồn lực và ban hành chính sách ưu tiên cho hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ thân thiện với môi trường.

Đồng quan điểm, chuyên gia Lưu Đức Hải (Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam) phân tích sâu hơn về vai trò của khoa học - công nghệ trong công cuộc bảo vệ môi trường, nhất là trong bối cảnh quốc gia đang đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh. Ông cho rằng, việc ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), cảm biến môi trường hay các giải pháp năng lượng tái tạo có thể mang lại đột phá trong xử lý vấn đề môi trường.

Tuy nhiên, đổi mới sáng tạo không nên chỉ dừng lại ở mặt công nghệ. “Cần cải cách cả thể chế, chính sách, mô hình quản lý và giáo dục cộng đồng,” ông nhấn mạnh. Từ đó, ông đề xuất xây dựng một chương trình quốc gia về khoa học - công nghệ trong bảo vệ môi trường, bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu, sản xuất và thực tiễn quản lý.

Tài nguyên nước - vấn đề trọng tâm

Một nội dung được quan tâm đặc biệt tại hội thảo là tài nguyên nước. Chuyên gia Hoàng Thái Đại (Hội Thủy lợi Việt Nam) đã trình bày báo cáo “Bảo vệ tài nguyên nước ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp”, trong đó nêu rõ nước là nguồn tài nguyên thiết yếu nhưng đang phải đối mặt với nhiều áp lực từ khai thác quá mức, ô nhiễm và tác động của biến đổi khí hậu.

Ông cho biết, khoảng 60% nguồn nước mặt của Việt Nam có nguồn gốc từ bên ngoài lãnh thổ, do đó an ninh nguồn nước phụ thuộc lớn vào hợp tác quốc tế. Trong nước, công tác quản lý tài nguyên nước còn nhiều hạn chế: hệ thống giám sát yếu, quy hoạch và quản lý còn chồng chéo. Giải pháp đặt ra là cần hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quản lý lưu vực sông, đầu tư hạ tầng cấp - thoát nước, và tăng cường truyền thông, giáo dục cộng đồng về sử dụng nước bền vững.

Đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: LHHVN

Kiến nghị gửi tới Ban soạn thảo Văn kiện Đại hội Đảng XIV

Từ các tham luận và ý kiến trao đổi, hội thảo đã thống nhất đề xuất một số kiến nghị trọng tâm gửi đến Ban soạn thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV: Khẳng định vai trò trung tâm của bảo vệ môi trường trong định hướng phát triển bền vững quốc gia. Tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong quản lý và xử lý các vấn đề môi trường. Phát huy vai trò tư vấn, phản biện, giám sát chính sách của các tổ chức khoa học - kỹ thuật như LHHVN; tạo điều kiện để kết nối cộng đồng trí thức với thực tiễn phát triển. Xây dựng thể chế và chính sách ưu tiên cho bảo vệ tài nguyên nước, không khí, đất và đa dạng sinh học, gắn với chiến lược kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đẩy mạnh giáo dục môi trường và nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt trong trường học, doanh nghiệp và cơ quan hành chính.

Tiếng nói trách nhiệm của giới khoa học

Hội thảo khép lại trong không khí trách nhiệm và xây dựng. Những đóng góp tâm huyết từ các chuyên gia, nhà khoa học - những người có trình độ chuyên môn sâu và am hiểu thực tiễn – sẽ được Ban tổ chức tổng hợp, gửi đến cơ quan có thẩm quyền nhằm hoàn thiện nội dung bảo vệ môi trường trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV.

Trong bối cảnh các vấn đề môi trường ngày càng trở nên phức tạp, việc lồng ghép nội dung này vào chiến lược phát triển của Đảng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong con đường hướng tới phát triển bền vững và xanh.

T. H