Tăng động giảm chú ý ở trẻ có nguy hiểm không?

Ở trẻ em, ADHD hay còn gọi là “hội chứng trẻ hiếu động” và “rối loạn hiếu động kém tập trung” là một rối loạn có tính chất tâm lý dễ gặp, khởi phát sớm và kéo dài với các biểu hiện như: hoạt động quá mức, khó kiểm soát hành vi, kém khả năng tập trung chú ý gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt, học tập và trong các mối quan hệ xã hội.

Khi mắc ADHD, trẻ hoạt động liên tục, múa tay chân, chạy nhảy leo trèo, không ngồi yên một chỗ, thường xuyên chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác thiếu tổ chức và kém điều tiết. Những trẻ này thường dại dột, xung động, dễ bị tai nạn và bản thân chúng thường vi phạm kỷ luật do không tôn trọng các quy tắc (vì thiếu suy nghĩ hơn là cố tình chống đối).

Trẻ khó khăn trong việc duy trì khả năng chú ý trong học tập, làm việc, sinh hoạt và vui chơi, dễ dàng bị phân tâm bởi các kích thích xung quanh, hay để quên và làm thất lạc đồ đạc…Trẻ cũng thường gặp các tật chứng về nhận thức và các trạng thái chậm phát triển đặc hiệu về vận động và ngôn ngữ đi kèm. Những rối loạn hành vi khác đi kèm theo như: rối loạn giấc ngủ (thường là trẻ rất khó đi vào giấc ngủ), rối loạn lo âu...Các rối loạn này có thể nhiều hay ít tùy thuộc vào từng trẻ và môi trường xung quanh tác động đến trẻ.

Ngoài ra trẻ còn có các biểu hiện về tâm lý như thiếu tự tin trong giao tiếp với bạn bè và thầy cô, lo lắng và nóng nảy kèm theo nhịp tim nhanh, thở nhanh, chóng mặt, rối loạn cảm xúc…hay khiêu khích, gây sự, thái độ thù ghét, hung tợn…Trẻ gặp rắc rối trong học tập: do độ tập trung ở trẻ kém nên kết quả học tập ở trẻ ADHD kém và thường tiến bộ chậm. Trẻ khó khăn về đọc, về viết. 20% trẻ mắc chứng ADHD cần phải có chế độ giáo dục đặc biệt.

Cho đến nay người ta vẫn chưa xác định rõ ràng được nguyên nhân của ADHD, nhưng có thể thể đề cập những yếu tố chính như:Khi mẹ mang thai nghiện thuốc lá, rượu, ma túy;Trẻ sinh non tháng, thiếu oxi lúc sinh( bị ngạt) làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ; Lo lắng, rối loạn tâm thần, bị cưỡng bức, lạm dụng tình dục, gặp khó khăn trong học tập, lục đục trong gia đình cũng là 1 trong những nguyên nhân khiến trẻ bị ADHD.

Để hạn chế trẻ bị bệnh này rất cần sự phối hợp của gia đình, thầy cô, thầy thuốc và bản thân trẻ bệnh: Giải thích cho trẻ hiểu việc cần làm, chia nhỏ nhiệm vụ thành các bước và hướng dẫn trẻ cách làm, khen thưởng khi trẻ tiến bộ để củng cố hành vi tốt. Huấn luyện nếp sống và các kỹ năng xã hội; giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, luyện tính kiên trì, học cách tổ chức và ứng xử với bạn trong khi chơi… Không nên chơi những trò chơi dễ kích thích tinh thần hay ngoài tầm kiểm soát của trẻ. Liệu pháp xoa bóp, matxa đặc biệt có lợi giúp thư giãn đối với những thanh thiếu niên bị chứng ADHD. Trẻ được điều trị bằng phương pháp massage thư giản giúp trẻ trầm tĩnh hơn, ngủ ngon hơn, tránh được những cơn ác mộng khi ngủ, cải thiện được hành vi, biết lắng nghe, vâng lời cha mẹ hơn.

Trẻ mắc ADHD cần được quan tâm đúng mức và can thiệp sớm. Nếu để muộn (đến tuổi vị thành niên), vấn đề trở nên rất khó khăn do trẻ học tập kém, rối loạn các mối quan hệ với bạn bè và người xung quanh, kém tự tin, mặc cảm hoặc nhiễm các thói hư tật xấu, có hành vi chống đối xã hội…Trên 30% trẻ vẫn có các triệu chứng của ADHD đến tuổi trưởng thành, có nhiều khó khăn về nghề nghiệp, giảm hiệu quả lao động, dễ bị kích thích và gây hấn với người xung quanh, tính tình ngang bướng, cục cằn, lập dị…Do vậy việc phát hiện, điều trị và can thiệp sớm rối loạn ADHD là rất cần thiết.

Bs. Minh Khoa