Tăng huyết áp âm thầm 'tấn công' người trẻ

28 tuổi, Nguyễn Minh Hoàng (Hà Nội) có cuộc sống mà nhiều người trẻ tưởng là mơ ước, công việc ổn định trong lĩnh vực thiết kế phần mềm, thu nhập khá, được làm việc tại nhà. Nhưng ít ai biết rằng, sau ánh sáng xanh của chiếc màn hình, anh đang dần đánh đổi sức khỏe của chính mình.

Ngày nào cũng vậy, Hoàng bắt đầu công việc từ 8h sáng và thường chỉ tắt máy sau nửa đêm. Những dự án dồn dập khiến anh hầu như không rời khỏi bàn làm việc, ngoại trừ vài phút đứng dậy lấy cà phê hoặc mở lon nước ngọt. “Nếu không có caffeine, tôi không thể tỉnh táo nổi. Cứ làm việc liên tục, uống cà phê, ăn tạm gói mì, vậy mà trôi qua ba năm”, Hoàng kể.

Thời gian đầu, anh chỉ cảm thấy mệt mỏi thoáng qua, đôi khi đau đầu và chóng mặt. Anh nghĩ đó là do “stress công việc” nên bỏ qua. Nhưng một buổi tối, khi đang chỉnh sửa bản thiết kế, Hoàng bỗng thấy tim đập nhanh, mắt mờ rồi gục xuống bàn. Đồng nghiệp phát hiện muộn, đưa anh đến bệnh viện trong tình trạng huyết áp tăng cao đột ngột.

Bác sĩ chẩn đoán anh có biểu hiện tăng huyết áp cấp, rối loạn nhịp tim nhẹ. May mắn được đưa đến viện kịp thời, nếu chậm vài giờ có thể dẫn đến biến chứng tim mạch hoặc đột quỵ. Nguyên nhân đến từ căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, ít vận động và chế độ ăn uống mất cân đối.

Các bác sĩ gọi đây là “hội chứng của người sống với máy tính” – nhóm bệnh lý phổ biến ở dân văn phòng và giới làm việc tự do. Cơ thể con người không được thiết kế để ngồi lì suốt 10-12 tiếng mỗi ngày. Lối sống tĩnh tại, kết hợp thiếu ngủ, dùng chất kích thích như cà phê, nước tăng lực hay nước ngọt sẽ đẩy huyết áp tăng, tim phải làm việc quá tải.

Sau gần một tuần điều trị và theo dõi, Hoàng được cho về nhà với đơn thuốc và một “lời cảnh báo” nghiêm khắc hoặc thay đổi lối sống, hoặc chấp nhận bệnh mãn tính khi tuổi đời còn rất trẻ.

Bác sĩ Mạnh thăm khám cho người trẻ gặp vấn đề về sức khỏe. (Ảnh: BSCC)

Câu chuyện của Hoàng không phải cá biệt. Người đàn ông 37 tuổi, Hà Nội làm nghề lái xe tải đường dài, thường xuyên thức khuya và sử dụng nước tăng lực để duy trì tỉnh táo. Trong lần khám sức khỏe định kỳ, anh bất ngờ phát hiện huyết áp cao tới 180/100 mmHg, dù không có biểu hiện rõ ràng nào trước đó.

“Bệnh nhân khá bất ngờ vì còn trẻ, không có tiền sử bệnh lý. Tuy nhiên, chỉ số huyết áp đã ở giai đoạn 3 – mức rất nguy hiểm, có thể dẫn tới đột quỵ bất cứ lúc nào”, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông chia sẻ.

Để loại trừ khả năng huyết áp tăng tạm thời do căng thẳng khi đến bệnh viện (hiện tượng “tăng huyết áp áo choàng trắng”), bác sĩ chỉ định bệnh nhân đeo máy đo huyết áp theo dõi 24 giờ tại nhà. Kết quả ghi nhận huyết áp dao động liên tục từ 160 đến 190 mmHg, thậm chí có thời điểm chạm ngưỡng 200 mmHg, kể cả khi ngủ.

Sau hàng loạt xét nghiệm chuyên sâu như chụp mạch thận, não, kiểm tra tuyến giáp… bác sĩ xác định bệnh nhân mắc tăng huyết áp vô căn – tức là không do nguyên nhân bệnh lý mà chủ yếu liên quan đến lối sống.

Theo lời kể của bác sĩ, nam bệnh nhân có thói quen dùng nước tăng lực hầu như mỗi đêm, có hôm uống đến cả vỉ (6-10 lon) để chống lại cơn buồn ngủ. Ban ngày anh ngủ bù, ít vận động, gần như không tham gia bất kỳ hoạt động thể chất nào.

“Chúng tôi buộc phải phối hợp hai loại thuốc hạ áp để kiểm soát tình trạng. Đồng thời yêu cầu bệnh nhân ngừng dùng nước tăng lực, hạn chế thức khuya, rượu bia, cà phê và duy trì vận động thường xuyên”, bác sĩ Mạnh cho biết. Tuy nhiên, anh cho rằng việc thay đổi lối sống là “rất khó” do đặc thù công việc phải làm đêm.

Bác sĩ phân tích, nước tăng lực chứa lượng lớn caffeine và đường – hai chất kích thích hệ thần kinh, khiến tim đập nhanh, mạch máu co lại, làm huyết áp tăng cao. Khi kết hợp với thói quen thức khuya, căng thẳng kéo dài, cơ thể dễ rơi vào trạng thái “quá tải”, gây mất cân bằng tuần hoàn và rối loạn huyết áp.

“Với người đã bị tăng huyết áp, uống nước tăng lực chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa”, bác sĩ cảnh báo. Tình trạng này nếu kéo dài có thể dẫn tới đột quỵ, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, suy tim hoặc tổn thương các cơ quan như thận, võng mạc.

Theo bác sĩ Mạnh, bệnh tăng huyết áp đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ lối sống hiện đại: căng thẳng triền miên, thức khuya, ít vận động, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm nhanh và lạm dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, nước tăng lực.

“Nhiều người trẻ vẫn nghĩ mình khỏe nên chủ quan, bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo. Đến khi cơ thể lên tiếng thì bệnh đã tiến triển nặng”, bác sĩ nói.

Tăng huyết áp được ví như “kẻ giết người thầm lặng” vì thường không có dấu hiệu rõ ràng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 1,5 tỷ người trên toàn cầu mắc căn bệnh này, với tốc độ gia tăng nhanh tại các quốc gia đang phát triển ở châu Á và châu Phi.

Tại Việt Nam, số người bị tăng huyết áp đã vượt 12 triệu, trong đó có đến 9,7 triệu người chưa nhận biết được bệnh hoặc điều trị không hiệu quả, theo khảo sát của Viện Tim mạch Việt Nam năm 2020. Đến năm 2022, nghiên cứu dịch tễ học cho thấy khoảng 25% người trưởng thành mắc tăng huyết áp, nghĩa là cứ 4 người thì có một người bị ảnh hưởng, thậm chí tỷ lệ này tại một số khu vực có thể lên đến 40%.

WHO khuyến cáo mọi người cần chủ động đo huyết áp thường xuyên để nắm rõ chỉ số của bản thân, từ đó phát hiện bệnh sớm. Khi nghi ngờ mắc tăng huyết áp, bệnh nhân nên đến các cơ sở chuyên khoa tim mạch để được thăm khám, chẩn đoán chính xác, tư vấn điều trị phù hợp và kiểm tra sớm các biến chứng nguy hiểm.

Như Loan