Tăng mức phạt hành chính cần dựa trên thực tế thu nhập của người dân

Góp ý tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, việc tăng mức phạt hành chính cần được cân nhắc kỹ, đặc biệt là trong bối cảnh thu nhập của nhiều người dân, nhất là người lao động có thu nhập thấp, vẫn còn nhiều khó khăn.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương)

Theo bà Nga, mức phạt hành chính nếu vượt quá khả năng chi trả sẽ dẫn tới tâm lý bức xúc, trốn tránh, thậm chí phát sinh tiêu cực trong quá trình xử lý vi phạm. "Trong một số trường hợp, cần cho phép thay thế một phần hình thức xử phạt tiền bằng các biện pháp như cảnh cáo, buộc khắc phục hậu quả, giáo dục tại cộng đồng hoặc công khai hành vi vi phạm", bà nói.

Dự thảo luật trình Quốc hội lần này đề xuất nâng mức xử phạt không cần lập biên bản từ 250.000 đồng lên 1 triệu đồng với cá nhân, và từ 500.000 đồng lên 2 triệu đồng với tổ chức.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với việc điều chỉnh, cho rằng mức xử phạt hiện nay đã lỗi thời. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo nếu tăng gấp 4 lần như dự thảo thì cần đánh giá kỹ lưỡng vì "xử phạt không lập biên bản liên quan đến quyền lợi người dân". Trong nhiều trường hợp, không có biên bản đồng nghĩa với không có căn cứ để khiếu nại, khiếu kiện.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị bổ sung quy định để đảm bảo tính chặt chẽ, minh bạch trong việc áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản. Ông nhấn mạnh, mọi quyết định xử phạt phải được lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, kèm theo hình ảnh, tài liệu chứng minh vi phạm để thuận tiện cho việc giám sát, kiểm tra sau này.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.

Giải trình cuối phiên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc tăng mức tối đa áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản nhằm đơn giản hóa quy trình, giúp việc xử lý nhanh gọn, thuận tiện cho cả cơ quan thực thi và người vi phạm.

Theo ông Ninh, đề xuất điều chỉnh vẫn giữ nguyên bản chất xử phạt với "hành vi vi phạm nhỏ, thủ tục đơn giản". Việc tăng mức xử phạt không lập biên bản phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện tại, cũng như sự biến động về thu nhập và giá cả kể từ năm 2012 - thời điểm quy định này được ban hành.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, mặc dù không lập biên bản, người có thẩm quyền xử phạt vẫn phải đảm bảo đầy đủ căn cứ, quy trình pháp lý, quyết định xử phạt phải thể hiện rõ hành vi vi phạm, mức phạt, căn cứ pháp lý và gửi số tiền phạt vào tài khoản kho bạc nhà nước để kiểm soát.

Đặc biệt, cá nhân, tổ chức vẫn có quyền khiếu nại, khởi kiện đối với các quyết định xử phạt theo đúng quy định pháp luật.

Liên quan đến những băn khoăn về giới hạn mức phạt tăng gấp 4 lần khi không lập biên bản, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội. Đồng thời, sẽ báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tiếp tục hoàn thiện dự thảo, trình Quốc hội xem xét, quyết định trong thời gian tới.

Huy Tùng