Tăng tốc đàm phán thuế nhờ đổi mới thẩm quyền phê duyệt APA

Việc trao quyền cho Bộ Tài chính phê duyệt hồ sơ Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) theo Nghị định số 122/2025/NĐ-CP không chỉ thay đổi về mặt quy trình mà còn là bước đi quan trọng nhằm nâng cao tính chủ động và hiệu quả trong đàm phán thuế quốc tế, tiến tới phê duyệt và ký kết hồ sơ APA. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Các hồ sơ APA song phương và đa phương đã nộp trước ngày 1/7/2025 nhưng chưa được trình Chính phủ hoặc Thủ tướng sẽ do Bộ Tài chính trực tiếp xem xét, phê duyệt và ký kết.

Bà Đinh Mai Hạnh, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế và pháp lý của Deloitte Việt Nam nhận định, đây là một thay đổi đột phá trong cải cách thủ tục hành chính về thuế.

Bà Đinh Mai Hạnh, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế và pháp lý của Deloitte Việt Nam

Thuận lợi mới cho các cuộc đàm phán thuế

Với cơ chế mới, Cục Thuế giữ vai trò điều phối chính từ khâu trao đổi, xây dựng phương án đàm phán, lấy ý kiến các bên liên quan nếu cần, đến việc thực hiện đàm phán thực tế với người nộp thuế và cơ quan thuế nước ngoài.

Nhờ việc tập trung thẩm quyền tại Bộ Tài chính, quá trình không chỉ rút ngắn đáng kể thời gian xử lý hồ sơ APA mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cuộc đàm phán thuế song phương và đa phương với các cơ quan thuế đối tác ở nước ngoài.

Trong các cuộc đàm phán APA song phương và đa phương, tính chủ động và khả năng ra quyết định kịp thời là yếu tố then chốt. Khi cơ quan chủ trì đàm phán (Cục Thuế) và cơ quan ra quyết định (Bộ Tài chính) có sự phối hợp trực tiếp và thông suốt, quá trình trao đổi với cơ quan thuế nước ngoài sẽ linh hoạt hơn, đặc biệt trong các tình huống cần phản hồi kịp thời để duy trì đà đàm phán.

Hơn nữa, về mặt kỹ thuật, APA là một cơ chế đòi hỏi hiểu biết chuyên sâu về bản chất giao dịch liên kết, phương pháp xác định giá chuyển nhượng cũng như bối cảnh kinh doanh cụ thể của từng doanh nghiệp. Việc để một cơ quan có chuyên môn cao như Bộ Tài chính trực tiếp quyết định sẽ bảo đảm sự nhất quán về kỹ thuật và định hướng chính sách trong suốt quá trình làm việc với đối tác nước ngoài.

So sánh với thông lệ quốc tế, bà Hạnh cho rằng, Việt Nam đang tiến gần hơn đến cách thức xử lý hồ sơ APA của các quốc gia phát triển. Tại Hàn Quốc, Tổng cục Thuế (NTS) là cơ quan có toàn quyền trong xử lý và phê duyệt APA. Tại Nhật Bản, Cục Thuế Quốc gia (NTA) trực tiếp đàm phán và ký kết APA, không cần trình Chính phủ. Tại Indonesia, Tổng cục Thuế chủ động ra quyết định APA sau khi có thẩm định nội bộ hay Singapore cũng giao quyền cho Cục Thuế nội địa (IRAS) xử lý hồ sơ APA.

Xét về lâu dài, cơ chế phân quyền mới sẽ giúp tăng mức độ tín nhiệm và sự tin cậy của Việt Nam đối với các cơ quan thuế đối tác. Doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia, cũng sẽ được hưởng lợi trực tiếp thông qua việc rút ngắn thời gian đàm phán thuế, giảm thiểu rủi ro đánh thuế hai lần và tăng tính ổn định trong chiến lược tuân thủ thuế toàn cầu.

Thay đổi này không chỉ có ý nghĩa về mặt kỹ thuật thuế mà còn là bước tiến về mặt đối ngoại và chiến lược thu hút đầu tư, thể hiện rõ cam kết của Việt Nam trong việc hội nhập với thông lệ quốc tế và nâng cao năng lực quản lý thuế xuyên biên giới.

Dành lời khuyên cho doanh nghiệp, bà Hạnh cho rằng, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng hoặc rà soát lại kế hoạch chuẩn bị hồ sơ, đồng thời trao đổi sớm với cơ quan thuế để xác định rõ mục tiêu, phạm vi áp dụng và thống nhất phương pháp xác định giá giao dịch liên kết.

Đối với APA song phương hoặc đa phương, việc đầu tư nghiêm túc vào chất lượng phân tích chức năng, xác định rõ các giao dịch trong phạm vi đề nghị cũng như chuẩn bị đầy đủ dữ liệu so sánh và tài liệu bổ trợ theo yêu cầu từ cơ quan thuế nước ngoài là yếu tố then chốt. Một bộ hồ sơ chặt chẽ, logic và nhất quán sẽ rút ngắn thời gian thương lượng và tăng khả năng đạt được thỏa thuận.

Song song đó, doanh nghiệp cũng nên thường xuyên cập nhật diễn biến chính sách và duy trì tương tác chặt chẽ với cơ quan thuế nhằm vận dụng tối đa sự linh hoạt của cơ chế mới cũng như định hướng rõ ràng cho chiến lược đàm phán.

Cuối cùng, việc tham vấn các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực APA sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo hồ sơ đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật, phù hợp với kỳ vọng từ cả phía Việt Nam và đối tác thuế nước ngoài, từ đó gia tăng khả năng thành công và mang lại giá trị ổn định lâu dài về thuế.

Quỳnh Chi