Tăng tốc thực hiện mục tiêu chấm dứt bệnh lao

Thích ứng với thay đổi hành chính và nguồn lực

Sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2025 và triển khai Công văn số 1393 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Chương trình Chống lao Quốc gia, TS.BSCC Đinh Văn Lượng nhấn mạnh, trong thời gian qua, công tác phòng, chống lao tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương.

Năm 2025 là năm thứ hai thực hiện Dự án Quỹ Toàn cầu phòng, chống lao giai đoạn 2024-2026, song hệ thống chống lao phải đối mặt nhiều biến động lớn về sáp nhập tỉnh, thành, triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sự cắt giảm tài trợ quốc tế. Trong bối cảnh đó, Chương trình Chống lao Quốc gia đã ban hành hướng dẫn duy trì hệ thống báo cáo, thu nhận bệnh nhân và giám sát chuyên môn để bảo đảm hoạt động liên tục, không bị gián đoạn khi các đơn vị hành chính thay đổi.

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Chương trình Chống lao Quốc gia, TS.BSCC Đinh Văn Lượng phát biểu tại Hội nghị “Sơ kết hoạt động phòng, chống lao 6 tháng đầu năm 2025 và triển khai Công văn số 1393 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao”. Hội nghị được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến tới các điểm cầu của 34 tỉnh, thành phố, với sự tham gia của đại diện lãnh đạo Bộ Y tế, lãnh đạo Sở Y tế các địa phương, các bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi, cùng các chuyên gia quốc tế.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho biết: “Trong bối cảnh đất nước đang thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp và có nhiều biến động về tổ chức, nguồn lực, hệ thống phòng, chống lao cần kịp thời thích ứng, tiếp tục giữ vững thành quả và triển khai hiệu quả các chỉ đạo mới, đặc biệt là Công văn số 1393 của Thủ tướng Chính phủ. Chúng tôi ghi nhận nỗ lực của các Sở Y tế, các đơn vị y tế địa phương, đội ngũ cán bộ làm công tác chống lao trong cả nước và sự đồng hành của các đối tác quốc tế trong việc triển khai các hoạt động phòng, chống lao, hướng tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030”.

Theo đó, Chương trình Chống lao Quốc gia đề xuất Bộ Y tế chỉ đạo các địa phương phát triển mạng lưới chuyên khoa sâu, chuyển các bệnh viện phổi, bệnh viện lao hiện có thành bệnh viện chuyên khoa của tỉnh, thành phố.

Kiện toàn tổ chức theo mô hình chính quyền hai cấp, giao nhiệm vụ phát hiện, quản lý và thống kê bệnh nhân lao cho các bệnh viện đa khoa khu vực, trung tâm y tế hai chức năng hoặc các đơn vị phù hợp theo thực tế từng địa phương. Lồng ghép hoạt động phòng, chống lao trong khám chữa bệnh thường quy, hồ sơ sức khỏe điện tử và khám định kỳ hằng năm.

Đưa nội dung đào tạo về bệnh lao vào các chương trình y khoa, đồng thời giao Trung tâm Đào tạo và Chỉ đạo tuyến của Bệnh viện Phổi Trung ương thực hiện nhiệm vụ đào tạo, cấp chứng nhận “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh lao”.

Cùng với đó, Chương trình Chống lao Quốc gia kiến nghị đưa công tác phòng, chống lao vào Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, đảm bảo nguồn lực bền vững cho các hoạt động sàng lọc, truyền thông, giám sát và cung ứng thuốc, vật tư, sinh phẩm xét nghiệm.

Bước vào giai đoạn mới của cuộc chiến chống lao

Bước sang nửa cuối năm 2025, Chương trình Chống lao Quốc gia đặt mục tiêu tăng tốc phát hiện, quản lý và điều trị bệnh nhân lao, lao tiềm ẩn; tiếp tục kiện toàn tổ chức hệ thống, củng cố mạng lưới chống lao trong điều kiện hành chính mới; đồng thời triển khai hiệu quả các chỉ đạo trong Công văn 1393 của Thủ tướng Chính phủ.

Hiện nay, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới, song tỷ lệ mắc mới và tử vong do lao đều giảm lần lượt 3% và 4% mỗi năm. Với sự chỉ đạo thống nhất của Chính phủ, Bộ Y tế cùng nỗ lực của các địa phương và sự đồng hành của các tổ chức quốc tế, ngành y tế Việt Nam tiếp tục kiên định mục tiêu “Chấm dứt bệnh lao vào năm 2030”, hiện thực hóa cam kết của quốc gia đối với sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 1393 (ngày 27/10/2025), Chương trình Chống lao Quốc gia phối hợp Bộ Y tế xây dựng kế hoạch hành động gắn công tác phòng, chống lao với y tế cơ sở và phát triển nhân lực ngành y, hướng tới các chỉ tiêu trong Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế và các địa phương: Lồng ghép khám sàng lọc lao trong chương trình khám sức khỏe định kỳ, bảo đảm mỗi người dân được khám sàng lọc ít nhất một lần/năm; Gắn công tác phòng, chống lao với y tế cơ sở, phát triển mạng lưới bệnh viện lao và bệnh phổi chuyên sâu tại các tỉnh, thành; Tăng cường đào tạo nhân lực phòng, chống lao trong hệ thống y tế, trong đó Bệnh viện Phổi Trung ương được giao nhiệm vụ đào tạo và cấp chứng nhận về hướng dẫn chẩn đoán, điều trị, dự phòng bệnh lao;

Ưu tiên bố trí ngân sách, lồng ghép nội dung phòng, chống lao vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; Tăng cường truyền thông, huy động xã hội để giảm kỳ thị, nâng cao nhận thức cộng đồng và bảo đảm người bệnh được điều trị đầy đủ, đúng phác đồ.

Cùng với đó, Chương trình Chống lao Quốc gia đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý người bệnh, nâng cao chất lượng giám sát và truyền thông, huy động các nguồn lực hợp pháp hỗ trợ bệnh nhân nghèo, cận nghèo. Các địa phương được khuyến nghị lồng ghép chỉ tiêu phòng, chống lao vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, đồng thời bảo đảm chế độ đãi ngộ và phụ cấp đặc thù cho cán bộ làm công tác chống lao, nhằm duy trì đội ngũ ổn định, tận tâm với nhiệm vụ.

Bệnh nhân điều trị lao tại Bệnh viện Phổi Trung ương

Cả nước tiếp tục duy trì hoạt động phát hiện, đăng ký, điều trị bệnh nhân lao tại 34 tỉnh, thành phố; tỷ lệ phát hiện sớm và điều trị thành công được nâng cao. Các hoạt động sàng lọc chủ động, quản lý lao kháng thuốc, lao/HIV, lao trẻ em, lao tiềm ẩn... được duy trì thường xuyên và có nhiều đổi mới trong ứng dụng công nghệ, như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán X-quang, triển khai phác đồ điều trị ngắn hạn và mô hình “phát hiện chủ động tại cộng đồng”.

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Chương trình Chống lao Quốc gia, TS.BSCC Đinh Văn Lượng khẳng định: “Với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, với nỗ lực của Bộ Y tế và sự phối hợp của các địa phương, chúng ta tin tưởng rằng công tác phòng, chống lao tại Việt Nam sẽ tiếp tục đạt được những kết quả bền vững, hướng tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030”.

Hoàng Thuyên-Lê Hoàng/VOV.VN