Tăng tuổi nghỉ hưu: Đại biểu quốc hội đề nghị cân nhắc thận trọng

Các đại biểu chưa hài lòng về hai phương án đưa ra

Đối với vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu, đại biểu Nguyễn Sơn (Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh) đề nghị cần có quy định người lao động trong một số ngành nghề có thể nghỉ hưu trước và sau độ tuổi, thậm chí là 10 năm thay vì 5 năm.

Đại biểu Nguyễn Sơn

“Lộ trình công khai, minh bạch để người lao động biết được độ tuổi phù hợp với ngành nghề của mình. Người làm công việc nặng nhọc, trong môi trường độc hại có thể nghỉ trước tuổi, đồng thời người có trình độ, làm trong lĩnh vực khác có thêm thời gian làm việc, cống hiến” – đại biểu Nguyễn Sơn nêu ý kiến và đề nghị xây dựng danh mục chi tiết trình Quốc hội.

Góp ý về nội dung này, đại biểu Ma Thị Thúy (Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang) nhận thấy, vẫn còn nhiều băn khoăn về cả hai phương án được đưa ra. Đại biểu Ma Thị Thúy cũng đề nghị "Cân nhắc thận trọng các yếu tố về lĩnh vực, ngành nghề, vùng miền để thiết kế linh hoạt hơn và cũng cần có đánh giá tác động rõ hơn khi quy định”.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) tán thành với phương án tăng tuổi nghỉ hưu nhưng cần sửa đổi theo hướng tuổi nghỉ hưu của lao động nữ là 58 tuổi; trường hợp đặc biệt có thể được nghỉ sớm và tối đa là 10 năm. Bên cạnh đó cũng được kéo dài thời gian làm việc không quá 5 năm.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng lưu ý việc kéo dài thời gian làm việc phải có sự thỏa thuận bằng văn bản của người lao động và cơ quan, đơn vị.

Đại biểu Ngọ Duy Hiểu

Trao đổi về vấn đề này, đại biểu Ngọ Duy Hiểu (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) nhấn mạnh, toàn bộ công chức cần tăng tuổi nghỉ hưu trừ lực lượng vũ trang, một bộ phận lớn viên chức cũng cần tăng tuổi nghỉ hưu, còn đối với người lao động cần phải nghiên cứu, cân nhắc kĩ là có tăng tuổi nghỉ hưu hay không và nếu tăng thì ở mức độ nào để phù hợp với điều kiện, sức khỏe của người lao động.

Bên cạnh đó, đại biểu Ngọ Duy Hiểu cũng xác định quan điểm doanh nghiệp có lợi nhuận, đất nước có phát triển thì người lao động mới có việc làm tốt và cải thiện cuộc sống, do đó đại biểu đề xuất thực hiện chế độ làm việc 44 giờ/tuần và có thể tăng thời giờ làm thêm.

Nhất trí với quan điểm tăng tuổi nghỉ hưu là cần thiết, phù hợp với xu thế tuổi thọ của người Việt Nam ngày càng tăng cao, phát huy được kinh nghiệm trong lao động, công tác, song đại biểu Y Khút Niê (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) cho rằng: Việc áp dụng chung tuổi nghỉ hưu cho tất cả các đối tượng, các ngành nghề và khu vực là không phù hợp. Bởi mỗi ngành nghề, lĩnh vực đều có tính chất đặc thù, nhu cầu sức khỏe làm việc cũng khác nhau.

"Nếu tuổi nghỉ hưu áp dụng chung là nam 62 tuổi, nữ 60 tuổi để làm căn cứ tính bảo hiểm xã hội thì người lao động bị suy giảm khả năng lao động, làm nghề công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, điều kiện làm việc khó khăn mà nghỉ hưu sớm sẽ bị trừ tỉ lệ phần trăm lương hưu và sẽ thiệt thòi cho người lao động." - Đại biểu Y Khút Niê.

Đại biểu Y Khút Niê cũng trao đổi thêm, qua khảo sát với hơn 3955 lao động trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cho thấy có 3.400 phiếu không đồng ý với tuổi hưu tăng thêm và đề nghị giữ nguyên như hiện hành, đồng thời đề nghị giảm tuổi nghỉ hưu đối với giáo viên mầm non, lao động trong ngành cao su, cà phê. Mặt khác tăng tuổi hưu cần xem xét đến việc bố trí việc làm cho lao động trẻ, sinh viên mới ra trường, bảo đảm hài hòa ổn định thị trường lao động.

Trên cơ sở đó, đại biểu Y Khút Niê đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng đối với lao động phổ thông, lao động trong điều kiện đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm nên giữ như hiện hành; đối với lao động trí óc, lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt trong lĩnh vực cụ thể quy định tuổi nghỉ hưu đối với nam là 62 tuổi, nữ là 58 tuổi hoặc cao hơn.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn Hà Nội) cho rằng, việc sửa đổi Bộ luật Lao động là cần thiết và việc tăng tuổi nghỉ hưu là nội dung nhận được sự quan tâm của dư luận. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn để không gây ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính, Việt Nam là một trong những nước có tốc độ già hóa dân số cao trên thế giới. Năm 2017, người cao tuổi chiếm 11,9% trong tổng số dân số, dự thảo Báo cáo của Tổng cục Thống kê đến năm 2038 nhóm dân số trên 60 tuổi khoảng 21 triệu người, đến năm 2050 cứ 4 người thì có 1 người 60 tuổi trở lên, chiếm khoảng 27 triệu người. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay, nam là 72,1 và nữ là 81,3, trong khi tuổi nghỉ hưu hiện tại của nước ta tương đối thấp so với thế giới, sự biến động của dân số sẽ tác động bất lợi đến sự phát triển kinh tế - xã hội nếu như không có chính sách pháp luật điều chỉnh phù hợp.

"Trong khi đó, theo Tổ chức Lao động quốc tế, Việt Nam cần phải tính toán cân đối Quỹ bảo hiểm xã hội, vì tuổi thọ trung bình đang tăng lên, trong khi thời gian đóng bảo hiểm xã hội và tuổi nghỉ hưu giữ nguyên, thời gian hưởng lương kéo dài thì ngân sách của quỹ khó đảm bảo chi trả. Điều đó đòi hỏi việc xây dựng chính sách cân đối Quỹ bảo hiểm xã hội hợp lý giữa thời gian đóng bảo hiểm xã hội và thời gian hưởng lương hưu là cần thiết” – Đại biểu Nguyễn Hữu Chính nhấn mạnh.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Hữu Chính, dự thảo Bộ luật Lao động của Việt Nam đề xuất mức tuổi nghỉ hưu nữ là 60 và nam 62, tuy nhiên đại biểu cho rằng, đề xuất này cũng nhận được rất nhiều ý kiến phản hồi khác nhau với một số lo ngại. Thứ nhất là nếu tăng tuổi nghỉ hưu thì hạn chế cơ hội tiếp cận việc làm của người lao động trẻ, tạo điều kiện cho một số cán bộ “cố vị” dài hơn. Thứ hai, nếu kéo dài tuổi nghỉ hưu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động trong một số ngành nghề độc hại, nguy hiểm... Theo ông Nguyễn Hữu Chính, nhiều người lao động là người cao tuổi trong một số lĩnh vực khoa học, kỹ thuật hầu hết là người có năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu, đây là nguồn chất xám vô cùng quý giá mà không dễ gì tìm được.

Mặt khác, đối với những người lao động trẻ tuổi hiện nay, chính sách Nhà nước khi quy hoạch, bổ nhiệm chức vụ cán bộ lãnh đạo, quản lý có xu hướng lùi độ tuổi xuống trẻ hơn trước, do vậy vẫn đảm bảo tận dụng được nguồn nhân lực giàu kinh nghiệm và chọn lọc những nhân tố trẻ có tài, có triển vọng phát triển.

“Cần tính toán đến đặc thù của từng lĩnh vực lao động, từ đó ban hành quy định cụ thể và phù hợp với điều kiện sức khỏe của người lao động” – đại biểu Nguyễn Hữu Chính chia sẻ.

Sẽ lấy ý kiến đại biểu về những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho biết, sau một ngày thảo luận tại hội trường đã có 48 đại biểu Quốc hội phát biểu và 6 đại biểu Quốc hội tranh luận.

Với tinh trách nhiệm cao, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi nhưng cũng thận trọng, khách quan, thẳng thắn về các nội dung của dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi). Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội nhất trí với Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý của dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) và cho rằng Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra đã lắng nghe, tiếp thu ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội cũng như của những người thụ hưởng và thực hiện luật. Cùng với đó dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) cũng có bình luận nhận xét của Tổ chức Lao động Thế giới.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận về nhiều nội dung còn ý kiên khác nhau của dự thảo Bộ luật như về làm thêm giờ, việc tăng tuổi nghỉ hưu quy định như thế nào, về tăng thêm ngày nghỉ có hưởng lương, đồng thời thẳng thắn góp ý về kĩ thuật xây dựng văn bản. Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cũng đã giải trình, tiếp thu nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội và cho biết sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Bộ luật.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng cho biết, đối với các nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau sẽ được lấy phiếu xin ý kiến của đại biểu Quốc hội trước khi biểu quyết thông qua.

Phương án 1: Luật chỉ chốt tuổi nghỉ hưu, còn lộ trình tăng ra sao do Chính phủ điều chỉnh.

Theo đó, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện làm việc bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với nam và đủ 60 tuổi đối với nữ. Căn cứ theo ngành nghề, công việc, điều kiện lao động, nhu cầu thị trường, xu hướng già hóa dân số... Chính phủ quyết định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu từ 1/1/2021.

Phương án này vẫn giữ đề xuất với người lao động làm việc trong lĩnh vực nặng nhọc, độc hại, suy giảm sức khỏe... được nghỉ hưu trước 5 năm; người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao được nghỉ hưu muộn hơn 5 năm so với tuổi trên.

Phương án 2: Đưa ra mốc năm để đạt tuổi hưu, còn Chính phủ quy đinh chi tiết về lộ trình tăng.

Theo đó, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện làm việc bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu từ đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với và 4 tháng đối với nữ.

Phương án này cũng giữ đề xuất với người lao động làm việc trong lĩnh vực nặng nhọc, độc hại, suy giảm sức khỏe... được nghỉ hưu trước 5 năm. Người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao được nghỉ hưu muộn hơn 5 năm so với tuổi trên.

Khang Nhi