Tạo bước chuyển lớn trong tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền tại Thủ đô

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng kiểm tra quy trình vận hành tại đơn vị hành chính mới xã Yên Lãng.

Tái cấu trúc toàn diện hệ thống chính trị tại cơ sở

Thực hiện định hướng của T.Ư, TP Hà Nội đã chủ động triển khai nhiều nội dung cải tổ sâu rộng hệ thống chính trị từ cấp TP đến cơ sở. Điểm nhấn nổi bật là việc tinh gọn bộ máy, giảm mạnh số lượng đơn vị và đầu mối trung gian. Cụ thể, TP đã hợp nhất Ban Tuyên giáo và Ban Dân vận ở cả cấp thành phố và cấp huyện; tổ chức lại các Đảng bộ trực thuộc; rà soát, giải thể nhiều ban chỉ đạo không còn cần thiết. Cùng với đó, Hà Nội cũng thành lập các đảng bộ cơ quan chuyên trách trực thuộc Thành ủy, xây dựng đề án tổ chức mới theo hướng tinh gọn.

Ở khối chính quyền, bộ máy hành chính cũng được tổ chức lại quy mô lớn. Từ 21 sở, Hà Nội đã sắp xếp còn 15 sở và cơ quan chuyên môn; 49 phòng thuộc sở và 61 phòng thuộc UBND cấp huyện cũng được giảm bớt. Trung tâm Phục vụ hành chính công TP được thành lập với mục tiêu xây dựng mô hình “một cửa” thống nhất từ TP đến cấp xã, phường.

Đặc biệt, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã là bước đi có tính chiến lược cao. Trong quá trình sắp xếp, bảo đảm tính liền mạch, không chia cắt trong quản lý, trong sự đồng bộ, liên thông của hệ thống kết cấu hạ tầng và phát huy hiệu quả của các khu vực trọng điểm, vùng động lực phát triển.

Vì vậy, chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn TP đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao từ Nhân dân và HĐND các cấp của TP. Kết quả lấy ý kiến cử tri đồng ý với phương án sắp xếp đạt 97,36% và đồng ý với dự kiến tên gọi của xã, phường sau sắp xếp đạt 96,28%. Sau sắp xếp, TP Hà Nội có 126 đơn vị hành chính cấp xã (51 phường và 75 xã), giảm 400 đơn vị hành chính cấp xã (109 phường, 21 thị trấn và 270 xã), tỷ lệ giảm 76,05%.

Phương án sắp xếp được TP thực hiện với tinh thần quyết liệt, chủ động, đồng bộ, bảo đảm tiến độ, quy trình, thủ tục theo quy định. Đồng thời lồng ghép chặt chẽ với công tác chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025-2030, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031. Đây là tiền đề quan trọng nhằm tiếp tục tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô trong giai đoạn mới và mở ra không gian phát triển mới, phù hợp với quy hoạch dài hạn Thủ đô.

Ban Chấp hành Đảng ủy phường Văn Miếu – Quốc Tử Giám (mới) tổ chức vận hành thử nghiệm cơ chế Hội nghị Ban Chấp hành lần thứ I nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Cùng với việc kiện toàn tổ chức, Hà Nội cũng đồng bộ hóa công tác nhân sự. Tổng số biên chế cấp xã được bố trí khoảng 10.000 người (giảm gần 7.000 biên chế so với trước) và sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức theo nguyên tắc đúng người, đúng việc. Quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, đã có 876 người nộp đơn xin nghỉ và TP hoàn tất chế độ cho gần 300 người. Công tác bố trí bí thư, chủ tịch UBND và cán bộ chủ chốt các xã, phường mới được thực hiện minh bạch, công khai, theo tiêu chí rõ ràng.

Hiện thực hóa chủ trương “chính quyền phục vụ, gần dân, vì dân”

Song song với việc sắp xếp tổ chức bộ máy, Hà Nội còn tập trung chuẩn bị cho việc vận hành chính thức mô hình chính quyền địa phương hai cấp với mục tiêu chính thức đi vào hoạt động từ 1/7/2025. Giai đoạn vận hành thử nghiệm diễn ra từ ngày 20 - 26/6/2025 tại 126 xã, phường mới thành lập đã đạt kết quả tích cực.

Thực hiện Kế hoạch số 341-KH/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về vận hành vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn, TP đã huy động và cử hơn 300 cán bộ kỹ thuật đến từng đơn vị sở, ngành, xã, phường mới để hỗ trợ, hướng dẫn trực tiếp. Đồng thời, thành lập 11 tổ công tác liên ngành; 30 tổ bàn giao và 126 tổ tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, tài chính, cơ sở vật chất giữa các địa phương cũ – mới. Hệ thống công nghệ thông tin, phần mềm họp trực tuyến, tổng đài 1022 và đường dây nóng 19001009 được kích hoạt để bảo đảm vận hành thông suốt.

Trong tuần thử nghiệm, việc triển khai vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp đã được các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, địa phương tập trung thực hiện với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, trách nhiệm, đảm bảo thực hiện đúng các nguyên tắc phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền khi vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, thực hiện phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Qua đó bảo đảm hoạt động của các đơn vị hành chính mới được thành lập diễn ra liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn, không để xảy ra khoảng trống về tổ chức, cán bộ và các nhiệm vụ quản lý Nhà nước. Chuẩn bị điều kiện tốt nhất để Đảng, chính quyền xã, phường mới hoạt động chính thức từ ngày 1/7/2025.

Công tác chuẩn bị các điều kiện để vận hành thử nghiệm đã được quan tâm thực hiện đầy đủ, cơ bản đáp ứng các yêu cầu vận hành 10 nhóm tình huống theo kế hoạch đã đề ra. Các yếu tố về con người, hạ tầng, trang thiết bị, trụ sở, phần mềm để vận hành thử nghiệm đã cơ bản đáp ứng mô hình chính quyền phường mới. Hệ thống kịch bản cho các nhóm tình huống được các cơ quan, đơn vị xây dựng chặt chẽ, rõ vai trò của các cơ quan, đơn vị, cá nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho các xã, phường triển khai thực hiện.

Việc vận hành các nhóm tình huống đã được chú trọng từ công tác phân công lãnh đạo phụ trách, cán bộ, công chức trực tiếp vận hành đến cơ chế phối hợp, trao đổi với các sở, ban, ngành của TP để kịp thời hỗ trợ, xử lý các sự cố, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thử nghiệm, đảm bảo mục đích, yêu cầu đề ra. Dù mới thử nghiệm trong thời gian ngắn, đội ngũ lãnh đạo, chuyên viên của các xã, phường đã nhanh chóng thích nghi, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, chủ động tiếp cận, nghiên cứu văn bản trong công tác vận hành thử nghiệm.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành và sự hỗ trợ kỹ thuật tại chỗ từ hơn 300 cán bộ chuyên môn đã giúp tháo gỡ nhiều khó khăn, bảo đảm không gián đoạn hoạt động của các đơn vị hành chính mới. Quan trọng hơn, quá trình vận hành thử nghiệm đã được đánh giá là phù hợp với thực tiễn Thủ đô. Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong, về cơ bản, việc vận hành thử nghiệm không đơn thuần chỉ đem lại kết quả mà cái được lớn nhất chính là cho những kinh nghiệm, thêm dự báo về những vấn đề có thể phát sinh khi bộ máy vận hành chính thức.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy yêu cầu các đồng chí Bí thư, Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng ủy xã, phường mới coi quá trình thử nghiệm vừa qua là bước chuẩn bị quan trọng, tuyệt đối không được chủ quan. Các địa phương phải lường trước các tình huống có thể phát sinh, tăng cường tuyên truyền để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nâng cao ý thức trách nhiệm, chủ động phối hợp, phân công rõ người, rõ việc, đảm bảo bộ máy vận hành hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Một góc TP Hà Nội nhìn từ trên cao. Ảnh: Phạm Hùng

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy lưu ý, thực tiễn sẽ luôn phát sinh những tình huống chưa có tiền lệ, vì vậy cấp ủy, chính quyền, đặc biệt là người đứng đầu phải chủ động giải quyết trên tinh thần phục vụ người dân, không đợi quy định hay phân công mới hành động. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng người dân, doanh nghiệp đến trụ sở mà không biết ai giải quyết. “Lãnh đạo xã, phường phải phân công cụ thể người chịu trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết ngay TTHC cho người dân, doanh nghiệp” – Phó Bí thư Thường trực Thành ủy nhấn mạnh.

Có thể nói, cùng với cả nước, việc sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại TP Hà Nội là bước đi lớn, chưa từng có tiền lệ, thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị cao. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản, mô hình chính quyền 2 cấp sẽ là nền tảng để nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành và tinh gọn bộ máy, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với 126 phường, xã mới tại Hà Nội chính thức đi vào vận hành, mở ra một giai đoạn phát triển mới cho Thủ đô – nơi không chỉ đi đầu cả nước về đổi mới mô hình tổ chức bộ máy mà còn là hình mẫu trong hiện thực hóa chủ trương “chính quyền phục vụ, gần dân, vì dân”.

Nguyên Bảo