Tạo cơ hội cho học trò sửa sai

Cần các biện pháp phòng ngừa

Những ngày qua, thông tin 1 học sinh lớp 7 tại Trường THCS Đại Kim (Hà Nội) có hành vi cư xử sai trái đối với giáo viên chủ nhiệm khi cô giáo thu giữ đồ chơi sắc, nhọn, có nguy cơ gây mất an toàn, nhận được sự quan tâm của dư luận xã hội.

Đáng chú ý, sự việc xảy ra chỉ sau Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ GDĐT quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh được ban hành một ngày.

Cô và trò Trường THCS Hoàn Kiếm (Hà Nội) trong ngày khai giảng năm học 2025-2026. Ảnh: N.H.

Theo thông tư mới, các biện pháp kỷ luật đối với học sinh tiểu học chỉ bao gồm 2 hình thức là: Nhắc nhở và nặng hơn là yêu cầu xin lỗi (với trường hợp đã nhắc nhở mà vẫn tiếp tục vi phạm).

Như vậy, giáo viên và nhà trường sẽ không được phép phê bình hay áp dụng bất cứ hình thức kỷ luật nào khác với học sinh tiểu học.

Các biện pháp kỷ luật đối với học sinh các bậc học cao hơn sẽ bao gồm: nhắc nhở; phê bình; yêu cầu viết bản tự kiểm điểm.

Thực tế, vụ việc học sinh lớp 7 hành hung cô giáo ngay trong lớp học không phải vụ việc duy nhất mà học sinh có hành vi ứng xử lệch chuẩn với thầy cô giáo. Ngay sau khi các vụ việc bạo lực học đường xảy ra, các nhà trường, ngành giáo dục cũng đã nhanh chóng vào cuộc và đưa ra các biện pháp xử lý. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra làm thế nào nhận diện sớm những dấu hiệu bất ổn để can thiệp kịp thời.

Cô Ánh Nguyệt - giáo viên Trường THCS Nguyễn Công Trứ (Ba Đình, Hà Nội) cho rằng, nhà trường cần có các giải pháp phòng ngừa, giáo dục ý thức, kỹ năng sống cho học sinh.

Lấy dẫn chứng từ trường mình đang công tác, cô Nguyệt cho biết, ngay từ đầu năm học, các em học sinh đã được tham gia nhiều hoạt động, trong đó có lễ ký cam kết An toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội và sử dụng điện thoại di động đúng quy định năm học 2025-2026. Nhiều câu chuyện, tình huống thực tế được tái hiện, qua đó, truyền tải thông điệp về việc nâng cao ý thức tham gia giao thông, ngăn ngừa và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, văn minh đến các em học sinh.

Theo cô Nguyệt, điện thoại, giày dép, đồng phục, đồ dùng, giáo viên thường xuyên quan sát, nhắc nhở học sinh, phối hợp kịp thời với phụ huynh, học sinh để kịp thời xử lý khi có tình huống xảy ra.

Biến những sai lầm trở thành cơ hội cho học sinh trưởng thành

Trước ý kiến lo ngại rằng quy định mới về khen thưởng, kỷ luật học sinh không đủ sức răn đe, thầy Nguyễn Quốc Bình - Hiệu trưởng Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) đánh giá, việc bỏ các hình thức kỷ luật nặng nề như đình chỉ học hay đuổi học là bước đi tiến bộ, thể hiện quan điểm nhân văn của ngành giáo dục: Kỷ luật không phải để trừng phạt, mà là để giáo dục và đồng hành cùng học sinh.

Thầy Bình cho rằng, trong thực tế, hình thức đình chỉ học nhiều khi không giúp giải quyết tận gốc vấn đề mà còn có thể để lại những hệ quả không mong muốn.

Ngược lại, việc quy định hình thức kỷ luật cao nhất là viết bản kiểm điểm, kết hợp với những biện pháp nhắc nhở, phê bình, lại mang tính định hướng tích cực và nhân văn hơn. Khi buộc phải đối diện với lỗi sai của chính mình, tự viết ra sự nhìn nhận và cam kết sửa chữa, học sinh sẽ học được cách chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân. Quá trình này không chỉ giúp các em điều chỉnh hành vi nhất thời, mà quan trọng hơn là rèn luyện tinh thần tự giác, hình thành kỷ luật nội tâm và nuôi dưỡng sự trưởng thành từ bên trong.

Theo thầy Bình, đó mới chính là giá trị mà giáo dục hướng đến: Không loại bỏ, không trừng phạt, mà kiên nhẫn đồng hành để biến những sai lầm trở thành cơ hội cho học sinh tự hoàn thiện và trưởng thành.

Tuy nhiên, thầy Bình cũng cho rằng, việc bỏ quy định đình chỉ học không đồng nghĩa với việc mọi thách thức đều được giải quyết. Vẫn có những trường hợp học sinh khó uốn nắn dù nhà trường đã nhiều lần nhắc nhở, giáo dục.

“Điều đó đòi hỏi sự kiên trì, phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa thầy cô, phụ huynh và xã hội để vừa giữ kỷ cương, vừa không bỏ rơi bất kỳ em nào. Đó cũng chính là trách nhiệm và sứ mệnh lớn lao mà chúng tôi – những người làm giáo dục luôn trăn trở và nỗ lực thực hiện”, thầy Bình chia sẻ.

Nguyễn Hoài