Tạo lập văn hóa đọc mới cho trẻ dịp nghỉ hè

Sách điện tử, lợi và hại

Đối với nhiều gia đình, những tháng nghỉ hè chính là "thời điểm vàng" để vun đắp, trau dồi văn hóa đọc cho con trẻ, để trẻ yêu thích, dần hình thành văn hóa đọc cho bản thân.

Việc cân bằng giữa đọc sách truyền thống và các hình thức đọc hiện đại là vô cùng quan trọng.

Đặc biệt, hiện nay sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook), sách có video (video book), sách 3D và các hình thức đọc trực tuyến mang lại nhiều tiện ích, lựa chọn phong phú để phụ huynh khi chọn phương pháp đọc cho con.

Chị Hoàng Hường (Gia Lâm, Hà Nội), phụ huynh có con học lớp 5 chia sẻ: "Hè năm nay, bên cạnh việc lựa chọn mua sách giấy truyền thống, tôi tìm hiểu và mua sách điện tử để con tiếp cận với thông tin, tri thức hiện đại một cách nhanh, dễ hiểu".

Không chỉ dừng lại ở sự tiện lợi, sách điện tử còn hấp dẫn trẻ nhỏ bởi tính tương tác cao. Chị Nguyễn Phương Anh (quận Đống Đa, Hà Nội) có con nhỏ 8 tuổi cho biết: "Với sách điện tử, tôi thấy con tiếp thu thông tin, nội dung thông điệp khá nhanh từ các video bởi hình ảnh minh họa hấp dẫn, sống động".

Tuy nhiên, sự phong phú của sách điện tử cũng đặt ra thách thức về kiểm soát nội dung và chất lượng. Đây là thử thách lớn, đòi hỏi cha mẹ trang bị kỹ năng cho con để tiếp nhận, xử lý thông tin, tránh đi sâu vào những nội dung kém chất lượng hoặc độc hại.

Chuyên gia Lê Nghĩa, nhà đào tạo huấn luyện phát triển cá nhân và tác giả sách "Muốn chuyển hóa sâu bắt đầu từ sách" cho rằng: "Thách thức lớn nhất của sách điện tử là sự phân tán chú ý và nguy cơ mất dần thói quen đọc sâu. Trẻ có thể bị cuốn vào quảng cáo, video, game chỉ sau vài phút mở sách điện tử. Đọc trở thành hành vi tiêu thụ nội dung thay vì chiêm nghiệm và kết nối".

Đọc sách cùng con

Để định hướng cho con đọc sách hiệu quả trong "biển" thông tin rộng lớn, nhất là khi trẻ đã quen với tốc độ và sự hấp dẫn của giải trí số, chuyên gia Lê Nghĩa cho rằng, việc chọn sách nên dựa vào trọng tâm là đứa trẻ, không phải sở thích của phụ huynh. Khi trẻ được dẫn dắt từ những cuốn sách mình yêu thích, sự tò mò sẽ dần dẫn lối đến các thể loại phong phú hơn, giúp con tìm lại niềm vui trong những trang sách.

Định hướng và đồng hành cùng con đọc sách, nhất là trong dịp nghỉ hè được nhiều gia đình chú trọng.

Theo tìm hiểu, một xu hướng tích cực đang nở rộ là sự lan tỏa mạnh mẽ của các cộng đồng, hội nhóm đồng hành đọc sách cùng con trên mạng xã hội.

Các hội nhóm này không chỉ truyền cảm hứng cho trẻ, mà còn hỗ trợ cha mẹ rất nhiều trong việc lựa chọn sách phù hợp độ tuổi, biến việc đọc thành một hành trình gắn kết giữa cha mẹ và con cái. Thậm chí, nhiều phụ huynh, sau khi tham gia thử thách "đọc sách cùng con trong 21 ngày" đã biến việc đọc thành một thói quen hàng ngày cho con.

Chị Thu Hiền (Hoàng Mai, Hà Nội) có con gái 6 tuổi, từng "đau đầu" với việc định hướng, khuyến khích con đọc sách đã tìm đến nhóm "Đọc sách cùng con" trên mạng xã hội để có thêm kinh nghiệm, kiến thức hướng dẫn con đọc sách.

Chị Hiền chia sẻ: "Ở đó, các con được tự chọn sách, được cô hướng dẫn đọc tương tác. Điều đặc biệt là các cô chủ yếu dùng sách giấy và khuyến khích bố mẹ tham gia cùng".

Nhờ đó, con gái chị Hiền, đã có những chuyển biến trông thấy. Chỉ sau vài buổi, bé đã có thể kể những câu chuyện thú vị được nghe ở câu lạc bộ và tự động tìm những cuốn sách có nội dung tương tự để đọc.

Cân bằng giữa sách giấy và sách điện tử

Đưa ra định hướng, phương pháp đọc sách phù hợp cho con trẻ, chuyên gia Lê Nghĩa chia sẻ: "Ban ngày, buổi tối trước khi đi ngủ có thể đọc sách giấy cùng con. Còn khi con chơi hoặc mình làm việc nhà cùng con có thể mở sách nói để mẹ con cùng nghe. Ngày nghỉ cả nhà cùng đi nhà sách để con được lựa chọn cuốn sách mình muốn".

Đồng quan điểm, chuyên gia giáo dục Nguyễn Phương Lan khuyến cáo, cha mẹ cần sát cánh bên con, khai thác những tài liệu đọc số phong phú trên mạng nhưng có chọn lọc.

Bà Lan gợi ý: "Bố mẹ nên lưu trữ kho dữ liệu sách điện tử thành một tệp trên máy tính và tải lên máy đọc sách chuyên dụng của con. Thiết bị này, với màn hình mực điện tử, không gây hại cho mắt như điện thoại hay máy tính bảng, sẽ là lựa chọn thay thế thông minh. Việc này vừa rèn luyện kỹ năng đọc cho trẻ, vừa hạn chế thời gian con tiếp xúc với các thiết bị điện tử".

Để thói quen đọc sách cho con trẻ trở thành đam mê, phụ huynh cần kiến tạo, xây dựng phương pháp đọc khoa học từng bước, từng giai đoạn. Chuyên gia Lê Nghĩa "bật mí" 5 yếu tố quan trọng khi đọc sách cùng con bố mẹ cần ghi nhớ: Nêu gương; Tạo môi trường vật lý; Tạo khung giờ đọc cố định; Tương tác và kể chuyện; Biến việc đọc thành trò chơi hấp dẫn.

Tường Nhi