Tập đoàn Đèo Cả đề xuất mở rộng toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông: Kịch bản tài chính nào khả dĩ?

Mở rộng cao tốc gồm 19 dự án thành phần

Theo văn bản, Đèo Cả đề nghị mở rộng đường cao tốc gồm 19 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đã và đang đầu tư trong giai đoạn 2017 - 2025 với tổng chiều dài 1.241km.

Trong đó, phương án 1 là phân chia thành 7 dự án thành phần, phù hợp cho nhiều doanh nghiệp (DN) cùng tham gia thực hiện đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Phương án 2, phân chia thành 3 dự án thành phần, phù hợp với mô hình một số DN lớn tham gia đầu tư theo phương thức PPP (VIDIFI, VEC, Đèo Cả, Sơn Hải…).

Trong cả 2 phương án, Đèo Cả đề xuất các DN nhà thầu đã thi công tốt ở dự án giai đoạn 1 sẽ được mời tham gia dự án mở rộng để tận dụng nhân lực, thiết bị hiện có, gia tăng giá trị để phát triển.

Tập đoàn Đèo Cả cho biết đây là các phương án đầu tư đã được DN rà soát, điều chỉnh và tiếp tục hoàn thiện dựa trên cơ sở tiếp thu các ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Xây dựng, các ý kiến chuyên môn của các đơn vị trực thuộc bộ cũng như các DN trong lĩnh vực giao thông (Sơn Hải, VIDIFI, VEC, TEDI…).

Một đoạn cao tốc Bắc - Nam phía đông

Theo Tập đoàn Đèo Cả, các phương án được đề xuất mới nhất này đều đảm bảo phù hợp các nguyên tắc, định hướng đã được thống nhất.

Cụ thể, đây là phương án khả thi để những DN quy mô lớn có thể tham gia đầu tư PPP theo tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW; các DN có quy mô nhỏ hơn có thể tham gia thi công, qua đó sử dụng hiệu quả nhân lực, thiết bị hiện có, tiếp tục phát triển về quy mô như mô hình PPP++ mà Đèo Cả đang áp dụng tại nhiều dự án PPP về hạ tầng giao thông.

Các phương án này cũng phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ về nghiên cứu phương án nhượng quyền thu phí trên phần đường cao tốc do Nhà nước đầu tư kết hợp với nâng cấp, mở rộng đường cao tốc; tiết kiệm tối đa ngân sách nhà nước (NSNN), khả thi để đầu tư theo phương thức PPP, hoàn thành dự án mở rộng toàn tuyến trong năm 2027 - 2028.

Kịch bản tài chính nào khả dĩ?

Trong nội dung đề xuất, Đèo Cả đưa ra 3 kịch bản tài chính.

Kịch bản 1: Nhà nước thu phí theo đề án đã phê duyệt đối với phần cao tốc đã được đầu tư công, sau đó bàn giao cho nhà đầu tư dự án mở rộng để tiếp tục thực hiện khi hoàn thành xây dựng mở rộng. Các dự án thành phần thực hiện theo hợp đồng BOT, tổng mức đầu tư khoảng 186.000 tỉ đồng tùy phương án.

Kịch bản 2: Thực hiện nhượng quyền thu phí trên các đoạn tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư cho nhà đầu tư mở rộng đường cao tốc. Các dự án theo hình thức hợp đồng hỗn hợp O&M - BOT với tổng mức đầu tư hơn 193.000 tỉ đồng.

Kịch bản 3: Thực hiện việc thu phí hoàn vốn các đoạn tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư kết hợp với hoàn vốn các dự án thành phần mở rộng, giá trị nộp ngân sách được xác định trong phương án tài chính và theo thời gian thực hiện hợp đồng dự án. Các dự án theo hình thức hợp đồng hỗn hợp O&M - BOT, tổng mức đầu tư khoảng 186.000 tỉ đồng.

Phân tích chi tiết ưu, nhược điểm từng kịch bản, Đèo Cả đề xuất phương án phù hợp để có thể hoàn thành việc mở rộng đường cao tốc trong năm 2027 - 2028 là loại hợp đồng BOT. Nhà nước thực hiện việc thu phí hoàn vốn cho phần đường cao tốc đã đầu tư công trong thời gian xây dựng mở rộng như kịch bản tài chính 1.

Kịch bản 1 trong văn bản đề xuất của Đèo Cả

Đối với kịch bản này, tổng giá trị thu ngân sách ước tính khoảng hơn 9.100 tỉ đồng. Ưu điểm nổi bật là tránh các vấn đề phức tạp do chưa kết thúc nghĩa vụ bảo hành, quyết toán các dự án giai đoạn 1 đang thực hiện, đề án thu phí trên cao tốc do Nhà nước đầu tư không bị ảnh hưởng.

“Với mục tiêu phát triển DN tư nhân theo Nghị quyết 68-NQ/TW, tránh các vấn đề phức tạp do chưa kết thúc nghĩa vụ bảo hành, quyết toán các dự án giai đoạn 1 đang thực hiện, nên khi thực hiện việc nhượng quyền thu phí kết hợp đầu tư mở rộng sẽ gặp khó khăn khi vấn đề này phát sinh”, văn bản nêu.

Để sớm hiện thực hóa chủ trương mở rộng toàn tuyến đường cao tốc Bắc - Nam phía đông có thể hoàn thành trong năm 2027 - 2028, là nền tảng hạ tầng quan trọng cho phát triển kinh tế 2 con số trong giai đoạn tới, Đèo Cả đề xuất Thủ tướng Chính phủ thống nhất phương án phân chia dự án thành phần (7 dự án thành phần hoặc 3 dự án thành phần) của dự án tổng thể mở rộng đường cao tốc Bắc - Nam phía đông dài 1.241km (hiện nay có 19 dự án, gồm 3 dự án PPP, đang vận hành hoặc sẽ hoàn thành trong năm 2025).

DN đề xuất Thủ tướng chấp thuận giao cho Đèo Cả lập đề xuất dự án đầu tư mở rộng toàn tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam theo phương thức đối tác công tư theo quy định của Luật PPP.

Phương án phân chia 7 dự án thành phần

Trong trường hợp lựa chọn phân chia dự án mở rộng thành 3 dự án thành phần, DN đề nghị xem xét giao cho Đèo Cả (cùng liên danh với một số DN lớn như VEC, VIDIFI, …) lập đề xuất dự án thành phần 1 (từ Mai Sơn đến Hoài Nhơn, dài 651km) và thành phần 3 (từ Cam Lâm đến Dầu Giây, dài 278km) và Tập đoàn Sơn Hải lập đề xuất dự án thành phần 2 (từ Hoài Nhơn đến Cam Lâm, dài 312km).

Ngoài ra, đề xuất Bộ Xây dựng là cơ quan có thẩm quyền, phối hợp với Bộ Tài chính xem xét phương án hỗ trợ ngân sách nhà nước cho một số dự án thành phần (nếu cần thiết).

Tập đoàn Đèo Cả đề nghị Bộ Xây dựng tổng hợp báo cáo Thủ tướng các đề xuất nêu trên. Trong trường hợp cần hỗ trợ từ NSNN (dự kiến tối đa 7% tổng mức đầu tư phần mở rộng), DN đề xuất hỗ trợ NSNN cho một số dự án thành phần để đảm bảo tính khả thi về tài chính.

Văn bản cũng nhấn mạnh cam kết của Tập đoàn Đèo Cả khi được giao lập đề xuất dự án theo Luật PPP, sẽ hoàn thành lập đề xuất dự án đáp ứng mục tiêu hoàn thành dự án trong năm 2027 - 2028.

Lam Thanh