Tập đoàn Masan và công ty con bị phát hiện sai phạm trong phát hành, sử dụng vốn trái phiếu

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Kết luận thanh tra về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu tại 67 tổ chức phát hành (TCPH), gồm 05 ngân hàng thương mại cổ phần, 37 công ty cổ phần và 25 công ty trách nhiệm hữu hạn. Trong số đó có Công ty cổ phần Tập đoàn Masan và các công ty con. Kết quả thanh tra cho thấy, trong giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023, một số công ty thuộc Tập đoàn Masan chưa thực hiện đúng quy định pháp luật trong các khâu phát hành trái phiếu, quản lý và sử dụng nguồn vốn huy động, cũng như trong việc công bố thông tin theo quy định.

Theo kết quả thanh tra, 6 tổ chức phát hành thuộc nhóm Masan gồm Công ty TNHH Masan Consumer Holdings (MCH), Công ty cổ phần Masan High-Tech Materials (MHT), Công ty cổ phần Masan MeatLife (MML), Công ty cổ phần Tập đoàn Masan (MSN), Công ty TNHH Khai thác chế biến Khoáng sản Núi Pháo (NPM) và Công ty cổ phần Dịch vụ Thương mại Tổng hợp WinCommerce (WCM) đã phát hành tổng cộng 133 mã trái phiếu doanh nghiệp, không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và có tài sản bảo đảm, với tổng giá trị phát hành là 64.573,99 tỷ đồng. Mục đích phát hành chủ yếu nhằm tăng quy mô vốn hoạt động, thực hiện các chương trình, dự án đầu tư hoặc cơ cấu lại các khoản nợ. Tính đến ngày 30/6/2023, 6 tổ chức phát hành còn 71 mã trái phiếu đang lưu hành với tổng giá trị 17.700 tỷ đồng và không có nợ quá hạn gốc, lãi.

Qua kiểm tra 21 mã trái phiếu với tổng giá trị phát hành 18.833,99 tỷ đồng, Thanh tra Chính phủ xác định có 4 trong 6 tổ chức phát hành gồm MCH, MML, MHT và NPM thực hiện chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành, trong đó nội dung về mục đích phát hành không được nêu cụ thể theo yêu cầu tại các Nghị định số 90/2011/NĐ-CP, 163/2018/NĐ-CP và 153/2020/NĐ-CP.

Cụ thể, MCH và MML nêu nội dung mục đích phát hành một cách chung chung, không đáp ứng yêu cầu về thông tin chi tiết; MHT không nêu rõ việc sử dụng tiền huy động để thanh toán khoản hợp tác kinh doanh 500 tỷ đồng với Công ty Núi Pháo; NPM không xác định cụ thể khoản nợ được cơ cấu khi phát hành trái phiếu trị giá 500 tỷ đồng mã NPMCH2227001. Đối với Công ty cổ phần WinCommerce, Thanh tra Chính phủ kết luận hội đồng quản trị công ty này chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong việc phê duyệt phương án phát hành trái phiếu mã VCMH2025031 khi có hơn 608 tỷ đồng được chi trước thời điểm ban hành nghị quyết thông qua phương án phát hành, vi phạm quy định tại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP.

Về việc sử dụng nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu, kết luận thanh tra cho thấy có 3 trong 6 công ty thuộc Tập đoàn Masan sử dụng vốn không đúng mục đích theo phương án phát hành đã được phê duyệt. Cụ thể, Công ty TNHH Masan Consumer Holdings sử dụng hơn 1.294 tỷ đồng trong tổng số 2.100 tỷ đồng từ phát hành trái phiếu mã MCHBONDS2014 để thanh toán nợ gốc và lãi vay, trong khi phương án phát hành không đề cập mục đích cơ cấu nợ. Công ty cổ phần Tập đoàn Masan sử dụng hơn 310 tỷ đồng từ 12 mã trái phiếu phát hành năm 2020 để thanh toán lãi của các trái phiếu trước đó, chưa đúng quy định về quản lý và sử dụng vốn huy động. Công ty cổ phần WinCommerce chi hơn 608 tỷ đồng từ trái phiếu mã VCMH2025031 cho các mục đích khác với phương án phát hành, không bảo đảm đúng quy định về việc sử dụng vốn huy động theo Nghị định số 153/2020/NĐ-CP.

Đối với việc công bố thông tin, Thanh tra Chính phủ ghi nhận có 4 trong 6 tổ chức phát hành gồm MCH, MHT, NPM và WCM thực hiện chưa đúng quy định về nghĩa vụ công bố thông tin theo Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Nghị định số 65/2022/NĐ-CP. Một số doanh nghiệp chậm công bố báo cáo tài chính, báo cáo tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu và báo cáo sử dụng nguồn vốn; trong đó, MHT và NPM bị xác định chưa công bố định kỳ đúng hạn, còn MCH, MHT và NPM chưa thực hiện đúng quy định về báo cáo tình hình thực hiện các cam kết đối với nhà đầu tư.

Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ nêu rõ, mặc dù việc phát hành trái phiếu của các công ty thuộc Tập đoàn Masan cơ bản được thực hiện căn cứ theo quy định hiện hành và có nghị quyết hoặc quyết định phê duyệt của hội đồng quản trị, hội đồng thành viên, song vẫn còn tồn tại nhiều vi phạm và thiếu sót. Cụ thể, 4 trong 6 công ty chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành, một công ty phê duyệt phương án phát hành chưa đúng quy định, 3 công ty sử dụng nguồn tiền trái phiếu không đúng mục đích và 4 công ty chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công bố thông tin.

Thanh tra Chính phủ yêu cầu các đơn vị, tổ chức phát hành liên quan khẩn trương rà soát, chấm dứt các hành vi vi phạm trong phát hành và sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu doanh nghiệp, đồng thời khắc phục triệt để các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có) được phát hiện qua thanh tra. Cơ quan thanh tra cũng đề nghị tăng cường kiểm soát hoạt động phát hành, quản lý và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp, nhằm bảo đảm việc thực hiện đúng quy định pháp luật, minh bạch, an toàn và góp phần ổn định thị trường vốn.

Sỹ Bắc