Tập trung quản lý thiết bị giám sát hành trình

Tỷ lệ kết nối giám sát tàu cá vẫn rất thấp

Trong những lần sang Việt Nam kiểm tra tình hình thực hiện khuyến nghị khai thác thủy sản IUU, Đoàn công tác của Ủy ban châu Âu (EC) luôn nhấn mạnh: chừng nào còn trường hợp tàu cá vi phạm trên vùng biển nước ngoài, chừng đó sẽ không gỡ thẻ vàng IUU.

Tại hội nghị bàn giải pháp quản lý, vận hành hệ thống, thiết bị VMS và theo dõi, giám sát tàu cá, xử lý vi phạm hành chính ngày 1.3,Trung tâm Thông tin Thủy sản cho biết, đến ngày 27.2, có 28.787/29.791 tàu cá từ 15m trở lên đã được lắp đặt VMS (đạt tỷ lệ 96,62%). Trong số 972 tàu cá chưa được lắp đặt, Quảng Ngãi có nhiều nhất với 238 tàu, Kiên Giang 193 tàu, Bà Rịa - Vũng Tàu 126 tàu, Tiền Giang 80 tàu, Quảng Bình 64 tàu.

Trung bình mỗi ngày có 286 lượt tàu bị mất kết nối, một số địa phương chưa nắm được tàu đang ở đâu. Số lượng tàu cá có kết nối trung bình hàng ngày qua hệ thống giám sát tàu cá còn thấp, chỉ khoảng 50%. Trong đó, có tỉnh tỷ lệ kết nối hàng ngày rất thấp dưới 30%, ví dụ: Đà Nẵng (chỉ 5% - không có ý nghĩa về giám sát tàu cá); Thừa Thiên Huế 13%, Nghệ An 27%, Quảng Trị 16%, Hà Tĩnh 17%, Thanh Hóa 22% và Quảng Ngãi 23%. Trong khi Kiên Giang, Cà Mau tỷ lệ kết nối từ 70 - 80%...

Số lượng tàu cá bị mất kết nối trên 6 tháng là 4.792 tàu, chiếm 17% so với tổng số lượng tàu đã được lắp đặt có trên hệ thống giám sát tàu cá. Số lượng tàu cá bị mất kết nối trên 1 năm là 2.372 tàu, chiếm 8%.

Đến nay, chỉ mới có 25 địa phương tổ chức trực 24/7, còn 3 tỉnh chưa tổ chức trực là Thanh Hóa, Quảng Bình, Quảng Ngãi; có 24 địa phương đã ban hành các quy trình xử lý các tàu vi phạm vượt ranh giới, tàu cá mất kết nối trên biển; 4 địa phương chưa xây dựng các quy trình là Hà Tĩnh, Phú Yên, TP. Hồ Chí Minh, Bạc Liêu. Cả nước cũng mới chỉ có 14 địa phương đã ban hành quy trình tháo gỡ, lắp đặt thiết bị.

Các địa phương phải quyết liệt 200 - 300%

Giám đốc Trung tâm Thông tin Thủy sản Lê Trung Kiên đánh giá, hiện tại chúng ta đang gặp rất nhiều vướng mắc, công tác kiểm tra vẫn còn trên giấy, thông tin chưa thống nhất, công tác phối hợp trả lời tàu cá vi phạm còn chậm. Việc xử lý vi phạm tàu cá vượt ranh giới, mất kết nối còn rất hạn chế…

Ông Kiên nhấn mạnh, muốn tiến tới gỡ thẻ vàng, các địa phương cần phải khẩn trương rà soát lại số lượng tàu cá chưa lắp đặt, khẩn trương lắp, trường hợp tàu không thể hoạt động cần có biện pháp, giải pháp để bảo đảm 100% tàu hoạt động được lắp đặt VMS. Rà soát toàn bộ các tàu cá mất kết nối dài ngày. Đối với các tàu cá mất kết nối trên 1 năm cần có giải pháp thu hồi giấy phép khai thác.

Bên cạnh đó, xử lý thật nghiêm các tàu cá vi phạm quy định về VMS nhằm răn đe; cảng cá, biên phòng cần giám sát chặt chẽ việc niêm phong kẹp chì thiết bị trước khi ra, vào cảng… Bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền, các địa phương chưa ban hành quy trình, quy chế cần khẩn trương ban hành, nghiêm túc trong việc phối hợp trả lời kết quả xử lý khi nhận được thông báo tàu cá vi phạm cho đến kết thúc vụ việc…

Là địa phương có tỷ lệ kết nối thấp chỉ với 17%, để khắc phục tình trạng trên, Hà Tĩnh đang tiến hành rà soát, kiểm tra từng trường hợp với tàu mất kết nối. Ngoài ra cũng làm việc, tuyên truyền cho người dân và cam kết trong tháng 3.2023 tỷ lệ kết nối sẽ tăng lên. Tỉnh quyết tâm nỗ lực để chung tay cùng cả nước gỡ thẻ vàng IUU.

Đại diện tỉnh Cà Mau cho biết, từ đầu năm đến nay, đã xử phạt 100 triệu đồng đối với các tàu cá vi phạm; để có thể vận hành tốt giám sát hành trình, cần quy định rõ về lắp camera trên tàu cá, dữ liệu sẽ luôn trong đó để địa phương có thể quản lý được hoạt động trên tàu cá. Thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung thực hiện các kế hoạch, chủ trương của địa phương và Trung ương một cách khẩn trương, quyết liệt để chung tay gỡ thẻ vàng IUU.

Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản Nguyễn Quang Hùng nhấn mạnh, muốn hoàn thành kế hoạch 180 ngày gỡ thẻ vàng IUU, các tỉnh không chỉ cố gắng 100% mà phải quyết liệt 200 - 300%, liên tục kiểm soát, xử lý nghiêm vi phạm hành chính, khắc phục sớm nhất những tồn tại.

Tổng cục Thủy sản cũng đề nghị các bộ, ngành có sự phối hợp chặt chẽ; theo đó, Bộ Tư pháp phối hợp với Tổng cục sớm có hướng dẫn việc xử lý vi phạm đối với tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển và mất kết nối trên biển bảo đảm đúng quy định. Bộ Thông tin và Truyền thông bảo đảm bảo mật thông tin dữ liệu giám sát. Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cung cấp trao đổi thông tin phát hiện những tàu cá có nguy cơ vi phạm hệ thống giám sát tàu cá.

Bộ Ngoại giao sớm cung cấp thông tin chính thức về tọa độ các đường ranh giới giữa Việt Nam với các nước trong khu vực để có căn cứ pháp lý đưa lên hải đồ điện tử hệ thống giám sát tàu cá. Bộ Tư lệnh biên phòng chỉ đạo các lực lượng biên phòng các tỉnh kiểm soát chặt chẽ tàu xuất, cập bến. Kiên quyết không cho ra khơi với các trường hợp tàu cá không có tín hiệu giám sát hành trình trên hệ thống, thiết bị không có niêm phong kẹp chì hoặc bị hỏng.

Trúc Oanh