Tàu bán ngầm Trung Quốc, tên lửa Iran, căn cứ Nga ở Sudan

Hình ảnh tại nhà máy đóng tàu Hoàng Phố (Quảng Châu) cho thấy một nguyên mẫu tàu chiến mới của Trung Quốc với thiết kế bán ngầm; cùng ngày 5.12, IRGC phóng tên lửa hành trình và đạn đạo từ sâu trong nội địa Iran ra Biển Oman; Sudan khôi phục đề xuất cho Nga lập căn cứ hải quân tại Port Sudan với thời hạn 25 năm, đi kèm yêu cầu các hệ thống phòng không.

Trung Quốc: nguyên mẫu tàu ba thân bán ngầm xuất hiện tại Hoàng Phố

Tàu ba thân của Trung Quốc được nhìn thấy trên biển - Ảnh: TWZ

Hình ảnh vệ tinh và tại xưởng cho thấy một phương tiện có thân thuôn dài, cấu trúc ba thân (trimaran), phần thượng tầng rất nhỏ kèm các vạch đánh dấu độ chìm. Các đặc điểm này gợi ý khả năng hoạt động bán ngầm hoặc hoàn toàn dưới mặt nước.

Thiết kế tối giản, không thấy ống phóng tên lửa, khoang UAV hay khu vực sinh hoạt lớn cho thủy thủ, cho thấy đây nhiều khả năng là tàu không người lái hoặc cần rất ít người vận hành. Theo nhà phân tích Alex Luck, phần đuôi có thể bố trí hệ thống đẩy phản lực dòng nước (pump-jet), giúp giảm tiếng ồn và dấu vết bọt khí khi cơ động ở tốc độ cao. Trên thân còn có cấu trúc “tháp” nhỏ có thể gắn ống thông khí hoặc ăng-ten.

Mẫu vật thể dài khoảng 65 m, màu xám đậm/đen tương tự tàu ngầm. Sự kết hợp thân ba trên một nền tảng có thể vận hành bán ngầm là điểm hiếm thấy. Không gian thượng tầng hạn chế cũng cho thấy phương tiện không mang radar/cảm biến quy mô lớn.

Mục đích chưa được công bố. Giả thuyết được nhắc nhiều gồm: nền tảng “bán ngầm mang tên lửa” có thể phóng trước khi lặn tránh bị phát hiện; bệ triển khai UAV/tàu ngầm mini hoặc làm nhiệm vụ bí mật vùng nước nông; hay chỉ là nguyên mẫu thử nghiệm công nghệ cho các dự án lai giữa tàu nổi và tàu ngầm. Một số ý kiến liên hệ với khái niệm “kho vũ khí bán ngầm” từng được đồn đoán từ năm 2017; sự xuất hiện tại Hoàng Phố cho thấy quá trình có thể đã chuyển sang thử nghiệm thực tế.

Iran: phóng tên lửa từ sâu trong nội địa trong diễn tập Eghtedar

Một tên lửa hành trình của Iran được phóng từ vị trí trong đất liền hướng về mục tiêu hải quân trên Biển Oman trong cuộc diễn tập Eghtedar hôm 5.12 - Ảnh: Iran Press Agency

Ngày 5.12, Hải quân Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) phóng loạt tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo trong giai đoạn hai diễn tập hải quân Eghtedar. Tên lửa được bắn từ các vị trí phân tán sâu trong đất liền, hướng về mục tiêu mô phỏng trên Biển Oman. Giới chức Iran cho biết cuộc diễn tập mang thông điệp răn đe.

Theo truyền thông Iran, IRGC sử dụng nhiều mẫu tên lửa hành trình tầm xa gồm Qadr-110, Qadr-380, Qadir và tên lửa đạn đạo 303. Các đơn vị UAV cũng tham gia, mô phỏng đòn đánh vào “căn cứ địch”. Trong đó, Qadr-380 được cho có tầm bắn trên 1.000 km, khả năng bay bám biển và triển khai từ bệ phóng cơ động hoặc hầm ngầm.

Khác các đợt bắn chủ yếu từ ven biển trước đây, việc phóng từ nội địa mở rộng hướng tiếp cận mục tiêu trên biển và làm tăng độ khó cho việc phát hiện bệ phóng trước khi khai hỏa. Dữ liệu vệ tinh và hoạt động hàng hải cùng thời điểm tại Biển Oman cho thấy khu vực có dấu hiệu gia tăng hoạt động quân sự; hình ảnh Iran công bố chưa được kiểm chứng độc lập.

Hàm ý chiến thuật: phân tán bệ phóng sâu trong đất liền, phối hợp tên lửa hành trình/đạn đạo với UAV để tăng độ phức tạp đối với phòng thủ hải quân.
Trọng tâm năng lực: tấn công từ xa, cơ động, và khó bị vô hiệu hóa trước khi khai hỏa.

Sudan: khôi phục đề xuất cho Nga lập căn cứ hải quân tại Port Sudan

Các cuộc đàm phán được cho là tập trung vào khả năng Nga cung cấp hệ thống phòng không S-300PMU2 Favorit, với radar 64N6E2 có thể phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 300km, cùng hệ thống S-350 Vityaz, được thiết kế để đánh chặn máy bay và tên lửa trong phạm vi khoảng 120km bằng tên lửa đánh chặn 9M96E2 - Ảnh: Vitaly V. Kuzmin

Giới lãnh đạo quân đội Sudan được cho đã khôi phục đề xuất cho phép Nga xây dựng căn cứ hải quân kéo dài 25 năm trên Biển Đỏ, nhiều khả năng tại Port Sudan. Đổi lại, Khartoum muốn nhận các hệ thống phòng không và vũ khí ưu đãi để đối phó lực lượng RSF. Nếu ký kết, đây sẽ là điểm đặt chân hải quân thường trực đầu tiên của Nga tại châu Phi.

Theo các nguồn tin được Wall Street Journal trích dẫn, bản đề xuất cho phép Nga triển khai khoảng 300 nhân sự và neo đậu bốn tàu chiến, kể cả tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân. Đổi lại, Sudan tìm cách nhận S-300PMU2, S-350 Vityaz, Buk-M2E, Pantsir-S1, cùng bom KAB, rocket hiệu chỉnh và khả năng tiếp cận UAV do Nga sản xuất.

Các hệ thống này, nếu bàn giao, có thể hình thành mạng phòng không nhiều tầng để bảo vệ Khartoum và Port Sudan trước UAV vũ trang, tên lửa hay tập kích tầm ngắn.

Dữ liệu kỹ thuật nêu trong nguồn

Thỏa thuận được đề cập còn bao gồm ưu tiên nhượng quyền khai thác mỏ cho doanh nghiệp Nga. Sudan hiện là nước sản xuất vàng lớn thứ ba châu Phi. Với Nga, một căn cứ tại Biển Đỏ giúp mở rộng phạm vi hoạt động hải quân tới tuyến Suez – Ấn Độ Dương. Nếu được thông qua, cơ sở này sẽ là biến số mới trong an ninh khu vực Đông Phi, buộc các bên liên quan điều chỉnh hiện diện và kế hoạch tác chiến.

CTVX