Tàu ngầm Yasen-M phô diễn hỏa lực giữa Bắc Cực

Bộ Quốc phòng Nga ngày 15/9 xác nhận tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân Arkhangelsk, thuộc lớp Yasen-M, đã thực hiện các vụ phóng tên lửa hành trình tại vùng biển Barents trong khuôn khổ cuộc tập trận chiến lược quy mô lớn Zapad-2025 trải dài khắp các khu vực phía tây đất nước.

Phóng tên lửa từ đáy biển lạnh giá

Thông cáo nêu rõ: “Trong khuôn khổ cuộc diễn tập chiến lược chung Zapad-2025, lực lượng tàu ngầm của Hạm đội phương Bắc đã thực hiện đòn tấn công bằng vũ khí tên lửa tầm xa chính xác cao nhằm vào mục tiêu mô phỏng trên biển. Thủy thủ đoàn tàu ngầm hạt nhân Arkhangelsk đã luyện tập phóng tên lửa hành trình Kalibr từ vị trí lặn, đánh trúng mục tiêu trên biển”.

Tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen. Ảnh Interesting Engineering

Bộ Quốc phòng Nga đồng thời nhấn mạnh khu vực diễn tập được phong tỏa tạm thời với tàu thuyền và các chuyến bay dân sự, theo dữ liệu kiểm soát khách quan, quả tên lửa đã đánh trúng mục tiêu một cách chính xác. Đây là lần hiếm hoi Nga công khai mô phỏng đòn tập kích từ độ sâu đáy biển ở khu vực Bắc Cực, nơi băng giá và điều kiện thời tiết khắc nghiệt từng khiến nhiều cuộc thử nghiệm vũ khí thất bại.

Việc Arkhangelsk thực hiện thành công không chỉ phô diễn khả năng tấn công phủ đầu mà còn khẳng định khả năng tác chiến trong điều kiện môi trường khắc nghiệt bậc nhất hành tinh.

Lớp tàu ngầm tấn công hạt nhân Yasen-M, mà Arkhangelsk là một đại diện, từng được tạp chí National Interest của Mỹ gọi là “tàu ngầm sát thủ nhất từng được chế tạo” nhờ khả năng vượt trội so với các thế hệ tàu ngầm tấn công trước đây của Nga.

Chiếc đầu tiên của lớp này được biên chế giữa năm 2021 và nhanh chóng trở thành tâm điểm lo ngại của phương Tây. Tổng thống Vladimir Putin hồi 24/7 đã chỉ thị tiếp tục sản xuất loạt tàu Yasen-M sau khi giới chức hải quân nhấn mạnh loạt cải tiến lớn ở hệ thống vũ khí chính xác cao, thiết bị dẫn đường, liên lạc và thủy âm.

Đặc biệt, hồi tháng 3, Hải quân Nga đã lần đầu tích hợp tên lửa hành trình siêu thanh Zircon vào tàu Yasen-M để sẵn sàng trực chiến, sau lần phóng thử thành công đầu tiên từ một tàu lớp này hồi tháng 10/2021.

Zircon có tầm bắn tới 1.000 km, tốc độ Mach 9 cùng khả năng cơ động cao, khiến chúng gần như không thể bị đánh chặn và trở thành ác mộng đối với mọi hệ thống phòng thủ. Mỗi tàu Yasen-M mang theo tới 32 tên lửa hành trình trong các ống phóng thẳng đứng, kèm theo 10 ống phóng ngư lôi và hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn Igla-M, tạo nên một tổ hợp hủy diệt thực thụ dưới đáy đại dương.

Nga dựng lưới tử thần phòng thủ Bắc Cực

Bộ Quốc phòng Nga cho biết, cuộc tập trận Zapad-2025 không chỉ nhằm phô trương hỏa lực tấn công mà còn huấn luyện năng lực phòng thủ đa tầng, nhằm bảo vệ các căn cứ ven biển và cơ sở hạ tầng then chốt ở Bắc Cực. Trong khuôn khổ cuộc diễn tập, Hạm đội phương Bắc đã triển khai nhiều biện pháp phòng thủ phối hợp, kiểm tra khả năng chỉ huy kiểm soát các cụm lực lượng khác nhau trong khu vực tác chiến, đồng thời thực hành triển khai toàn diện các loại vũ khí chính xác cao.

Mục tiêu cốt lõi của Zapad-2025 được nhấn mạnh là bảo vệ tuyến phòng thủ ven biển trong điều kiện tác chiến phức tạp vùng Bắc Cực, nơi băng giá khắc nghiệt kết hợp với bóng tối mùa đông kéo dài khiến khả năng tác chiến của con người và khí tài bị thử thách đến giới hạn.

Hệ thống Bastion phóng tên lửa hành trình chống hạm P-800. Ảnh EuroAsian Times.

Cùng thời điểm tàu ngầm Arkhangelsk phóng Kalibr, các tổ hợp tên lửa phòng thủ bờ Bastion cũng khai hỏa tên lửa hành trình chống hạm P-800 vào mục tiêu mô phỏng, tạo thành màn hỏa lực hợp đồng mãnh liệt bao phủ toàn bộ khu vực.

Giới chuyên gia nhận định Nga từ lâu đã lựa chọn chiến lược “bất đối xứng” để bảo vệ lãnh thổ phía bắc rộng lớn của mình, tránh phụ thuộc vào các tàu mặt nước đắt đỏ như khu trục hạm. Thay vào đó, Moskva ưu tiên xây dựng mạng lưới phòng thủ dựa trên tàu ngầm tấn công, tổ hợp tên lửa bờ và các loại tên lửa hành trình phóng từ trên không, trong đó có dòng Tu-22M3 vốn có thể triển khai đòn tấn công chính xác từ khoảng cách an toàn.

Cách tiếp cận này giúp Nga tiết kiệm đáng kể ngân sách hải quân trong khi vẫn duy trì năng lực răn đe vượt trội. Việc tích hợp Zircon siêu thanh vào tàu Yasen-M càng khiến chúng trở thành mũi nhọn chủ lực trong hệ thống phòng thủ đó, bởi chỉ cần một đòn tấn công bất ngờ từ dưới biển băng, chúng có thể vô hiệu hóa hoàn toàn một cụm tàu sân bay hoặc phá hủy hệ thống phòng thủ đối phương trước khi kịp phản ứng.

Các nhà phân tích quân sự phương Tây cảnh báo rằng sự xuất hiện thường trực của Yasen-M tại Bắc Cực sẽ buộc NATO phải phân tán nguồn lực đáng kể để theo dõi, làm giảm khả năng can dự của liên minh này ở các khu vực khác.

Lê Hưng (Military Watch)