Tây Ban Nha đang lội ngược dòng xu hướng nhập cư như thế nào?

Khi màn đêm buông xuống bên kia bờ Đại Tây Dương, người anh họ 32 tuổi của cô Edith Chimbo co ro trong một căn hộ tầng hầm tối tăm, sợ hãi các cuộc đột kích của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE).

Tuy nhiên, tại một khu phố đang phát triển của thủ đô Tây Ban Nha, cô Edith Chimbo ngồi dưới ánh nắng mặt trời, suy ngẫm về “giấc mơ Tây Ban Nha” của cô.

Cô Chimbo đã đến thủ đô Madrid (Tây Ban Nha) vào đầu năm nay từ vùng cao nguyên của Ecuador. Cô có bằng đại học nhưng không có giấy phép lao động. Hiện, cô Chimbo đang làm công việc dọn dẹp nhà cửa, giống như anh họ của cô ở Mỹ.

Cô Chimbo đang tràn đầy niềm tin vào một điều trong những tuần tới mà người anh của cô gần như chắc chắn không thể có được: trở thành người nhập cư hợp pháp, theo tờ The Washington Post.

Người dân chờ xe buýt tại một khu vực có đông người nhập cư gốc Mỹ Latinh sinh sống tại thủ đô Madrid (Tây Ban Nha). Ảnh: THE WASHINGTON POST

Chính sách thân thiện với người nhập cư

Khi chính sách cứng rắn đối người nhập cư và người xin tị nạn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn đang được tiếp tục thực thi thì Tây Ban Nha lại đang cho thấy một hình ảnh đối lập: hình ảnh về một vùng đất mới của cơ hội.

Chính phủ trung tả của Thủ tướng Pedro Sánchez đã có các quy tắc nhập cư mềm mỏng, khi cung cấp tình trạng hợp pháp cho khoảng 700.000 người di cư kể từ năm 2021.

Tây Ban Nha cũng đã thay đổi các quy định pháp luật để giúp hợp pháp hóa tình trạng của những người nhập cư có bằng chứng về công việc dài hạn, nới lỏng các hạn chế về công việc đối với những người sở hữu thị thực du học và đơn giản hóa các quy định đoàn tụ gia đình.

Không dừng lại ở đó, quốc hội Tây Ban Nha đang thảo luận một dự luật, nhằm trao quyền hợp pháp hóa cho hàng trăm ngàn người nhập cư. Hầu hết họ là người nói tiếng Tây Ban Nha từ các quốc gia chủ yếu theo Công giáo ở khu vực Mỹ Latinh. Nhiều quốc gia trong khu vực này được miễn thị thực khi du lịch đến Tây Ban Nha.

Theo The Washington Post, số lượng người Venezuela nộp đơn xin bảo vệ nhân đạo tại Tây Ban Nha đã tăng vọt lên 36.923 trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 5-2025, tăng 36,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Do không yêu cầu thị thực, tất cả những gì người Venezuela cần để có thể nộp đơn là hộ chiếu hợp lệ và vé máy bay. Vào tháng 5, tỉ lệ chấp nhận đơn là 98,6%.

Bà Sira Rego – Bộ trưởng Thanh niên và Trẻ em Tây Ban Nha – cho biết bà rất vui khi thấy những người nhập cư chọn Tây Ban Nha. "Điều đó khiến tôi cảm thấy tự hào vì nó đại diện cho một đất nước mà chúng tôi muốn xây dựng: một đất nước thân thiện" – bà Rego nói.

Các chính trị gia tại Tây Ban Nha đang tiếp cận vấn đề nhập cư theo hướng mềm mỏng hơn so với Mỹ và nhiều quốc gia châu Âu. Ngay cả đảng cực hữu Vox cũng tỏ ra chào đón một số người nhập cư nói tiếng Tây Ban Nha từ Mỹ Latinh.

Thúc đẩy thay đổi

Dòng người nhập cư chủ yếu đến từ khu vực Mỹ Latinh đang góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đưa Tây Ban Nha trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở châu Âu.

Trong nhiều thập niên, Tây Ban Nha có số lượng người di cư ra nước ngoài nhiều hơn số lượng người nhập cư. Tuy nhiên, nước này bắt đầu trở thành điểm đến của nhiều người di cư trong thời kỳ bùng nổ kinh tế vào những năm 2000.

Nhiều người nhập cư, đặc biệt từ khu vực Mỹ Latinh, đến Tây Ban Nha một cách hợp pháp và có giấy phép lao động, giấy phép du học hoặc với tư cách là khách du lịch. Sau đó, họ tìm cách trở thành người nhập cư hợp pháp tại Tây Ban Nha.

Từ năm 2022 đến năm 2024, GDP bình quân đầu người của Tây Ban Nha tăng 2,9% – mức tăng mạnh nhất trong 4 nền kinh tế lớn nhất của EU. Một báo cáo do Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha công bố vào đầu năm 2025 ước tính rằng có tới 25% mức tăng trưởng nói trên có liên quan dòng người lao động nước ngoài nộp thuế, làm việc, thuê nhà và mua hàng hóa, dịch vụ.

Nhiều bằng chứng cho thấy người nhập cư đang đưa đến những thay đổi tích cực cho xã hội Tây Ban Nha. Người nhập cư đang lấp đầy khoảng trống lao động không chỉ trong các ngành du lịch, xây dựng và nông nghiệp – vốn có mức lương thấp, mà còn đóng vai trò đáng kể trong các ngành công nghệ và y tế tại Tây Ban Nha.

Điển hình, công ty cung cấp dịch vụ kỹ thuật số Avantio đã tận dụng các quy định nhập cư của Tây Ban Nha để tuyển dụng người lao động nước ngoài và phát triển kinh doanh. Gần 73% số người được công ty tuyển dụng vào năm 2024 sinh ra bên ngoài Tây Ban Nha, chủ yếu là ở Mỹ Latinh.

Các chuyên gia và quan chức cho biết sự xuất hiện của một lượng lớn người nhập cư Mỹ Latinh tại Tây Ban Nha dẫn đến ít chia rẽ xã hội hơn so với các quốc gia như Thụy Điển hoặc Đức.

Một trong những lý do có thể là dòng người đến Tây Ban Nha là những người biết ngôn ngữ của quốc gia này, có đôi nét tương đồng về văn hóa, trong khi nguồn người nhập cư đến các nước khác đa số là người theo Hồi giáo – vốn khá khác biệt với văn hóa, tôn giáo tại phương Tây.

Các quan chức và nhà kinh tế học cho rằng chính sách này đang giúp đảo ngược tình trạng suy giảm dân số và thúc đẩy tăng quỹ phúc lợi xã hội. Người nhập cư cũng đang giúp thúc đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế Tây Ban Nha.

Một người nhập cư Ecuador đang khắc phục hậu quả do lũ lụt gây ra vào ở Real (Tây Ban Nha) vào năm 2024. Ảnh: THE WASHINGTON POST

Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ quan điểm của chính phủ Tây Ban Nha về việc rộng cửa với người nhập cư. Theo The Washington Post, Tây Ban Nha có một lượng lớn người nhập cư không có giấy phép hợp pháp để làm việc. Theo ước tính, con số này dao động từ 600.000 đến 1 triệu người.

Những người phản đối chính sách này cho rằng tỉ lệ thất nghiệp hơn 10% của Tây Ban Nha là bằng chứng cho thấy việc chào đón người di cư là sai lầm. Họ lập luận rằng điều này kìm hãm quá trình tăng tiền lương, làm tăng sự cạnh tranh cho người lao động Tây Ban Nha và đe dọa bản sắc Tây Ban Nha.

KHOA ĐIỀM