Techfest Việt Nam 2025 - Khởi nghiệp sáng tạo toàn dân, động lực tăng trưởng mới Xây dựng Chiến lược quốc gia về đổi mới sáng tạo toàn dân

Đây là chia sẻ của Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh tại Diễn đàn “Chính sách quốc gia, hợp tác quốc tế về đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo” trong chuỗi hoạt động Techfest Việt Nam 2025.

Xây dựng quốc gia “toàn dân khởi nghiệp”

Theo đánh giá của các chuyên gia tại diễn đàn, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã có những bước trưởng thành đáng kể trong thời gian qua. Hiện cả nước có hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, hơn 200 tổ chức trung gian hỗ trợ, 2 kỳ lân công nghệ và hơn 20 doanh nghiệp có tiềm năng trở thành kỳ lân. Một số địa phương như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và gần đây là Đà Nẵng đã lọt vào nhóm các thành phố sáng tạo trên thế giới. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam xếp hạng 44/132 quốc gia; chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp xếp thứ 55 toàn cầu; tốc độ tăng trưởng hệ sinh thái đứng thứ ba ASEAN và thứ năm Đông Nam Á. Dù vậy, khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều hạn chế, đặc biệt là tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro chưa thực sự lan tỏa mạnh mẽ; quy mô doanh nghiệp còn nhỏ; dòng vốn đầu tư còn hạn chế.

Toàn cảnh Diễn đàn.

Nhằm hiện thực hóa mục tiêu và đẩy nhanh cơ hội phát triển, Việt Nam đã xác định quan điểm xây dựng một quốc gia “toàn dân khởi nghiệp”, trong đó bất kỳ ai cũng có thể khởi nghiệp dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong dòng chảy đó, các start-up công nghệ giữ vai trò tiên phong, chấp nhận rủi ro cao, tạo ra các đột phá và động lực lan tỏa cho nền kinh tế.

Nhà nước đóng vai trò dẫn dắt và kiến tạo đổi mới sángtạo

Một trong những công cụ then chốt để thúc đẩy hệ sinh thái này chính là Quỹ đầu tư mạo hiểm. Luật Thủ đô sửa đổi và Luật Công nghiệp công nghệ số đã tạo hành lang pháp lý cho việc hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm ở cả cấp quốc gia và địa phương. Theo thiết kế, quỹ đầu tư mạo hiểm của Nhà nước cho phép huy động đa dạng nguồn lực, không chỉ từ ngân sách mà còn từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; được đầu tư theo chu kỳ dài hạn 10 - 15 năm; tập trung vào các lĩnh vực công nghệ chiến lược; thậm chí được phép đầu tư ra nước ngoài để tiếp cận công nghệ mới, tri thức mới, qua đó mang nguồn lực về phục vụ Việt Nam.

Chia sẻ tại diễn đàn, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, trên cơ sở Luật Thủ đô (sửa đổi), thành phố đã ban hành 6 nghị quyết bao trùm toàn bộ các cấu phần của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, từ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho công nghệ mới; chính sách khoa học và công nghệ theo hướng đặt hàng, khoán chi đến sản phẩm cuối; chính sách hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với mức hỗ trợ lên tới 70% chi phí thuê chuyên gia, tư vấn; đến việc xây dựng Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội hỗ trợ chi phí thử nghiệm, xúc tiến, định giá và bảo hộ sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, Hà Nội đang triển khai thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm Hà Nội với quy mô tối đa 1.200 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước tham gia tối đa 49%, đóng vai trò là “vốn mồi” kết nối chính sách, thị trường vốn và cộng đồng khởi nghiệp.

Ngày 14/10/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 264 quy định về Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương, theo đó Hà Nội là địa phương tiên phong triển khai thí điểm mô hình Quỹ đầu tư mạo hiểm, từng bước tích lũy kinh nghiệm để chuẩn hóa và nhân rộng trên phạm vi cả nước. Dù các văn bản được ban hành ở các cấp khác nhau, nhưng đều thống nhất ở những nguyên lý cốt lõi: Nhà nước không làm thay thị trường mà đóng vai trò kiến tạo; đồng đầu tư công - tư với tư nhân dẫn dắt; chấp nhận mức rủi ro danh mục cao hơn để tập trung vào đổi mới sáng tạo, công nghệ lõi và công nghệ xanh.

Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh, trong bối cảnh dòng vốn đầu tư mạo hiểm toàn cầu suy giảm, việc hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và địa phương theo Nghị định số 264 của Chính phủ mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là lần đầu tiên Việt Nam thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm ở cấp quốc gia và địa phương, cho phép đầu tư theo chu kỳ dài hạn, đầu tư vào các quỹ khác, thậm chí đầu tư ra nước ngoài để sớm tiếp cận công nghệ mới.

“Việc hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm thể hiện thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ không chỉ hỗ trợ bằng chính sách mà Nhà nước còn trực tiếp tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp. Đồng thời, Việt Nam đang nghiên cứu khả năng hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và các quỹ đầu tư mạo hiểm, qua đó tạo kênh thoái vốn minh bạch, hiệu quả cho cộng đồng khởi nghiệp, Thứ trưởng Hoàng Minh nhấn mạnh.

Trần Tâm