Ông Oleksiy Danilov - Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine hôm 26/8/2023 đã xác nhận việc sử dụng một tên lửa hiện đại phá hủy tổ hợp phòng không S-400.
Tuy nhiên chi tiết cụ thể về loại vũ khí bí ẩn nói trên không được ông tiết lộ, từ đó dẫn đến rất nhiều phân tích, đánh giá từ các chuyên gia quân sự trong và ngoài nước.
Trong quá khứ, Kyiv từng nói về khả năng triển khai các loại vũ khí mới có khả năng thực hiện những cuộc tấn công tầm xa với độ chính xác cao.
Gần đây nhà báo nổi tiếng người Ukraina - ông Yuriy Butusov đã đưa ra một phân tích chỉ rõ rằng cuộc tấn công S-400 được hỗ trợ bởi tên lửa chống hạm R-360 Neptune, nhưng là phiên bản sửa đổi cho hoạt động tấn công mặt đất.
Tên lửa Neptune là loại vũ khí đáng gờm, nổi tiếng trong vụ đánh chìm soái hạm Moskva của Hạm đội Biển Đen.
Ngay tại thời điểm đó đã xuất hiện rất nhiều tranh luận cho rằng Ukraine đang có ý định cải tiến Neptune để dùng làm tên lửa hành trình tấn công mặt đất.
Phỏng đoán này đã thu hút được sự chú ý trong giới quốc phòng, và những dấu hiệu gần đây khẳng định dự án thực sự là một ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên bằng chứng cụ thể chưa rõ ràng.
Vào thời điểm đầu năm 2022, kho dự trữ tên lửa Neptune khan hiếm rõ rệt, đặt ra thách thức đáng kể đối với việc mở rộng sản xuất, đặc biệt khi các nhà máy công nghiệp quốc phòng của Ukraine bị phá hủy nặng nề.
Trong một động thái chiến lược nhằm gấp rút tăng cường năng lực chống hạm và thiết lập hệ thống phòng thủ vững chắc tại Biển Đen, Ukraine đã nhận các bệ phóng cho tên lửa RGM-84 Harpoon từ các đồng minh NATO.
Việc biến tên lửa hành trình chống hạm thành vũ khí tấn công mặt đất tưởng chừng như là một quá trình đơn giản nhưng về bản chất lại vô cùng phức tạp.
Mức độ khó phụ thuộc vào vô số yếu tố, chẳng hạn như khả năng phần cứng ban đầu trang bị cho tên lửa, các chế độ bay cần thiết để dẫn đường trên mặt đất và khả năng thích ứng của các thông số nhắm mục tiêu của nó.
Tuy vậy mức độ hỗ trợ của NATO và nỗ lực của chính Ukraine rõ ràng sẽ thúc đẩy mức độ hoàn thiện của quá trình.
Bản chất chính xác của loại vũ khí đã tiêu diệt S-400 vẫn còn là một bí ẩn. Nếu đây là biến thể tấn công mặt đất của Neptune thì phương pháp tên lửa sử dụng để xác định và tiếp cận mục tiêu, cũng như cách phát động cuộc tấn công vẫn chưa được biết.
Không thể loại trừ khả năng tác chiến điện tử hoặc các chiến thuật khác đã được sử dụng để làm suy yếu hệ thống phòng không đối với bản thân khẩu đội cũng như khu vực xung quanh nó.
Tuy nhiên những suy đoán chưa chấm dứt, có thể bên cạnh tên lửa Neptune, vũ khí được sử dụng còn là một loại máy bay không người lái cảm tử tầm xa thế hệ mới, hoặc một loại tên lửa khác.