Tên lửa đạn đạo nội địa được triển khai, Ukraine kỳ vọng thay đổi cục diện chiến thuật

Ngày 09/12/2025, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine đã bắt đầu sử dụng tên lửa đạn đạo nội địa trên chiến trường. Thông báo được ông đưa ra tại Kyiv sau khi Bộ Quốc phòng Ukraine báo cáo kết quả thử nghiệm tác chiến của loại vũ khí mới.

Dù không công bố tên hệ thống, giới quan sát quốc tế nhận định đây gần như chắc chắn là chương trình tên lửa Sapsan - dự án đã được Ukraine theo đuổi gần 15 năm và được đẩy mạnh sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ.

Theo truyền thông Ukraine, các cuộc thử nghiệm ban đầu của tên lửa đạn đạo nội địa được tiến hành trong tháng 11/2025 tại khu vực miền trung Ukraine.

Đến ngày 06/12/2025, Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine đã họp kín để xem xét báo cáo kỹ thuật về khả năng đưa hệ thống vào chiến đấu thực tế.

Đến ngày 09/12/2025, ông Zelensky chính thức thông báo việc triển khai, nhấn mạnh đây là “bước tiến quan trọng nhằm tăng khả năng tự chủ chiến lược, giảm lệ thuộc vào nguồn cung vũ khí từ bên ngoài”.

Dựa trên các nguồn công khai, tên lửa được cho là thuộc hệ thống Sapsan - loại tên lửa đạn đạo chiến thuật do Ukraine phát triển. Hệ thống này có các thông số nổi bật:

Tầm bắn: khoảng 300 km, giúp Ukraine tấn công các mục tiêu sâu trong phòng tuyến đối phương.

Tốc độ: ước tính khoảng Mach 5,2 (gần 6.370 km/h), thuộc nhóm tên lửa siêu vượt âm, khiến thời gian phản ứng của đối phương bị rút ngắn đáng kể.

Đầu đạn: khoảng 480 kg, đủ sức gây sát thương lớn lên công trình kiên cố, trận địa pháo hoặc trung tâm hậu cần.

Bệ phóng: hệ thống bệ phóng bánh lốp 10 bánh, mỗi xe mang được 2 tên lửa. Dẫn đường: kết hợp giữa dẫn đường quán tính và hiệu chỉnh bằng vệ tinh, tăng độ chính xác trong điều kiện chiến trường bị gây nhiễu.

Trong bối cảnh Nga liên tục sử dụng tên lửa đạn đạo Iskander-M và drone tấn công tầm xa, việc Ukraine sở hữu và chủ động sản xuất một hệ thống tương đương giúp cân bằng khả năng đánh sâu và phá hoại các mục tiêu giá trị cao.

Quyết định sử dụng tên lửa đạn đạo nội địa mang nhiều tầng ý nghĩa. Trước hết, Ukraine lâu nay phụ thuộc vào những loại tên lửa do đối tác viện trợ hoặc cấp phép sử dụng, điển hình là Storm Shadow, SCALP-EG hay ATACMS. Các loại tên lửa này đều phải thông qua phê duyệt của quốc gia cung cấp trước khi giao cho Kyiv sử dụng.

Việc có tên lửa nội địa cho phép Ukraine chủ động quyết định mục tiêu và thời điểm tấn công mà không qua trung gian. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường chiến sự thay đổi nhanh, khi các cơ hội đánh trúng mục tiêu giá trị cao thường chỉ tồn tại trong vài phút.

Thứ hai, hệ thống nội địa giúp tăng cường sức mạnh công nghiệp quốc phòng. Ukraine hiện đẩy mạnh sản xuất drone tấn công, drone FPV, tên lửa Neptune và Long Neptune, drone tầm xa Palianytsia cùng các dòng tên lửa chiến thuật Flamingo.

Việc đưa tên lửa đạn đạo nội địa vào sử dụng thể hiện khả năng tự chủ không còn mang tính lý thuyết.

Cuối cùng, đây cũng là thông điệp chính trị gửi đến các đối tác quốc phòng phương Tây, rằng Ukraine sẵn sàng gánh vác phần lớn nhu cầu chiến lược của chính mình nếu được hỗ trợ đúng hướng về công nghệ và sản xuất.

Tên lửa đạn đạo tốc độ cao như Sapsan có quỹ đạo bay cong và thời gian tiếp cận mục tiêu cực ngắn.

Điều này khiến các hệ thống phòng không như S-300, S-400 hay Buk-M3 gặp nhiều khó khăn trong việc đánh chặn.

Các chuyên gia quân sự độc lập đánh giá rằng với tầm bắn 300 km, Ukraine có thể đe dọa kho hậu cần, radar, bệ phóng tên lửa và sân bay dã chiến của Nga ở vùng Donetsk, Zaporizhzhia và Crimea.

Trong bối cảnh Nga cũng tăng cường sử dụng drone tấn công Shahed và tên lửa Iskander-M, các đợt đáp trả bằng hệ thống nội địa giúp Ukraine có thêm công cụ để gây sức ép chiến lược, đồng thời buộc Nga phải dàn trải lực lượng phòng không.

Việt Hùng