TH true MILK và bí mật chuỗi công nghệ 'xanh' khiến thế giới nể phục

Ông Tal Cohen là một trong những chuyên gia hàng đầu đến từ Afimilk - công ty công nghệ chăn nuôi bò sữa nổi tiếng nhất Israel, sau đó đã “đầu quân” sang Tập đoàn TH. Hơn 10 năm gắn bó, ông hiện là Tổng Giám đốc Công ty THMF, đơn vị vận hành chuỗi trang trại TH khắp Việt Nam.

Trái tim xanh, công nghệ đỉnh

Trên nền bê tông trong một nhà xưởng lớn rải khắp thứ chất rắn màu nâu. Đó là phân sau tách nước, thức ăn thừa, chất độn chuồng gom từ 3 cụm trang trại đang chăn nuôi vài chục ngàn con bò sữa cách đó chừng 1 km, nhưng đã được qua xử lý.

Một chiếc máy khổng lồ màu vàng ầm ì hoạt động. Nó di chuyển chậm rãi, “ăn” dần từng khoảnh hỗn hợp trên sàn, đảo trộn, thêm oxy, rồi “nhả” lại thành những đống chất cao.

Thành phẩm này đợi thêm khoảng hơn 1 tuần để “đủ ngày đủ tháng", khi “chín, hoại mục”, chúng sẽ được đưa trở lại cánh đồng. Đó là phân hữu cơ từ chất thải chăn nuôi của trang trại TH - nguồn dưỡng chất cho mọi loại đất và dinh dưỡng cho mọi loại cây.

Nhà máy xử lý chất thải chăn nuôi được xem là “trái tim xanh” của cụm trang trại TH.

Ông Phạm Vinh Sơn, lãnh đạo đơn vị chịu trách nhiệm xử lý chất thải chăn nuôi của THMF, vừa dẫn chúng tôi đi một vòng quanh Nhà máy chế biến phân bón hữu cơ của Cụm trang trại bò sữa TH tại Nghệ An, vừa tự hào cho biết: Tuy "đầu nguồn" đổ về nhà máy chủ yếu là phân bò, thức ăn thừa, nhưng nơi "cuối nguồn" này không hề có mùi, và khu vực này rất ít khi thấy… ruồi.

Các giai đoạn thu gom, tách phân và máy móc để xử lý chúng, tái chế thành phân bón đều là những công nghệ tiên tiến nhất, nhập khẩu từ Đức, Israel.

Ông Sơn đã làm việc ở THMF được 12 năm, còn cỗ máy đảo trộn phân mà ông đang chỉ cho chúng tôi xem cũng đã hơn 13 tuổi. Ngày ấy THMF "chịu chơi", đầu tư lớn và bài bản, với tầm nhìn xa, mua chiếc máy với giá gần 10 tỷ đồng và cho đến tận bây giờ, nó vẫn là chiếc máy lớn nhất Việt Nam về công suất đảo trộn, tạo luống ủ phân, ở Việt Nam chưa có chiếc thứ hai với công suất này: gần 52 tấn/phút.

Nhà máy này được ông Sơn gọi là "trái tim xanh" của Cụm trang trại bò sữa TH tại Nghệ An. Nó là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất tuần hoàn khép kín của THMF, với 2 nhiệm vụ chính yếu: tạo vòng đời mới hoàn toàn thân thiện môi trường cho chất thải từ trang trại, và giảm tối đa phát thải khí metan (CH4).

Việc ứng dụng những công nghệ cao nhất của thế giới trong chăn nuôi, sản xuất tại THMF cũng góp phần giảm thiểu các tác động đối với môi trường.

Động vật nhai lại nói chung, bò sữa nói riêng, sinh ra CH4 trong dạ cỏ của chúng, phát tán ra xung quanh qua hô hấp và bài tiết. Chất bài tiết, gồm phân và nước tiểu, nếu gặp môi trường yếm khí (thiếu oxy) - chẳng hạn như ủ đống, chôn lấp, tích trữ dưới hố hở - thì đấy là "cơ hội vàng" của khí metan!

Nhưng tại THMF, với công nghệ xử lý chất thải tiên tiến và hiện đại hàng đầu, hoàn toàn tự động, liên tục cập nhật và ứng dụng những thành tựu khoa học mới nhất, kết hợp với những điều chỉnh vận hành trong thu hoạch, chế biến, phối trộn thức ăn cho đàn bò,... đã giúp giảm thiểu được khoảng 70% lượng phát thải metan đó, ông Sơn tự tin khẳng định.

Tháng 7/2022, tại cánh đồng ứng dụng công nghệ cao của Tập đoàn TH ở xã Đông Hiếu, thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Mô hình cánh đồng ứng dụng công nghệ cao của Tập đoàn TH phù hợp với chủ trương phát triển của đất nước, đó là phát triển bền vững, theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải khí metan.

Bò hạnh phúc - Ly sữa tươi, sạch, lành

Tập đoàn TH đã xác định và công bố Chính sách Phát triển Bền vững gồm 6 trụ cột: Dinh dưỡng - Sức khỏe, Môi trường, Giáo dục, Con người, Cộng đồng và Phúc lợi động vật. Các công ty thuộc Tập đoàn, trong đó có THMF cũng tuân thủ nghiêm ngặt Chính sách này.

Bò sữa ở trang trại TH được đảm bảo phúc lợi động vật, vì thế, bò ăn sạch - bò uống sạch - bò thải "xanh" với tinh thần "Trân quý Mẹ Thiên Nhiên" mới chỉ là một nửa vấn đề. Nửa còn lại chính là việc đảm bảo tạo ra ly sữa tươi - ly sữa sạch - ly sữa lành; là ly sữa từ những con bò cho sữa trong trạng thái thật sự khỏe mạnh, hạnh phúc.

Ông Craig Tanner, chuyên gia thú y tại TH true MILK.

Ông Craig Tanner, chuyên gia thú y quốc tế của Totally Vets (New Zealand), là người phụ trách quy trình chăm sóc sức khỏe cho đàn bò sữa của TH true MILK. Ông miêu tả, các hoạt động hoặc thay đổi hành vi của bò sữa được liên kết với con chip mà mỗi con bò đeo trên chân hoặc vòng cổ. Dựa trên những thay đổi thu được từ hệ thống, đội ngũ của Craig sẽ nhận được cảnh báo về các cá thể bò có dấu hiệu bất thường về sức khỏe.

Sau khi có dữ liệu và thông tin, bò sữa nếu có dấu hiệu bệnh sẽ được chăm sóc tùy tình trạng cơ thể. Có hẳn một đội ngũ bác sĩ thú y làm việc này. Tùy theo quan điểm của thú y, con bò cần được điều trị tại chỗ khi ốm ở mức độ nhẹ, nhưng với những trường hợp nặng thì phải đưa vào "bệnh viện của bò" - nơi có đội ngũ nhân viên và cơ sở vật chất chuyên biệt, điều trị chuyên sâu.

"Chúng tôi có thể nhận biết khi một con bò thật sự hạnh phúc và khỏe mạnh. Không chỉ chăm sóc về thể chất, chúng tôi còn quan tâm đến cảm xúc của từng cá thể bò. Chúng không thể nói được ngôn ngữ như chúng ta, nhưng chúng lại có những ký hiệu riêng thay cho lời nói", ông Craig cho biết.

Giám đốc Kỹ thuật Công ty cổ phần Thực phẩm sữa TH, ông Gilad Efrat đến Việt Nam năm 2010 và đã làm việc tại cụm trang trại 13 năm qua. Ông cho chúng tôi biết về quy trình vắt sữa đặc biệt.

"Quy trình vắt sữa hoàn toàn tự động của chúng tôi khác với vắt sữa truyền thống, như sát trùng trước khi vắt sữa, và luôn đảm bảo con bò thoải mái ở dàn vắt sữa. Chúng tôi có thể kiểm soát được chất lượng mỗi giọt sữa vắt ra bằng các cảm biến đặc biệt. Hệ thống máy móc đo lường có tác dụng đảm bảo chất lượng sữa, từ đó đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người dùng".

Một trong những loại bệnh phổ biến nhất ở bò sữa là viêm vú. Sữa vắt ra từ những con bò như thế có nguy cơ bị nhiễm khuẩn rất cao. Với đàn bò sữa gần 70.000 con, trong đó gần một nửa là bò vắt sữa, nếu chỉ dựa vào kiểm tra thủ công để kiểm soát bệnh cho 100% cá thể là điều không thể!

Giám đốc Kỹ thuật Công ty THMF, ông Gilad Efrat (phải) kiểm tra giàn vắt sữa tự động.

Công nghệ Afifarm là công nghệ hiện đại nhất thế giới về quản lý bò sữa do Công ty SAE Afimilk (Israel) phát triển. Afifarm có thể phát hiện các vấn đề về sức khỏe của bò ở giai đoạn sớm qua con chip AfiTag. Ví dụ, AfiTag có thể phát hiện sớm bệnh viêm vú của một bò sữa trước 4 ngày. Và khi một "cô bò" đã lên giàn vắt sữa, hệ thống Afifarm vẫn làm thêm một công đoạn nữa: phát hiện cá thể nào có biểu hiện bệnh, máy vắt sữa sẽ tự động "từ chối".

Quá trình vắt sữa khép kín, tự động từ lúc vắt sữa tập trung đến khi đóng thành phẩm. Sữa được kiểm tra chất lượng tự động, được chuyển theo hệ thống ống lạnh tự động, chảy qua bồn trung gian, qua bộ phận lọc đặc biệt rồi làm lạnh dưới 4 độ C, chuyển qua xe bồn lạnh để tới thẳng nhà máy chế biến.

Năm 2020, Liên minh Kỷ lục Thế giới (World Records Union) chứng nhận Cụm trang trại bò sữa TH tại Nghệ An được đạt kỷ lục "Cụm trang trại chăn nuôi và chế biến sữa công nghệ cao khép kín lớn nhất thế giới".

Trước đó 5 năm, buổi trao chứng nhận kỷ lục châu Á cho cụm trang trại của TH được Báo Tiền Phong thuật lại chi tiết. Tiến sĩ Biswaroop Roy Chowdhury, Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục châu Á, đến trực tiếp Cụm trang trại TH tại Nghệ An trao bản chứng nhận này.

Ông phát biểu:

"5 năm trở về trước, ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam chưa từng được nhắc đến trên bản đồ chăn nuôi bò sữa thế giới cho đến khi có sự ra đời của một hệ thống trang trại chăn nuôi bò sữa tập trung quy mô công nghiệp tại Nghệ An, nơi mà hôm nay tôi có vinh dự được đứng trên bục phát biểu và trao Kỷ lục "Cụm trang bò sữa tập trung ứng dụng công nghệ cao lớn nhất châu Á" cho các bạn.

Để đạt được kỷ lục này, TH đã phải cạnh tranh với rất nhiều trang trại chăn nuôi bò sữa, đặc biệt là các trang trại tại các nước như Trung Quốc, Mông Cổ, Ấn Độ, các nước vùng Trung Đông... Các bạn là niềm tự hào của Việt Nam và của nền chăn nuôi bò sữa và nông nghiệp châu Á…".

Rất tốn kém nhưng vẫn làm

Ông Tal Cohen là một trong những chuyên gia hàng đầu đến từ Afimilk - công ty công nghệ chăn nuôi bò sữa nổi tiếng nhất Israel. Hơn 10 năm gắn bó với TH, Tal Cohen hiện là Tổng Giám đốc THMF, đơn vị vận hành chuỗi trang trại TH khắp Việt Nam.

Ông Tal Cohen - Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm sữa TH (THMF).

- Đã có hơn 10 năm làm việc tại TH, cùng với nhiều kinh nghiệm và hiểu biết về lĩnh vực chăn nuôi bò sữa ở các nước khác trên thế giới trước đó. Theo quan sát của ông, nguyên do gì mà TH quyết tâm phát triển bền vững ngay từ khi bắt đầu làm Dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa?

Ông Tal Cohen: Ngay từ khi thực hiện Dự án, Nhà sáng lập - Anh hùng Lao động Thái Hương đã truyền cảm hứng đến tất cả các nhân viên tâm niệm "Trân quý Mẹ Thiên nhiên - Người cho mình tất thảy". Bà yêu cầu chúng tôi ứng dụng những công nghệ cao nhất của thế giới trong chăn nuôi, sản xuất và để giảm thiểu những tác hại đối với môi trường.

Và thực tế TH đã áp dụng bài bản, đồng bộ những công nghệ đầu cuối, hiện đại nhất thế giới trong chăn nuôi bò sữa tập trung và quy trình sản xuất khép kín "từ đồng cỏ xanh đến ly sữa sạch".

Tổng thể đến lúc này, chúng tôi đã có những phương pháp hiệu quả bảo vệ môi trường như: lắp đặt điện mặt trời trên các mái của trang trại và nhà máy TH nhằm cung cấp năng lượng sạch; xây dựng Nhà máy chế biến phân vi sinh sạch tiêu chuẩn quốc tế từ chất thải trang trại; xử lý nước thải...

Chúng tôi đã dành nhiều nỗ lực để có thể tạo ra quy trình tuần hoàn tại Việt Nam. Tại môi trường Việt Nam và các điều kiện tại Việt Nam, chúng tôi đã vận dụng công nghệ cao để có thể xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn trả về môi trường, có thể gom phân từ đàn bò để tạo ra phân vi sinh và phân hữu cơ để bón cho cánh đồng của TH - nơi cung cấp thức ăn cho đàn bò và bán ra cho những nhà nông khác tại thị trường Việt Nam. Với chu trình tuần hoàn này, gần như chúng tôi không còn gây ra tác động đối với môi trường từ những phế phẩm tạo ra từ đàn bò.

Phân bón hữu cơ Greenma làm từ chất thải trang trại TH.

- Được biết, THMF và các đơn vị trong Tập đoàn TH đã giảm được đến 70% metan phát thải từ đàn bò. Các ông đã hài lòng về kết quả này?

Ông Tal Cohen: Không, chúng tôi vẫn đang tiếp tục.

Hiện nay, chúng tôi đang ở giai đoạn đo lường các tác động sinh học tự nhiên của động vật từ khí metan khi đàn bò ăn hay tiêu hóa. Chúng tôi đang định lượng hóa để có thể đo lường và tìm cách tiếp tục giảm thiểu khí này.

Thực ra, chúng tôi đang dùng những hiểu biết và kỹ năng từ dự án với các công ty hàng đầu trên thế giới nghiên cứu vấn đề này để tìm ra các giải pháp phù hợp với đàn bò của mình tại môi trường Việt Nam.

Một khía cạnh nữa của phát triển bền vững là năng lực làm chủ công nghệ, gia tăng quy mô đàn bò. Cách đây 14 năm, chưa có dự án nào lớn như thế tại Việt Nam với tham vọng sản xuất sữa ngay tại đồng đất Việt Nam. TH đã làm được điều đó chỉ trong một thời gian ngắn, làm được sữa chuẩn quốc tế. TH đã thành công và sau đó đã vững vàng duy trì, gia tăng quy mô đàn bò.

Những năm gần đây, trang trại bò sữa TH còn thành công trong việc làm chủ công nghệ tạo phôi, cho ra đời giống bò sữa cao sản thuần chủng bằng IVF ngay tại vùng đất này, nâng tổng quy mô đàn bò sữa của Dự án sữa TH trong cả nước tiệm cận 70.000 con. Đây là phương diện khác của phát triển bền vững liên quan đến các công nghệ sinh học mà các chuyên gia của TH sử dụng đối với di truyền của đàn bò sữa.

Nếu bạn nhìn vào phát triển bền vững, chúng tôi đã triển khai 3 khía cạnh này một cách liên tục và vẫn đang tiếp tục thực hiện rất tốt để đảm bảo ly sữa đạt chuẩn quốc tế ngay tại đồng đất Việt Nam.

- Theo đuổi phát triển bền vững hẳn là chi phí rất lớn, thưa ông?

Ông Tal Cohen: Ngay từ đầu bà Thái Hương, Tập đoàn TH cũng như Công ty THMF đã xác định phát triển bền vững. Nên câu trả lời về chi phí là: Có! Rất tốn kém! Nhưng chúng tôi vẫn làm, và làm đồng bộ ngay từ đầu.

Kế hoạch tiếp theo là chúng tôi sẽ chia sẻ việc sử dụng các giải pháp này với người nông dân, tạo ra điều kiện tốt nhất cho họ để cùng tham gia vào con đường phát triển bền vững, bởi vì sau cuối thì mục tiêu của sự phát triển vẫn là không làm ảnh hưởng đến môi trường chúng ta đang sống và tiến trình sản xuất tiếp theo của chúng ta.

Ví dụ, nếu TH không xử lý nước, sẽ ảnh hưởng đến nước sông ở hạ lưu, nơi có những người dân khác sinh sống và cũng là nguồn nước mà các trang trại của TH lấy lại để tiếp tục sản xuất.

Tôi nghĩ rằng, bằng cách đầu tư vào hạ tầng, công nghệ và đúc rút những bí quyết, kinh nghiệm, TH có thể chia sẻ, đồng hành tới những người nông dân tham gia vào chuỗi sản xuất công nghệ cao của mình. Chúng tôi có thể tăng sản lượng sữa và cũng có thể đưa ra những giải pháp môi trường tốt hơn cho địa phương.

Bạn có thể thấy, Tập đoàn TH không những vận hành trang trại tại Nghệ An mà đang triển khai các dự án chăn nuôi bò sữa tại 5-6 địa phương khác trên khắp Việt Nam. Ở phương diện này, chúng tôi cũng sẽ giúp các hộ nông dân ở các địa phương khác tại Việt Nam, đưa họ trở thành một mắt xích trong chuỗi sản xuất của TH để cùng nhau phát triển bền vững hơn.

Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!

Thùy Dương