Thách thức với các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực

Sản xuất linh kiện tàu hỏa xuất khẩu vào Mỹ tại Công ty TNHH Trans Machine Technologies Việt Nam ở Khu công nghiệp Nhơn Trạch 3 - giai đoạn 2, xã Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.

Theo các chuyên gia kinh tế, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong 4 tháng cuối năm 2025 có thể sẽ chậm lại so với những tháng đầu năm. Nguyên nhân là do thuế cao nên người tiêu dùng tại Mỹ có thể giảm mua hàng. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam cũng như Đồng Nai nên sức mua của thị trường này giảm sẽ tác động trực tiếp đến sản xuất, xuất khẩu.

Nhận diện các thị trường xuất khẩu lớn

Từ đầu năm 2025, nhiều hiệp hội, ngành hàng đã tăng cường kết nối, xúc tiến thương mại trong và ngoài nước nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu qua nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ để hạn chế phụ thuộc quá lớn vào một số thị trường.

Thông tin từ Cục Thống kê, 8 tháng của năm 2025, Việt Nam xuất khẩu gần 306 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, 6 thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam chiếm hơn 78% trong tổng kim ngạch xuất khẩu lần lượt là Mỹ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản. Trong đó, Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch trong 8 tháng của năm 2025 là 99,1 tỷ USD.

Mức tăng trưởng kinh tế của Mỹ, Trung Quốc và nhiều nước giảm, kéo theo nhu cầu nhập khẩu hàng hóa cũng giảm. Thị trường EU đưa ra các rào cản kỹ thuật bằng cách đòi hỏi doanh nghiệp xuất khẩu đạt các tiêu chí sản xuất xanh, phát triển bền vững. Với thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản, ASEAN hàng hóa Việt Nam chịu sự cạnh tranh gay gắt hơn với hàng hóa cùng loại đến từ Trung Quốc, Ấn Độ và nhiều nước khác… Vì vậy, doanh nghiệp cùng lúc phải lo giữ thị phần ở thị trường truyền thống và mở thêm thị trường mới để đạt mức tăng trưởng cao, góp phần phát triển kinh tế của cả nước.

TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho hay: Thương mại toàn cầu năm 2025 tăng trưởng chậm lại, khả năng chỉ đạt 1,8% (năm 2024 tăng trưởng 3,4%). Như vậy, xuất khẩu có thể giảm do nhu cầu của người tiêu dùng yếu đi. Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu phải đối diện với xu hướng tăng bảo hộ thương mại, kiểm soát xuất khẩu và điều tra trốn thuế, nguồn gốc xuất xứ, trung chuyển. Doanh nghiệp còn chịu thêm rủi ro bị áp thuế đối ứng và hạn chế xuất khẩu công nghệ cao… Mỹ áp thuế đối ứng bình quân khoảng 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, ước tính giá trị phải trả thêm khoảng 25-30 tỷ USD/năm.

Các thị trường xuất khẩu lớn của cả nước cũng là thị trường xuất khẩu lớn của Đồng Nai. Do đó, nhiều doanh nghiệp Đồng Nai đang cố gắng để giữ vững thị phần ở các thị trường.

Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Thành phố Hồ Chí Minh Phạm Xuân Hồng: Sẽ xuất khẩu dệt may từ 46-47 tỷ USD

Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu sẽ xuất khẩu dệt may từ 46-47 tỷ USD, tăng 2-3 tỷ USD so với năm 2024. Trong 8 tháng của năm 2025, xuất khẩu dệt may của Việt Nam đạt gần 26,5 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ chiếm khoảng 40%. Từ quý III-2025, xuất khẩu dệt may của Việt Nam vào Mỹ có dấu hiệu chững lại vì phải chịu mức thuế đối ứng cao khoảng 38%. Do đó, nhiều doanh nghiệp phải đàm phán lại các hợp đồng với khách hàng để cùng chia sẻ khó khăn.

Tuy nhiên, ngành dệt may Việt Nam có lợi thế là chất lượng sản phẩm được các khách hàng trên thế giới đánh giá cao. Đồng thời, các doanh nghiệp ngành dệt may có thể thực hiện nhanh các đơn hàng khó, trong thời gian ngắn nên nhiều đối tác vẫn chọn đặt hàng tại Việt Nam. Ngoài ra, các doanh nghiệp chủ động tăng xuất khẩu vào các nước khác như: Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Trung Quốc… nên khả năng vẫn đạt kế hoạch năm.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh: Tăng tỷ lệ nội địa cho sản phẩm sẽ giảm rủi ro

Tình hình xuất khẩu những tháng cuối năm 2024 sẽ có nhiều khó khăn nên doanh nghiệp cần phải chủ động, linh hoạt trong ứng phó. Cụ thể, đầu tư vào chuyển đổi số để sản phẩm làm ra đảm bảo tiêu chí xanh, thân thiện với môi trường, tìm cách giảm chi phí logistics.

Doanh nghiệp ưu tiên tìm nguồn nguyên liệu trong nước để tăng tỷ lệ nội địa hóa cho sản phẩm, khi xuất khẩu vào các quốc gia Việt Nam có ký kết hiệp định thương mại tự do sẽ hưởng các ưu đãi về thuế quan. Bên cạnh đó, sản phẩm có tỷ lệ nội địa hóa cao khi xuất khẩu vào Mỹ sẽ tránh được rủi ro bị tính thuế là hàng trung chuyển.

Khánh Minh (ghi)

Xuất khẩu Đồng Nai “vượt sóng”

Tỉnh Đồng Nai có giao thương với hơn 180 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong 8 tháng của năm 2025, Đồng Nai xuất khẩu được gần 22,9 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm 2024. Hiện nay, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Đồng Nai, chiếm gần 34,6% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Những ngành hàng doanh nghiệp Đồng Nai đang xuất khẩu lớn vào Mỹ là giày dép; máy móc, thiết bị và dụng cụ phụ tùng; máy tính và sản phẩm điện tử; dệt may; xơ sợi dệt; sản phẩm gỗ…

Việc Mỹ áp mức thuế mới lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam khiến chi phí sản xuất gia tăng. Nhiều khách hàng nước ngoài tính toán, phân bổ lại đơn đặt hàng cho phù hợp. Điều này bắt buộc doanh nghiệp tại Đồng Nai cũng như cả nước có xuất khẩu vào Mỹ phải điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất, tìm cách hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh để giữ chân các khách hàng truyền thống.

Ông Trần Công Đua, Quản lý dự án Công ty TNHH Trans Machine Technologies Việt Nam (100% vốn Mỹ) ở Khu công nghiệp Nhơn Trạch 3 - giai đoạn 2, xã Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai cho biết: “Công ty chuyên sản xuất các linh kiện cho tàu hỏa và sản phẩm đa số xuất khẩu vào Mỹ. Việc Mỹ tăng thuế đối ứng đã ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cố gắng ứng dụng công nghệ hiện đại vào quá trình sản xuất để tăng năng suất, chất lượng, đáp ứng được các đơn hàng đòi hỏi độ chính xác cao trong thời gian ngắn. Vì thế, đầu ra của sản phẩm vẫn khá thuận lợi”.

Tại Đồng Nai có nhiều doanh nghiệp, tập đoàn đang xuất khẩu lớn vào Mỹ như: Hyosung, Phong Thái, Taekwang Vina, Changshin, Pouchen, Fleming, Nestlé, Schaeffler,… Ngoài thị trường Mỹ, các doanh nghiệp chú trọng mở thêm các thị trường mới để đảm bảo sản xuất, việc làm cho người lao động. Trong 8 tháng của năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai cao hơn bình quân chung của cả nước hơn 4%. Điều này thể hiện sự linh hoạt, kịp thời thích nghi của doanh nghiệp trong những biến động về kinh tế, chính trị trên thế giới.

Theo các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, xuất khẩu trong những tháng cuối năm 2025 sẽ phải đối diện với nhiều thách thức. Tuy nhiên, doanh nghiệp kỳ vọng Chính phủ, các bộ, ngành, tỉnh tăng cường xúc tiến thương mại trong nước, nước ngoài để mở rộng thị trường xuất khẩu. Đặc biệt là những thị trường có nhiều tiềm năng chưa được khai thác.

Khánh Minh