Thẩm định chính sách của Luật Công nghiệp trọng điểm

Là động lực thúc đẩy kinh tế

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, các ngành công nghiệp trọng điểm có vai trò quan trọng, là động lực để thúc đẩy toàn bộ nền công nghiệp nói riêng cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của nền kinh tế nói chung.

Các ngành công nghiệp trọng điểm được điều chỉnh tại Luật gồm: Luyện kim: Thép hợp kim, thép đặc chủng phục vụ công nghiệp chế tạo máy thế hệ mới, các kim loại quan trọng khác; Cơ khí chế tạo: Máy nông nghiệp; ô-tô; tàu biển; thiết bị công trình; thiết bị năng lượng, thiết bị điện; thiết bị y tế; sản xuất rô-bốt, thiết bị tích hợp vận hành tự động, điều khiển từ xa; công nghiệp chế tạo phục vụ nông nghiệp; hóa chất: Hóa chất cơ bản, hóa dầu, hóa dược, phân bón; vật liệu mới; công nghiệp hỗ trợ.

Công nghiệp hỗ trợ là động lực tạo ra giá trị gia tăng, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp chính, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa. Ảnh: PV

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Trương Thanh Hoài, công nghiệp trọng điểm không chỉ đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP mà còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp khác và nâng cao năng suất lao động toàn xã hội.

Thứ trưởng Bộ Công thương Trương Thanh Hoài phát biểu tại buổi thẩm định. Ảnh: PV

Việc xác định và phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm là một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ, nhằm tận dụng tối đa lợi thế so sánh và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên hiện nay, chưa có hành lang pháp lý xác định rõ ràng trọng tâm để phát triển ngành công nghiệp trọng điểm trong quá trình công nghiệp hóa.

Pháp luật hiện hành về ưu đãi, hỗ trợ phát triển cho các ngành công nghiệp trọng điểm còn rời rạc, hiệu lực pháp lý thấp hoặc chưa được xây dựng. Việc triển khai thực hiện và giám sát thực hiện chính sách; năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành công nghiệp trọng điểm còn nhiều hạn chế...

Việc xây dựng các chính sách của Luật Công nghiệp trọng điểm nhằm thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp trọng điểm phù hợp bối cảnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; hướng đến xây dựng nền công nghiệp độc lập, tự chủ, tự cường, góp phần phát triển kinh tế nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Dự án luật được kỳ vọng sẽ kiến tạo được một số đột phá về chính sách, pháp luật để xử lý các điểm nghẽn cơ bản trong phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm theo hướng từ theo chiều rộng sang theo chiều sâu, từ gia công, lắp ráp sang nghiên cứu, thiết kế và sản xuất tại Việt Nam, có hàm lượng tri thức và công nghệ cao đồng thời tạo đột phá về quá trình hiện đại hóa trong công nghiệp.

Đẩy mạnh phân công, phân cấp thông qua tạo cơ sở pháp lý khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của các bộ, ngành, địa phương trong khai thác và phát huy tốt nhất mọi tiềm năng, lợi thế của đất nước, của từng vùng và địa phương; bảo đảm tỷ lệ nội địa hóa phù hợp để đáp ứng các yêu cầu, ưu đãi về xuất xứ hàng hóa trong thương mại quốc tế; phù hợp với các thỏa thuận thương mại song phương và đa phương, các yêu cầu của các thị trường lớn.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định. Ảnh: PV

Bảo đảm không chồng chéo với các Luật khác

Tại buổi thẩm định, Bộ Công Thương đề xuất 2 nhóm chính sách gồm: chính sách khuyến khích, chế tạo trong nước các sản phẩm công nghiệp trọng điểm và chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phân tích, làm rõ thêm cơ sở đề xuất hình thành Quỹ phát triển công nghiệp trọng điểm về nguồn hình thành, cơ chế hoạt động. Đồng thời nêu rõ, các nội dung được đưa ra tại dự thảo đang có nhiều nội dung liên quan, chồng lấn đối với các dự án luật mà Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang xây dựng, do đó cần rà soát tổng thể hệ thống pháp luật để bảo đảm các nội dung trong dự thảo Luật có tính đồng bộ, thống nhất không chồng chéo với các luật đã ban hành và dự kiến sắp được ban hành.

Cùng với đó, các thành viên Hội đồng thẩm định kiến nghị các nội dung cụ thể về: đánh giá lại các quy định làm phát sinh các thủ tục hành chính trong quá trình thực hiện; rà soát phạm vi điều chỉnh của Luật bảo đảm không chồng chéo với các luật khác; nghiên cứu, đánh giá bảo đảm sự cân bằng các chính sách ưu đãi giữa các doanh nghiệ̣p trong nước và các doanh nghiệp nước ngoài; bổ sung các tiêu chí về ưu đãi đầu tư...

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú nhất trí với sự cần thiết xây dựng chính sách của Luật Công nghiệp trọng điểm theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 17/11/2022, Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú nêu rõ, hồ sơ đủ điều kiện trình Chính phủ khi tiếp thu đầy đủ các ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định. Theo đó, Thứ trưởng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các nội dung về phạm vi điều chỉnh của Luật, cách tiếp cận, tên gọi; rà soát nội dung về Quỹ phát triển công nghiệp trọng điểm, bảo đảm không trùng lặp với Quỹ Hỗ trợ đầu tư. Đồng thời, rà soát, bảo đảm không chồng chéo các quy định với Luật Hóa chất, Luật Động viên công nghiệp, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu.

Về vấn đề tài chính, Thứ trưởng nêu rõ, dự thảo có nhiều nội dung làm phát sinh về tài chính, do đó, cần nghiên cứu, quy định cụ thể về nguồn lực phát sinh; bổ sung đánh giá các nội dung về phát triển nguồn nhân lực; đánh giá tổng thể về thủ tục hành chính; rà soát bảo đảm phát huy tối đa phân cấp, phân quyền.

Tâm Anh