Tham gia sau 1-7-2025 sẽ không được rút BHXH một lần

Sáng 29-6, với 454/465 đại biểu (ĐB) có mặt tán thành, 5 ĐB không tán thành và 6 ĐB không biểu quyết, Quốc hội (QH) đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH - sửa đổi).

Phương án được đa số đại biểu lựa chọn

Trước khi thông qua toàn bộ dự án luật, QH đã biểu quyết riêng về quy định rút BHXH một lần. Kết quả có 456/470 ĐB biểu quyết thông qua phương án này.

Theo quy định mới vừa được QH thông qua, người lao động (NLĐ) có thời gian đóng BHXH trước ngày luật này có hiệu lực thi hành (1-7-2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút BHXH một lần. NLĐ tham gia BHXH từ ngày luật có hiệu lực trở đi không được rút BHXH một lần. Mức hưởng BHXH một lần bằng 1,5 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với năm đóng trước năm 2014. Mức hưởng BHXH một lần bằng 2 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của QH, bà Nguyễn Thúy Anh, cho biết ngày 18-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo lấy phiếu xin ý kiến các vị ĐBQH về nội dung này. Kết quả có 355/487 ĐB cho ý kiến. Trong đó, có 310/355 ĐB (chiếm tỉ lệ 87,32% số ĐB cho ý kiến và bằng 63,66% tổng số ĐBQH) lựa chọn phương án 1 (phương án như quy định ở trên). Căn cứ kết quả xin ý kiến, UBTVQH đã cho tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật theo phương án 1 được đa số ĐB lựa chọn. Phương án này có nhiều ưu điểm hơn, như: bảo đảm tính kế thừa quy định hiện hành, không làm ảnh hưởng nhiều đến gần 18 triệu người đang tham gia BHXH nên sẽ hạn chế gây xáo trộn trong xã hội. Phương án này thể chế hóa đúng tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW "giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí".

Các đại biểu biểu quyết thông qua Luật BHXH (sửa đổi) Ảnh: LÂM HIỂN

Tuy nhiên, dù giữ quy định về rút BHXH một lần, UBTVQH và QH không mong muốn NLĐ yêu cầu nhận BHXH một lần, NLĐ cần tiếp tục tham gia BHXH để bảo đảm an sinh xã hội lâu dài. UBTVQH lưu ý Chính phủ cần phải có giải pháp căn cơ, lâu dài để hỗ trợ NLĐ tham gia BHXH gặp khó khăn như có chính sách tín dụng phù hợp. Đồng thời, tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về lao động, việc làm để duy trì ổn định việc làm, thu nhập, tư vấn, kết nối, hướng nghiệp, đào tạo, chuyển nghề để NLĐ có việc làm bền vững. Về mức tham chiếu thay thế cho mức lương cơ sở (LCS) để làm căn cứ tính lương hưu và một số chế độ BHXH, UBTVQH cho biết khi mức LCS chưa bãi bỏ thì mức tham chiếu bằng mức LCS, đồng thời quy định những nguyên tắc để thực hiện điều chỉnh mức tham chiếu bao gồm yếu tố chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, khả năng ngân sách nhà nước, quỹ BHXH và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Tại Luật BHXH (sửa đổi) vừa được thông qua, 5 nhóm được bổ sung tham gia BHXH bắt buộc, trong đó có chủ hộ kinh doanh (có đăng ký); người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố. Điều 20 của luật quy định người từ đủ 75 tuổi, không có lương hưu, trợ cấp BHXH; không hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Tăng lương cơ sở lên 2,34 triệu đồng

Sáng cùng ngày, QH đã thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 7. Trong đó QH thống nhất thực hiện các nội dung cải cách tiền lương; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1-7-2024, theo đề nghị của Chính phủ. Cụ thể, điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ Luật Lao động (tăng bình quân 6% áp dụng từ ngày 1-7-2024); quy định cơ chế tiền lương đối với doanh nghiệp nhà nước (áp dụng từ ngày 1-1-2025). QH cũng thống nhất điều chỉnh mức LCS từ 1,8 triệu đồng/tháng lên 2,34 triệu đồng/tháng (tăng 30%) từ ngày 1-7.

Đối với các cơ quan, đơn vị đang được áp dụng các cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù ở Trung ương, QH giao Chính phủ, các bộ, ngành liên quan tiếp tục rà soát để trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định việc sửa đổi hoặc bãi bỏ cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù của các cơ quan, đơn vị đang được thực hiện cho phù hợp trước ngày 31-12. Thực hiện bảo lưu phần chênh lệch giữa tiền lương và thu nhập tăng thêm tháng 6-2024 của cán bộ, công chức, viên chức với tiền lương từ ngày 1-7 sau khi sửa đổi hoặc bãi bỏ cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù. Trong thời gian chưa sửa đổi, bãi bỏ, từ ngày 1-7, mức tiền lương và thu nhập tăng thêm hằng tháng tính theo MLCS 2,34 triệu đồng/tháng theo cơ chế đặc thù bảo đảm không vượt quá mức tiền lương và thu nhập tăng thêm được hưởng tháng 6-2024 (không bao gồm phần tiền lương và thu nhập tăng thêm do điều chỉnh hệ số tiền lương ngạch, bậc khi nâng ngạch, bậc). Trường hợp tính theo nguyên tắc trên, nếu mức tiền lương và thu nhập tăng thêm từ ngày 1-7 theo cơ chế đặc thù thấp hơn mức tiền lương theo quy định chung thì thực hiện chế độ tiền lương theo quy định chung.

Từ ngày 1-7, điều chỉnh tăng 15% mức lương hưu và trợ cấp BHXH hiện hưởng (tháng 6-2024). Đối với người đang hưởng lương hưu trước năm 1995 nếu sau khi điều chỉnh mà có mức hưởng thấp hơn 3,2 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh tăng 300.000 đồng/tháng, có mức hưởng từ 3,2 triệu đến dưới 3,5 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh để bằng 3,5 triệu đồng/tháng. Điều chỉnh trợ cấp ưu đãi người có công theo mức chuẩn trợ cấp từ 2,055 triệu lên 2,789 triệu đồng/tháng (tăng 35,7%); điều chỉnh trợ cấp xã hội theo mức chuẩn trợ giúp xã hội từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng/tháng (tăng 38,9%). QH cũng quyết nghị kéo dài thời gian giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% xuống 8% thêm 6 tháng, đến hết năm 2024 áp dụng với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ.

Phát biểu bế mạc kỳ họp, Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn cho biết kỳ họp thứ 7 đã thành công tốt đẹp. Công tác nhân sự đã được thực hiện chặt chẽ theo đúng quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; QH đã biểu quyết thông qua 11 luật, 21 nghị quyết và các nội dung quan trọng khác.

Văn Duẩn - Huy Thanh