Thân thế và sự nghiệp Văn Cao

Sự kiện do Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Trung tâm UNESCO Mỹ thuật phối hợp tổ chức, nhằm tôn vinh cố nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ Văn Cao.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, NSND Lê Tiến Thọ đọc chúc văn tại Lễ kỷ niệm

Văn Cao, người đi để lại thương nhớ ngân xa

Nhạc sĩ Văn Cao quê ở Vụ Bản, Nam Định, sinh ngày 15.11.1923, mất ngày 10.7.1995, hưởng thọ 72 tuổi. Thuở nhỏ Văn Cao học tại Trường Bonal, nay là Trường THPT Ngô Quyền, sau chuyển sang Trường Saint-Joseph. Ông từng làm nhân viên Sở Bưu điện Hải Phòng, bắt đầu sáng tác thơ, viết văn xuôi và viết ca khúc từ năm 1939. Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác không nhiều, khoảng 50 ca khúc nhưng hầu hết các tác phẩm đều ở lại rất lâu trong lòng người yêu nhạc.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam Trần Văn Mạnh cho biết, buổi lễ cùng với lễ hội âm nhạc “Đàn chim Việt” do Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức tại Hà Nội và chương trình ca nhạc “Bến xuân” do Nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam phối hợp tổ chức tại Hà Nội, Hải Phòng, cùng các đêm nhạc, hội thảo tương tự diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh như những nén hương thơm dâng tưởng nhớ ông.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm nhạc sĩ Văn Cao tại số 108 Yết Kiêu, Hà Nội năm 1992. Ảnh: Nguyễn Đình Toán

“Nhạc sĩ Văn Cao, người đi để lại thương nhớ ngân xa cùng Đàn chim Việt bay mãi trên bầu trời tự do, hòa bình và bác ái. Nhà thơ Văn Cao đã để lại cả mùa Lá xanh của xuân cùng hoa cúc vàng của thu như các hợp âm lãng mạn nhất, hào hùng nhất mà cả đời ông đã tích lũy được. Họa sĩ Văn Cao đã để lại một số tác phẩm sơn dầu ở một số bảo tàng, để lại một cá tính minh họa sách báo, sân khấu, điện ảnh mà hậu thế gọi là nghệ thuật đa năng với nhiều bài viết của các họa sĩ đã đánh giá ông là cây bút khởi sắc cho nền minh họa siêu thực Văn Cao”, nhà báo Trần Văn Mạnh khẳng định.

Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Thiếu tướng Đức Trịnh nhận định, với đời sống của bậc vĩ nhân có nhiều cống hiến như Văn Cao quả nhiên là quá ngắn khi chúng ta đánh giá về ông với sức sáng tạo vẫn đầy ắp. Bài hát Mùa xuân đầu tiên của ông là sáng tác cuối đời, nhưng vẫn chứng minh tiềm năng sáng tác trong ông đầy tính bác học bởi giai điệu thanh cao, lời lẽ nhân ái, năng lượng tràn trề. Nếu trời cho ông đi cùng chúng ta đến hôm nay, chắc chắn chúng ta sẽ được đón nhận nhiều hơn nữa những tác phẩm nghệ thuật của ông.

Cống hiến trọn đời cho cách mạng và nghệ thuật

Văn Cao đã đi xa, ký ức về ông với ai đó biết ông cũng dần mờ xa, nhưng tác phẩm của ông mãi mãi gắn kết với cảm xúc người nghe, nhìn, thấy, hiểu. Giám đốc Trung tâm UNESCO Mỹ thuật Việt Nam, họa sĩ Trịnh Yên cho rằng, Văn Cao xứng đáng được nhớ đến như một tượng đài nghệ thuật thế kỷ XX.

Sau khi Văn Cao về thế giới bên kia, nhiều nhà lý luận phê bình coi ông là một hiện tượng hiếm có trong lịch sử phát triển của văn hóa Việt Nam, ở nơi dòng chảy sáng tạo cá nhân của một con người có sự hợp lưu xuyên suốt của ba nhánh nhạc - họa - thơ của ông có cứng, có mềm, có âm, có dương mà nhà phân tích chỉ nói vào bản thể là hùng ca và tình ca...

Hội thảo về thân thế, sự nghiệp Văn Cao

Trong khuôn khổ Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Văn Cao đã diễn ra hội thảo thân thế và sự nghiệp Văn Cao, khái quát lại vai trò của ông đối với văn học nghệ thuật nước nhà. Theo nhiều đại biểu, Văn Cao là một nghệ sĩ đa tài, dù không gắn bó quá lâu nhưng rất sâu với các địa hạt cùng những "miền" mà ông đã qua đều để lại dấu ấn sáng tạo mang tính khai phá cho những người sau.

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người, TS. Nguyễn Ngọc Thạch, Văn Cao là người đầu tiên trong lịch sử âm nhạc, nghệ thuật Việt Nam tự vẽ minh họa cho những bài hát của mình. Còn cố nhạc sĩ Phạm Duy từng nhận xét, tranh minh họa Văn Cao rất sát với nội dung tư tưởng và tiết tấu âm thanh, ca từ, lần đầu tiên mới thấy loại hình nghệ thuật này ở Việt Nam. Ông là tác giả của một số tuyệt phẩm âm nhạc với ca từ và nhịp điệu ghi lại hơi thở của thời đại theo suốt chiều dài lịch sử đấu tranh dành độc lập dân tộc.

Nhạc sĩ Doãn Nho tự hào khi nói về nhạc sĩ Văn Cao - chân dung lớn của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam

Đặc biệt, nhiều đại biểu khẳng định lại, Tiến quân ca là quốc ca của Việt Nam, như một biểu tượng hào hùng của dân tộc bằng loại hình âm nhạc và văn thơ hiện đại, là đại diện chính thức cho quốc hồn của một dân tộc anh hùng trong thời đại mới của lịch sử đất nước - Thời đại Hồ Chí Minh.

Hương Sen