Tháng Ba hoa gạo
ĐBP - Tháng Ba có những ngày nắng non òa vỡ chan lên khắp cánh đồng màu vàng ưng ửng như mật ong pha loãng. Song những ngày đẹp như thế không nhiều, trời vẫn còn phảng phất mưa phùn, vẫn còn vương rét đài, rét lộc, rét nàng bân lẩn khuất đâu đây. Sau những ngày vui tết, du xuân, lúa mùa đang thì bén rễ. Lúc này là lúc thảnh thơi sau mùa vụ vất vả, nông dân bắt tay vào trồng màu. Những thửa ruộng đất đã được đánh tơi, vun luống để gieo đỗ, trồng lạc và chờ cho những bông gạo đỏ như lửa rụng xuống, đom đóm lập lòe là tranh thủ tra vừng 'Bao giờ đom đóm bay ra / Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng'. Vào mùa này chưa thể có những cơn mưa đầu mùa, chờ cho đỗ, lạc, vừng phủ xanh kín ruộng, kín đồng, lúc ấy mới có sấm tháng ba và những trận mưa rào đầu mùa trút xuống. Gặp cơn mưa rào đầu mùa, lúa chiêm phất cờ mà lên, lũ cá rô tù túng trong vũng nước đọng bao ngày nay mới thỏa thuê vùng vẫy, lạch xạch lách từ ruộng trên xuống ruộng dưới trong khe nước chảy re re.
Ngoài kia, cây gạo nơi đầu làng hay nằm giữa cánh đồng, da dẻ cóc cách, những chiếc u to tướng nổi lên khắp thân cây, xù xì những chiếc bình vôi đeo quanh gốc. Trên cao kia, những cành gạo khẳng khiu tưởng chừng giá rét mùa đông đã vặt trụi lá, cành cây gầy guộc vẽ lên nền trời xám xịt, tưởng chừng không còn sự sống, ấy vậy mà khi mùa xuân đến, cả cây gạo bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài, nơi đầu cành đã nhú lên những bông hoa gạo màu xanh non, trông như đầu ngọn đuốc. Ngày này qua ngày khác, những bông hoa gạo múp míp để rồi đến một ngày, năm cánh mọng đỏ chót nở xòe ra, tươi đỏ, rực rỡ khoe sắc. Hoa cứ rực rỡ lên trong cái nắng phơn phớt, trong trẻo, thanh cao. Trên tán cây hoa gạo rực cháy khôn nguôi. Màu đỏ tươi như lửa đã quyến rũ lũ chào mào, sáo sậu từ đâu bay về ồn ã suốt cả ngày.
Hoa gạo chỉ đỗ trên cành ba bốn ngày, lớp hoa nọ tiếp lớp hoa kia để đến cuối tháng Ba khi bông hoa cuối cùng rụng xuống nền phù sa mỡ màu, cũng là những chồi biếc nhú ra, chẳng mấy chốc tán lá xanh non đã ken dày từ cành cao đến cành thấp, tạo nên một tán ô xanh rợp một vùng. Không phải ngẫu nhiên mà người dân lại trồng cây gạo giữa cánh đồng hay ven đê, đầu làng bởi tán cây xanh rộng tỏa để làm tán che cho thợ cày, thợ cấy, che cho người nông dân sau những giờ đổ mồ hôi có chỗ nghỉ ngơi giữa trưa hè oi nóng.
Ngày xưa khi đất nước còn nghèo, tôi thường theo ông ra nhặt những bông gạo trắng nõn về nhồi gối hoặc trần áo bông chuẩn bị cho mùa đông. Còn ngày nay, chẳng ai còn lưu tâm đến những bông hoa gạo trắng phau đó mà những sợi bông trắng cứ theo làn gió bay bay, lúc này chỉ có lũ trẻ chăn trâu đi gom những bông gạo trắng để chơi trò xe chỉ luồn kim. Bông gạo trắng mang theo những hạt đen huyền phát tán khắp nơi, có khi mắc trên ngọn cây có khi quấn quýt bên những ruộng ngô đang trổ cờ ven sông, để rồi từ đó lại mọc lên những cây gạo mới để đến tháng ba về, khi những bước chân của những đứa con xa trở về quê tảo mộ trong tiết thanh minh lại bừng lên đuốc lửa rực rỡ khôn nguôi, làm ta không khỏi nao lòng.
Nguồn Điện Biên Phủ: http://baodienbienphu.info.vn/tin-tuc/van-hoa/185474/thang-ba-hoa-gao
