Tháng Tám lịch sử trong ký ức Anh hùng Hồ Phúc Ngôn

Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn - Ảnh: VGP/Lưu Hương

Tự nguyện xin vào lực lượng thanh thiếu niên cứu quốc

Mùa thu năm nay, Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn đã bước sang tuổi 96, dù sức khỏe đã có phần giảm sút nhưng thần thái của ông vẫn còn rất tinh anh. Đặc biệt, ký ức về những ngày Cách mạng Tháng Tám sục sôi khi ông cùng các tầng lớp nhân dân tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở Đà Nẵng vẫn còn nguyên vẹn.

Sinh ra và lớn lên ở vùng quê giàu truyền thống cách mạng Đa Phước (nay thuộc phường Hòa Khánh Bắc, quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng), vào năm 15 tuổi, sớm giác ngộ cách mạng, chàng trai Hồ Phúc Ngôn tự nguyện gia nhập hàng ngũ thanh thiếu niên cứu quốc Đa Hòa.

Mùa thu năm ấy, không khí chuẩn bị tổng khởi nghĩa sục sôi khắp các vùng quê, đội thanh niên, thiếu niên cứu quốc của Đa Hòa được giao nhiệm vụ bí mật tập luyện quân sự, chuẩn bị vũ khí tại khu rừng dưới chân núi Hải Vân.

Chấp hành Chỉ thị của Ban Thường vụ Trung ương Đảng cộng sản Đông Dương: "Nhật - Pháp bắn nhau là hành động của chúng ta", chiều ngày 15/8/1945, Đảng bộ địa phương phát lệnh khởi nghĩa. Mặc dù một số nơi quân Nhật đầu hàng phe đồng minh, nhưng địa bàn các tổng Khánh Sơn, Đa Phước, Nam Ô (Hòa Vang) chúng còn đóng quân, vì vậy, việc đi lại truyền mệnh lệnh của cán bộ Việt Minh trong vùng vô cùng khó khăn. Song với quyết tâm giành chiến thắng, từ cán bộ đến thanh thiếu niên cứu quốc đã không quản ngại hiểm nguy đến từng nhà, bí mật thông báo tình hình. Ông Hồ Phúc Ngôn lúc đó cũng được giao nhiệm vụ này.

"Đúng 16h ngày 16/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền của quê tôi bắt đầu. Đến sáng ngày 18/8/1945 cuộc nổi dậy vũ trang đã nổ ra đúng với kế hoạch. Thanh thiếu niên cứu quốc với vũ khí là gậy, tầm vông, giáo, mác,... hòa vào đoàn người tham gia khởi nghĩa. Đoàn người vừa đi vừa hô vang quyết tâm "Thề đem xương máu, quyết hy sinh để giành độc lập. Đánh Pháp, đuổi Nhật, giành chính quyền về tay nhân dân", ông Hồ Phúc Ngôn nhớ lại.

Sau khi giành chính quyền thành công tại các tổng của Hòa Vang, ông đã cùng đoàn người hăng hái từ tổng Đa Hòa xuống sân vận động Chi Lăng (Đà Nẵng) để dự mít tinh ra mắt chính quyền cách mạng. Lúc bắt đầu đi, đoàn người có khoảng 600 người. Lực lượng khởi nghĩa lần lượt đi qua các địa phương: Trung Nghĩa, Hòa Mỹ, Phú Lộc, Khánh Sơn, Đa Phước, Xuân Thiều, Nam Ô, Vân Dương...

"Ý thức được giây phút trọng đại của dân tộc đã đến, nên dù đoàn rất đông nhưng vẫn giữ hàng ngũ chỉnh tề, thể hiện uy phong của người chiến thắng. Trên đường kéo xuống thành phố Đà Nẵng, đoàn không gặp bất kỳ trở ngại nào từ phía quân Nhật đang ở đây chờ xuống tàu về nước", ông Hồ Phúc Ngôn nhớ lại thời khắc lịch sử.

"Không ngờ làm chủ đất nước chưa được bao lâu thì thực dân Pháp trở lại xâm lược. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước nhất tề đứng lên bảo vệ Tổ quốc. Tôi tiếp tục tham gia vào đội du kích và tự vệ chiến đấu của thôn. Nhiệm vụ chủ yếu của tôi là cảnh giới, bám địch, khiêng thương binh, tải đạn phục vụ Tiểu đoàn 19 (thuộc Trung đoàn 96 Đà Nẵng trước đây) trên chiến trường Tây Bắc huyện Hòa Vang. Trước sự gây hấn của thực dân Pháp tại Nam bộ, nhân dân huyện Hòa Vang lại xuống đường biểu tình phản đối xâm lược.

Nhớ lần tham gia cùng đoàn biểu tình gần 3.000 người dân Hòa Vang, trên đường đi, một cán bộ tay cầm loa hô vang khẩu hiệu "Trước giặc nước nên hòa hay nên chiến?". Lập tức đoàn người đồng thanh đáp lại "Quyết chiến! Quyết chiến! Quyết chiến!".

Đồng chí cán bộ hỏi tiếp: "Thế nước yếu lấy gì ra chiến chinh", đáp lại: "Hy sinh". Tiếng hô như áp đảo quân thù, càng làm cho khí thế cách mạng ngày đó trào dâng như bão táp", ông Hồ Phúc Ngôn xúc động nói.

Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn kể về những ngày tháng Tám lịch sử - Ảnh: VGP/Lưu Hương

Người lính đi qua hai cuộc kháng chiến

Khí thế sục sôi của những ngày đầu cách mạng đã hun đúc niềm tin tất thắng để ông vững bước trên con đường binh nghiệp. Từ một chiến sĩ tự vệ trước cách mạng, đến tháng 5/1947 ông tiếp tục gia nhập Đại hội dân quân xã Hòa Liên. Từ đây, cuộc đời tham gia cách mạng của người chiến sĩ kiên trung Hồ Phúc Ngôn gắn liền những trận đánh lớn nhỏ làm cho kẻ thù khiếp sợ.

Với cương vị Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Đặc công 487 và 489 (Đà Nẵng), ông đã chỉ huy hàng trăm trận đánh, tập kích lớn nhỏ khiến kẻ thù kinh hồn bạt vía. Những trận đánh đã đi vào lịch sử như trận đánh căn cứ pháo binh Thanh Vinh, trận Bồ Bồ, ấp chiến lược Kim Liên (Hòa Hiệp, Liên Chiểu), đặc biệt là trận Khe Răm (cuối tháng 5/1967).... Với những thành tích này, vào năm 2012, ông vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.

Sau khi nghỉ hưu, Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn trở về, vẫn mang theo sự năng nổ, tích cực tham gia công tác tại địa phương với nhiều vai trò như tổ trưởng tổ dân phố, tổ trưởng mặt trận, hội cựu chiến binh.

79 năm trôi qua, từ vùng đất cách mạng còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, TP. Đà Nẵng hôm nay đã trở thành một đô thị văn minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp được bạn bè du khách gần xa yêu thích. Chứng kiến những bước phát triển rực rỡ của thành phố cũng như của đất nước, Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn không khỏi xúc động, tự hào.

"Được sống, được chứng kiến sức mạnh của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ, và khí thế những ngày tháng hào hùng của Cách mạng tháng Tám đã hun đúc cho tôi niềm tin tất thắng để cống hiến hết mình cho quê hương, đất nước", Anh hùng LLVTND Hồ Phúc Ngôn xúc động cho hay.

Lưu Hương