Thành phố Hồ Chí Minh: Đa dạng cách làm trong xây dựng xã hội số, công dân số

Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu hoàn thành xây dựng nền móng cơ bản cho xã hội số, công dân số vào năm 2030. Ảnh: Hữu Anh.

Nhiều cách làm hay từ cơ sở

UBND phường Bảy Hiền vừa tổ chức hội nghị nhằm trang bị kiến thức số và phổ biến ứng dụng số cho người dân. Tại đây, chuyên gia đã giới thiệu một số mô hình thí điểm thành công về chuyển đổi số bán buôn, bán lẻ tại quận Phú Nhuận cũ (theo số liệu đánh giá từ Bộ Khoa học và Công nghệ - KHCN).

Ông Nguyễn Trọng Ngân, Trưởng phòng Kinh tế số - Xã hội số (Sở KHCN) thông tin, các mô hình đã giúp giảm chi phí 16%, tăng lợi nhuận 15-30% trong dịch vụ ăn uống, đồng thời tiết kiệm 25% chi phí ở cửa hàng bán lẻ, tăng lượng khách hàng mới 25-35%. Mô hình có nhiều cấp độ, nhiều mức chi phí nên các hộ kinh doanh có thể lựa chọn được mô hình thích hợp.

Chuyên gia giới thiệu các mô hình kinh doanh ứng dụng số tại phường Bảy Hiền. Ảnh: Hoàng Kim.

Tham gia hội nghị, bà Trương Hiền Phương, chủ hộ kinh doanh tại phường Bảy Hiền, chia sẻ: "Các chuyên gia đã giới thiệu những ứng dụng và giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt, giải pháp quản lý điểm bán hàng, cũng như một số vấn đề về thuế và bảo hiểm xã hội rất hữu ích cho người kinh doanh nhỏ như tôi".

Các em học sinh cũng là đối tượng được chú trọng phát triển kỹ năng số. Mới đây, Sở KHCN thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với đối tác tổ chức buổi tập huấn cho hơn 160 đội học sinh THCS đến từ các trường trên địa bàn thành phố tham gia cuộc thi "AI Hackathon 2025 - Kiến tạo cuộc sống số" nhằm trang bị các kiến thức cơ bản về công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), lập trình và robot.

Tham gia lớp tập huấn "AI Hackathon 2025 - Kiến tạo cuộc sống số", các em học sinh đã được trang bị các kiến thức cơ bản về công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), lập trình và robot. Ảnh: Nhật Linh.

Em Nguyễn Nhật Duy, học sinh lớp 8, Trường THCS Điện Biên, chia sẻ: “Qua tập huấn, em đã học thêm được nhiều kỹ thuật mới về lắp ráp robot”. Còn anh Phạm Tấn Tài, ngụ tại xã Châu Đức, là phụ huynh học sinh dự tập huấn, nhận xét: “Thay vì chơi game, con tôi được học cách tư duy logic, lập trình và làm việc nhóm, giúp các con sớm tiếp cận với công nghệ và những kỹ năng cần thiết trong thời đại số.”

Những hoạt động tương tự cũng vừa diễn ra ở nhiều nơi tại thành phố Hồ Chí Minh từ đầu tháng 11-2025 đến nay. Điển hình như lớp đào tạo kỹ năng lãnh đạo trong kỷ nguyên số cho lãnh đạo 168 xã phường và các phòng chuyên môn của thành phố; tập huấn chuyển đổi số cho 1.478 cán bộ công chức cấp xã; các địa phương tập huấn nâng cao năng lực số cho các tổ công nghệ cộng đồng; ứng dụng công nghệ số trong tuyên truyền an ninh trật tự học đường; tập huấn kỹ năng số và ứng dụng AI cho doanh nghiệp...

Nói về những hoạt động đa dạng và sôi nổi này, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số thành phố Hồ Chí Minh Võ Thị Trung Trinh chia sẻ: “Mục tiêu lớn của phổ biến kiến thức số là nâng cao năng lực quản trị công; nâng cao năng lực số cho các tầng lớp nhân dân và doanh nghiệp. Qua đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đóng góp vào tăng trưởng chung của thành phố”.

Phổ biến AI để tạo dựng công dân số

UBND thành phố Hồ Chí Minh vừa triển khai Chương trình phổ cập trí tuệ nhân tạo cho công dân (AI for Citizens) giai đoạn 2025–2030. Mục tiêu nhằm đưa kiến thức và kỹ năng ứng dụng AI đến với đông đảo các tầng lớp nhân dân mà không đòi hỏi nền tảng lập trình hay toán học phức tạp, góp phần đào tạo nguồn nhân lực sẵn sàng tham gia chuyển đổi số, phát triển đô thị thông minh và kinh tế số.

Thành phố Hồ Chí Minh đã cho ra mắt ứng dụng Công dân số để góp phần phổ biến kiến thức số vào đời sống. Nguồn: CESTI.

Về hình thức triển khai, chương trình kết hợp lớp ngắn hạn (2–4 buổi) tổ chức tại điểm tập trung ở cơ sở, với nội dung hướng dẫn sử dụng các công cụ AI phổ biến như ChatGPT, Gemini và các nội dung nâng cao theo mô-đun. Mô hình “train-the-trainer” được khuyến khích nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên nguồn tại địa phương, tăng khả năng tự chủ trong việc tổ chức đào tạo và lan tỏa kỹ năng đến mọi tầng lớp.

Chương trình sẽ triển khai trên nền tảng học trực tuyến tích hợp hệ thống quản lý học tập (LMS), hệ quản trị nội dung (CMS), cơ sở dữ liệu người học và công cụ tương tác, cho phép học theo mô hình MOOC, hỗ trợ đăng nhập một lần bằng VNeID và cung cấp API mở để trường học, doanh nghiệp có thể kết nối.

Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều hình thức phổ biến kiến thức số đến người dân, cộng đồng. Ảnh: Minh Hà.

Chương trình đặt mục tiêu giai đoạn 2026–2027, mỗi năm phấn đấu đào tạo kiến thức AI cho ít nhất 1% dân số thành phố (khoảng hơn 100.000 người), tiến tới 2% vào năm 2027. Giai đoạn 2028–2030 gia tăng quy mô; mỗi năm đào tạo tối thiểu 5% dân số, nhằm đạt mốc 15% dân số (tương đương khoảng 2 triệu người) vào năm 2030.

Chương trình còn đặt mục tiêu truyền thông có ít nhất 50% người dân hiểu đúng về AI và quan tâm chương trình, với mục tiêu tiếp cận khoảng 1 triệu lượt xem trên truyền hình và nền tảng số mỗi năm. Sau khi các cơ quan, địa phương tổng hợp các vấn đề liên quan đến triển khai chương trình trước ngày 25-11-2025, các cơ quan chuyên môn của thành phố sẽ phối hợp phát triển, dự kiến hoàn thành nền tảng này vào quý II-2026 để ứng dụng đại trà.

"Có thể nói việc triển khai Chương trình AI for Citizens thể hiện nỗ lực chủ động của thành phố Hồ Chí Minh trong xây dựng xã hội số và nâng cao năng lực công dân trước làn sóng chuyển đổi công nghệ, với phương châm hiệu quả, khả thi và tránh lãng phí", ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KHCN thành phố Hồ Chí Minh nhận định.

Nam Trung