Chuyển đổi xanh tại Đặc khu Côn Đảo

Côn Đảo là một trong những địa điểm quan trọng nhất tại Việt Nam cho các chương trình bảo tồn rùa biển. (Ảnh: Đình Nam)

Côn Đảo hiện nay được gọi là Đặc khu Côn Đảo, sau khi sáp nhập vào Thành phố Hồ Chí Minh mới, là khu bảo tồn thiên nhiên cấp quốc gia và quốc tế. Khi còn thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, lãnh đạo địa phương đã xây dựng nhiều chương trình chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn phát triển Côn Đảo.

Đặc biệt, từ năm 2023, Côn Đảo đã được chọn làm nơi để triển khai đề án phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn và đến nay đã hoàn thành 15/19 tiêu chí được giao. Để thiên đường này thật sự phát triển bền vững cần có những giải pháp, kế hoạch cụ thể phù hợp.

Nhiều chuyên gia nhận định, Côn Đảo nổi bật với giá trị sinh thái đa dạng và là nơi cư trú của nhiều loài động vật quý hiếm như rùa biển xanh, cá heo và quần thể rừng nguyên sinh ven biển. Với diện tích hơn 15.000ha được bảo vệ dưới dạng Vườn quốc gia, Côn Đảo đóng vai trò then chốt trong bảo tồn đa dạng sinh học của khu vực Đông Nam Á, đồng thời được công nhận là một trong những địa điểm quan trọng nhất tại Việt Nam cho các chương trình bảo tồn rùa biển.

Chính phủ Việt Nam đã xác định mục tiêu phát triển Côn Đảo trở thành đảo sinh thái đặc thù, hướng tới tăng trưởng xanh, bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững trong quy hoạch phát triển đến năm 2045.

Chiến lược phát triển Côn Đảo hiện nay tập trung vào giữ gìn môi trường tự nhiên, phát triển du lịch sinh thái, nâng cao năng lực quản lý môi trường, khuyến khích đầu tư vào các lĩnh vực xanh và ứng dụng công nghệ mới thân thiện môi trường. Các định hướng này đã và đang được thể hiện rõ trong các đồ án quy hoạch và chủ trương phát triển được địa phương công bố, nhằm bảo tồn đa dạng sinh học đồng thời phát triển kinh tế-xã hội bền vững cho Côn Đảo.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thị Thục Anh, Phó Hiệu trưởng kiêm Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo, Trường đại học VinUni, cho biết, chúng ta cần định vị Côn Đảo với sứ mệnh là hòn đảo di sản carbon thấp đẳng cấp quốc tế.

Để chuyển đổi xanh Côn Đảo thành công, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thị Thục Anh xác định cần 4 trụ cột chính đó là: giao thông xanh, năng lượng xanh, kinh tế biển xanh, du lịch chất lượng cao.

Hội sách tại Đặc khu Côn Đảo. (Ảnh: Phương Huyền)

Theo các chuyên gia, Côn Đảo là một ví dụ điển hình cho thách thức về cung cấp năng lượng cho các đảo xa đất liền như: chi phí tạo ra năng lượng cao, công nghệ lạc hậu sẽ gây ô nhiễm môi trường…

Việc Côn Đảo hòa lưới điện quốc gia đánh dấu bước chuyển mình quan trọng nhất trong lịch sử hiện đại của Côn Đảo. Các nhà khoa học cho rằng, có điện lưới, Côn Đảo cần điện hóa (xe điện) thay cho thay cho năng lượng hóa thạch; phát triển năng lượng tái tạo ở các khu công cộng, công ích, trung tâm du lịch, cho phép tích hợp năng lượng tái tạo vào điện lưới…

Một số chuyên gia nhận định, Côn Đảo giống như nhiều khu du lịch khác đang đối diện với nguy cơ khách du lịch tập trung đông dẫn đến quá tải về hạ tầng giao thông, sẽ khiến gia tăng ô nhiễm không khí nhất là những điểm tập trung.

Chính vì thế, cần có nhiều chính sách về về hành chính, kỹ thuật, kinh tế để phát triển giao thông xanh tại Côn Đảo như: có thể ban hành quy định về lộ trình áp dụng chuẩn khí thải xe ô-tô, xe mô-tô, xe gắn máy tham gia giao thông; thực hiện kiểm định khí thải xe mô-tô, xe gắn máy tham gia giao thông; ban hành quy định về thu phí xe lưu thông vào khu vực phát thải thấp; khuyến khích hỗ trợ, ưu đãi cá nhân, hộ gia đình thực hiện chuyển đổi phương tiện cơ giới xe máy từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng điện, năng lượng xanh… Đặc biệt, việc phát triển mạng lưới giao thông công cộng bằng xe buýt năng lượng xanh là một giải pháp kỹ thuật quan trọng..

Phấn đấu đến năm 2030, với các giải pháp tập trung vào năng lượng sạch, giao thông xanh, công nghệ xử lý rác hiện đại và du lịch thông minh, đặc khu Côn Đảo có khả năng trở thành mô hình kinh tế xanh toàn diện hàng đầu cho đảo Việt Nam và Đông Nam Á.

LINH BẢO