Thành phố Hồ Chí Minh: Dấu ấn của một đô thị hiện đại, nghĩa tình

Một góc quận 2 với xa lộ Hà Nội và tuyến Metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên. Ảnh: TTXVN

Dấu ấn đô thị hiện đại

Phú Mỹ Hưng, huyện Nhà Bè, nay là quận 7, là mô hình khu đô thị kiểu mẫu, thành công nhất cho đến thời điểm hiện nay tại TP Hồ Chí Minh và khu vực phía Nam. Gần 20 năm về trước, Phú Mỹ Hưng chỉ là bãi đầm lầy, thưa vắng. Lãnh đạo thành phố đã kêu gọi doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào thiết kế đô thị cũng như đầu tư hạ tầng, biến nơi đây trở thành khu đô thị hiện đại, có chất lượng sống cao.

Phát huy thành công mô hình này, trong thời gian qua, TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều khu đô thị hiện đại khác như Khu đô thị Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) có quy hoạch 1.354 ha nằm trong tổng thể Khu đô thị cảng Hiệp Phước (3.900 ha). Tương lai gần, Khu đô thị Hiệp Phước được kỳ vọng sẽ "lột xác" từ vùng đất thấp trũng thành đặc khu kinh tế, đô thị biển có chất lượng sống cao hơn cả Khu đô thị Phú Mỹ Hưng...

Cùng với việc hình thành các khu đô thị hiện đại, sau ngày giải phóng đến nay, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, nhiều công trình hạ tầng lớn đã được đầu tư, xây dựng bài bản như: Sân bay Tân Sơn Nhất, đại lộ Võ Văn Kiệt, hầm vượt sông Sài Gòn, cầu Sài Gòn, cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương, TP Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây, Xa lộ Hà Nội, cầu Phú Mỹ, cầu Tân Thuận, tuyến metro số 1, đường Phạm Văn Đồng…

Những dự án giao thông trọng điểm nói trên không những giải quyết nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân TP Hồ Chí Minh mà còn tăng cường nối thành phố với các địa phương trong vùng, tạo ra giao thương nhộn nhịp trong khu vực Đông Nam Á.

Cực tăng trưởng mới

Lãnh đạo Trung ương đã nhiều lần khẳng định, đánh giá cao truyền thống năng động, sáng tạo của thành phố, xem đây là một trong những nhân tố quyết định sự thành công trong quá trình xây dựng và phát triển của một đô thị giữ vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước.

Vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 1111/2020/NQ-UBTVQH14; trong đó, có nội dung thành lập TP Thủ Đức trên cơ sở sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức. Việc thành lập TP Thủ Đức theo định hướng hình thành khu đô thị sáng tạo, tương tác cao là phù hợp với chủ trương chung về phát triển kinh tế số, phát huy năng lực, đổi mới, sáng tạo.

Tuy TP Thủ Đức chiếm khoảng 10% diện tích, 10% dân số TP Hồ Chí Minh nhưng theo dự báo, có thể đóng góp 1/3 kinh tế cho thành phố, tức bằng khoảng 7% GDP của cả nước. Quy mô kinh tế của TP Thủ Đức này sẽ lớn hơn Đồng Nai, Bình Dương và chỉ sau TP Hồ Chí Minh và Hà Nội.

TP Thủ Đức được đánh giá sẽ là hạt nhân dẫn đầu, thúc đẩy phát triển kinh tế với mũi nhọn là ngành kinh tế tri thức, trung tâm đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển của TP Hồ Chí Minh và vùng Đông Nam Bộ.

Mô hình "thành phố trong thành phố" trở thành hạt nhân và một cực tăng trưởng mới, thúc đẩy phát triển cho TP Hồ Chí Minh và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, qua đó góp phần thiết lập chuỗi giá trị gia tăng trên nền tảng công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật và xã hội hiện đại, hỗ trợ tài chính hiệu quả cho doanh nghiệp hội nhập quốc tế.

Ngoài ra, việc thành lập TP Thủ Đức sẽ giúp TP Hồ Chí Minh khai thác tốt hơn lợi thế về vị trí, tạo cơ hội thuận lợi để tận dụng nguồn nhân lực trẻ, sức tăng trưởng nhanh và tỷ lệ đô thị hóa cao, dần hình thành các chuỗi giá trị trong các ngành công nghệ cao, phát triển khoa học công nghệ như một yếu tố chủ chốt để phát triển đô thị nhanh và bền vững. Qua đó, TP Hồ Chí Minh cũng sẽ thu hút được nhân tài và phát triển các kỹ năng trong lực lượng lao động, đồng thời góp phần tinh giản bộ máy hành chính, đẩy tiến trình cải cách hành chính dựa vào công nghệ mạnh mẽ hơn.

Đáng chú ý, thông qua những thay đổi trong cơ chế phân cấp về ngân sách cho thành phố trực thuộc, TP Hồ Chí Minh được tăng cường khả năng huy động và sử dụng các nguồn lực đầu tư cho cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực tại TP Thủ Đức theo cơ chế phân bổ có yếu tố ưu tiên đối với các ngành đặc thù mũi nhọn phù hợp theo định hướng đô thị sáng tạo.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh, vấn đề cấp bách hiện nay là chuẩn bị ngay đề xuất kiến nghị cơ chế đặc thù đối với TP Thủ Đức. TP Hồ Chí Minh sẽ sớm kiến nghị Chính phủ, Trung ương, Quốc hội tạo điều kiện phát triển TP Thủ Đức như kỳ vọng.

Song song với việc triển khai có hiệu quả mô hình "thành phố trong thành phố" để xứng tầm vị trí đầu tàu kinh tế của cả nước, UBND TP Hồ Chí Minh cũng đã kiến nghị Chính phủ ủng hộ chủ trương phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế TP Hồ Chí Minh, qua đó nâng tầm quốc gia lên vị trí mới trong bản đồ các trung tâm tài chính phát triển của thế giới.

Ý tưởng xây dựng một trung tâm tài chính của Việt Nam đặt tại TP Hồ Chí Minh sẽ có quy mô tập trung lớn, bước đầu có thể đặt mục tiêu cung cấp dịch vụ tài chính cho các nước lân cận Lào, Campuchia, Myanmar… Về dài hạn, TP Hồ Chí Minh định hướng gia nhập mạng lưới trung tâm tài chính tầm cỡ khu vực, cung cấp dịch vụ tài chính không chỉ cho các nước trong khu vực ASEAN mà còn rộng hơn thế.

Bên cạnh đó, TP Hồ Chí Minh cũng đang xây dựng đề án chuyển một số huyện lên quận, chuyển đổi 26.000ha đất nông nghiệp sang đất công nghiệp, dịch vụ để khai thác tối đa nguồn lực đất đai.

Trước yêu cầu đổi mới nhằm bắt kịp nhịp độ phát triển của một đô thị lớn, đồng thời để giải quyết các rào cản quy hoạch cũ, hiện nay thành phố đang hoàn chỉnh đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn năm 2060; trong đó nhiệm vụ trọng tâm là quy hoạch TP Thủ Đức.

Trong giai đoạn 2021 – 2030, TP Hồ Chí Minh đang hướng tới việc khôi phục vị thế "Hòn ngọc viễn Đông" với mục tiêu trở thành siêu đô thị văn hóa, trung tâm công nghiệp dịch vụ tiên tiến của khu vực Đông Nam Á và Đông Á, có chức năng hiện đại, thiết kế đô thị phát huy truyền thống lịch sử văn hóa trên cơ sở vận dụng điều kiện tự nhiên đặc thù của thành phố.

Trần Xuân Tình