Thanh tra Chính phủ chỉ ra loạt vi phạm trái phiếu của các 'ông lớn'

Phần lớn doanh nghiệp thuộc diện thành tra đều có vi phạm trong phương án sử dụng tiền trái phiếu. Ảnh: T.L.

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra về việc chấp hành chính sách pháp luật trong phát hành và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 1/1/2015 - 30/6/2023, theo đó ghi nhận nhiều vi phạm về mục đích sử dụng vốn, công bố thông tin và dòng tiền từ trái phiếu của loạt doanh nghiệp lớn.

Chuyển vốn lòng vòng, đề nghị cơ quan điều tra vào cuộc

Thanh tra Chính phủ xác định 18 tổ chức thuộc nhóm Novaland và công ty con đã phát hành 131 mã trái phiếu, tổng giá trị hơn 67.100 tỷ đồng, kỳ hạn 1-5 năm.

Trừ 22 mã đã tất toán hoặc thiếu hồ sơ, 109 mã còn lại trị giá 53.540 tỷ đồng được phát hành để tăng vốn, mua phần vốn góp, nhận chuyển nhượng dự án, mở rộng hoạt động và cơ cấu nợ.

Đến 30/6/2023, còn 59 mã trái phiếu lưu hành với tổng giá trị 34.835 tỷ đồng; trong đó 6 tổ chức nợ quá hạn gốc, lãi hơn 5.528 tỷ đồng.

Thanh tra cũng xác định 5 tổ chức trong nhóm này vi phạm, có dấu hiệu sai phạm trong sử dụng tiền trái phiếu.

Cụ thể, Novaland đã dùng 1.500 tỷ đồng vốn trái phiếu để góp vào công ty con Bất động sản Khải Hưng, sau đó Khải Hưng sử dụng để nhận chuyển nhượng 99,9% vốn điều lệ thuộc sở hữu của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim.

Kiểm tra dòng tiền tại một số ngân hàng cho thấy phần vốn góp của bà Khoa tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim không tồn tại trong thực tế do phần lớn đã được chuyển đi trong cùng ngày.

Sau khi Tập đoàn Novaland chuyển 1.500 tỷ đồng từ nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp cho Công ty Khải Hưng, tiền được chuyển lòng vòng qua nhiều công ty trung gian. Cuối cùng đích đến lại là Công ty cổ phần kinh doanh nhà Nova để sử dụng.

Ngoài Novaland, 3 công ty thành viên gồm Unity, Aqua và Lucky House cũng có hành vi tương tự, chuyển khoảng 7.084 tỷ đồng trái phiếu qua các cá nhân và đơn vị trung gian trước khi tiền quay lại Nhà Nova sử dụng. Thanh tra cho rằng phương thức này cho thấy dấu hiệu phối hợp giữa doanh nghiệp và cá nhân để hợp thức vốn điều lệ.

Bên cạnh đó, 20 tổ chức khác có liên quan đến Novaland cũng phát hành 45 mã trái phiếu trị giá 27.350 tỷ đồng, còn 23 mã lưu hành đến giữa năm 2023 với tổng dư nợ 16.898 tỷ đồng; trong đó 6 tổ chức nợ quá hạn 4.555 tỷ đồng.

Bốn công ty trong nhóm này bị kết luận có vi phạm gồm GreenWich, BNP Global, Phát triển BĐS Cát Liên Hoa và Đầu tư - Phát triển Residence.

Dùng tiền trái phiếu để trả nợ, công bố thông tin thiếu sót

Kết luận thanh tra cho biết nhóm 6 tổ chức phát hành thuộc Tập đoàn Masan đã phát hành TPDN với tổng giá trị báo cáo là khoảng 64.574 tỷ đồng trong giai đoạn thanh tra.

Thanh tra phát hiện 3/6 tổ chức phát hành sử dụng tiền trái phiếu không đúng mục đích theo phương án phát hành được phê duyệt.

Cụ thể, Công ty TNHH Masan Consumer Holdings đã sử dụng hơn 1.294 tỷ đồng trong tổng 2.100 tỷ đồng từ trái phiếu (mã MCHBONDS2014, phát hành ngày 5/12/2014) để thanh toán gốc và lãi một số khoản vay - nghĩa là vốn trái phiếu đã được dùng để cơ cấu nợ thay vì phục vụ mục tiêu đầu tư ban đầu.

Tập đoàn Masan cũng bị ghi nhận đã dùng 310 tỷ đồng từ các mã trái phiếu phát hành năm 2020 để thanh toán lãi của các khoản trái phiếu trước đó, hành vi này về bản chất là cơ cấu nợ lãi, không đúng mục đích sử dụng theo phương án phát hành.

Ngoài ra, Wincommerce bị phát hiện dùng hơn 891 tỷ đồng từ một mã trái phiếu cho mục tiêu tăng vốn nhưng phần còn lại (khoảng 608,5 tỷ đồng) không được sử dụng đúng phương án.

Thanh tra cũng chỉ ra rằng 4/6 tổ chức thuộc Masan thực hiện chưa đúng nghĩa vụ công bố thông tin.

Kết luận yêu cầu các tổ chức thuộc Masan chấm dứt vi phạm, rà soát, khắc phục tồn tại và chịu trách nhiệm theo quy định.

Dùng tiền trái phiếu để trả nợ cho ngân hàng

Kết luận thanh tra cũng xác định 2 công ty là Công ty TNHH Điện gió Phước Hữu - Duyên Hải 1 và CTCP Phong điện Yang Trung - đã sử dụng lần lượt 540 tỷ đồng và 355 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu để trả nợ vay trước đó cho ngân hàng. Việc sử dụng vốn như vậy bị xác định là không đúng quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Thanh tra cho biết các tổ chức phát hành thuộc T&T thực hiện chưa đúng quy định về công bố thông tin; một số mã trái phiếu có chậm thanh toán tiền gốc, lãi.

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cũng kết luận nhiều vi phạm liên quan đến sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp tại nhóm công ty khác.

Chẳng hạn tại CTCP Năng lượng Bắc Hà, doanh nghiệp đã sử dụng hơn 165/200 tỷ đồng thu được từ 2 mã trái phiếu phát hành hồi tháng 2/2020 để cơ cấu nợ tại ngân hàng VDP, thay vì để tăng quy mô vốn hoạt động như công bố ban đầu.

Tương tự, CTCP Đầu tư Hải Phát cũng đã sử dụng đã dùng sai mục đích phát hành hơn 500 tỷ đồng thu được từ 7 mã trái phiếu.

Diệu Thanh - Thủy Tiên