Thành tựu y học giúp nhiều trẻ mắc tim bẩm sinh chào đời mạnh khỏe

Ngày 21/8, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội tổ chức Hội nghị thường niên y học bào thai lần I, với chủ đề “Bất thường tim bẩm sinh: Từ chẩn đoán trước sinh đến can thiệp sau sinh” với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước về y học bào thai và phẫu thuật tim bẩm sinh.

GS.Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội phát biểu tại sự kiện.

Phát biểu tại Hội nghị, TS.Trần Thị Nhị Hà, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, thời gian qua, ngành Y tế Thủ đô đã và đang nỗ lực xây dựng hệ thống y tế tiên tiến, hiện đại, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh; tiếp cận với các kỹ thuật cao, hiện đại trên thế giới, bảo đảm chăm sóc toàn diện sức khỏe Nhân dân.

Cùng với sự phát triển của chuyên ngành sản phụ khoa, y học bào thai là một lĩnh vực đang ngày càng được quan tâm và không ngừng phát triển trên toàn thế giới nhằm đem lại cơ hội phát hiện, chăm sóc và cứu sống tốt nhất cho những thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Tại Việt Nam, trong những năm qua, lĩnh vực y học bào thai cũng ngày được chú trọng. Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội là bệnh viện công đầu tiên trong cả nước thực hiện thành công kỹ thuật can thiệp bào thai, đem lại cơ hội cứu sống cho các thai nhi chẳng may mắc bệnh hiểm nghèo.

Hội nghị thường niên Y học bào thai Việt Nam được tổ chức lần đầu tiên đánh dấu bước tiến mới trong việc khẳng định vai trò và tầm quan trọng của y học bào thai trong ngành sản khoa Việt Nam, thể hiện khát vọng chinh phục những kĩ thuật đỉnh cao y khoa thế giới của ngành Y tế Thủ đô.

Nói về thành tựu y học bào thai mà Bệnh viện đạt được thời gian qua, GS.Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, tim bẩm sinh là bất thường bẩm sinh thường gặp nhất, chiếm khoảng 1% tổng số trẻ sinh hàng năm.

Đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong giai đoạn sơ sinh, chiếm gần 7% nguyên nhân tử vong từ 20 tuần tuổi thai đến 1 năm sau sinh.

Tại Việt Nam, có khoảng 8.000-10.000 trẻ mắc tim bẩm sinh sinh ra hằng năm, trong đó có 50% số trẻ bị bệnh tim bẩm sinh rất nặng. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 5.000 trẻ được phẫu thuật, số còn lại phải chờ và thậm chí tử vong trước khi đến lượt.

Vì thế, quan trọng nhất ban đầu phải sàng lọc, chẩn đoán bệnh, tìm ra phương án điều trị cho sản phụ trong lúc mang thai, khi sinh và cả sau sinh.

Theo GS.Nguyễn Duy Ánh, có 29% trường hợp bỏ sót hoặc không chẩn đoán ra hoặc chẩn đoán không hết bệnh lý tim bẩm sinh. Có nhiều thai nhi chào đời tử vong nhanh vì không được chẩn đoán trước sinh đúng, để có phương án phẫu thuật can thiệp tim kịp thời trong 24 giờ sau khi chào đời.

Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho rằng cần phải tư vấn, chuẩn bị tâm lý cho bố mẹ khi phát hiện con mắc tim bẩm sinh, tìm hiểu biện pháp điều trị, đưa ra quyết định tiếp cận phù hợp và lập kế hoạch cụ thể cho sản phụ trước và sau khi sinh.

Thời điểm siêu âm sàng lọc tim bẩm sinh tốt nhất trong khoảng 18-22 tuần, có thể khảo sát toàn bộ cấu trúc giải phẫu của tim. Tuy nhiên, có một số bất thường có thể phát hiện muộn sau giai đoạn này gồm rối loạn nhịp, viêm cơ tim, suy tim, hở hoặc hẹp van tim, các khối u tim.

Các bệnh lý thường không chẩn đoán được trước sinh gồm lỗ thông liên thất hoặc thông liên nhĩ nhỏ, tổn thương van tim tối thiểu, bất thường trở về bán phần tĩnh mạch phổi, bất thường động mạch vành.

Từ sau 30 tuần, cấu trúc tim lớn hơn nhưng các mặt cắt siêu âm quan sát cấu trúc tim lại khó đạt được do buồng ối có ít không gian cho cử động thai ở tư thế thuận lợi.

Các chuyên gia nhấn mạnh, thai nhi được chẩn đoán có bất thường tim bẩm sinh cần có kế hoạch quản lý thai kỳ phát hiện tất cả các bất thường kèm theo và chiến lược hồi sức sơ sinh cũng như theo dõi và điều trị sau sinh.

Nếu bệnh lý tim bẩm sinh được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, khả năng khỏi bệnh tương đối cao. Ngược lại, nếu không được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sau này như suy tim, loạn nhịp tim, nhiễm trùng tim, tăng áp động mạch phổi, thậm chí dẫn đến tử vong.

Người đứng đầu Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cũng cho hay, cơ sở sẽ sớm đưa vào triển khai các kỹ thuật mới nhằm sửa chữa các tổn thương của bào thai như thoát vị hoành, tim bẩm sinh, spina bifida, truyền máu thai thiếu máu, dẫn lưu dịch màng phổi, ứ nước bể thận.

Bệnh viện cũng đang chuẩn bị sẵn sàng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị hiện đại để triển khai các kỹ thuật mới ngay tại Trung tâm Can thiệp bào thai, tăng cơ hội chữa bệnh cho thai nhi.

Cũng tại sự kiện lần đầu được tổ chức này, GS. Yves Ville, Trưởng khoa Sản và Y học bào thai, Bệnh viện Necker Enfants Malades và Đại học Paris cho hay, thế giới mỗi năm có khoảng 1-1,5 triệu trẻ em sinh ra bị mắc dị tật bẩm sinh. Có khoảng 1/4 trẻ mắc dị tật tim cần phẫu thuật trong năm đầu sau sinh, 4,2% số tử vong sơ sinh do dị tật tim bẩm sinh.

Do đó, việc theo dõi kéo dài quan trọng với trẻ mắc tim bẩm sinh vì 90% trẻ sống sót sau phẫu thuật tim lúc mới chào đời sẽ là bệnh nhân người lớn mắc tim bẩm sinh.

Nhưng theo GS.Yves, chẩn đoán trước sinh là một phần lớn của tảng băng chìm và nhiều người chưa để ý tới vấn đề này.

Trong khi đó, chẩn đoán trước sinh giúp lựa chọn được bào thai có khả năng sống tốt nhất sau khi chào đời hoặc trường hợp nào phải đình chỉ thai nghén nếu bào thai bị tổn thương tim vô cùng phức tạp.

Đặc biệt, khi phát hiện thai nhi mắc tim bẩm sinh, các bác sĩ sẽ lập kế hoạch sinh nở, chăm sóc, dự đoán nhu cầu chăm sóc sau sinh để giúp thai nhi có khả năng tiếp cận y tế tốt nhất sau khi chào đời, tránh tổn thương não do thiếu oxy.

“Dị tật tim nặng cần can thiệp 24 giờ sau sinh và rõ ràng chẩn đoán làm tăng khả năng sống sót gấp 2 lần của trẻ”, GS.Yves nhấn mạnh.

Theo GS. Yves, các bệnh lý tim mạch có thể điều trị trong tử cung gồm: Loạn nhịp tim thai nhanh; block nhĩ thất bẩm sinh; nong van tim qua đường ống thông. Tùy từng bệnh lý của bào thai, các bác sĩ có thể điều trị qua rau thai hoặc sử dụng liệu pháp xâm lấn để tạo hình van động mạch chủ.

D.Ngân