Tháo gỡ khó khăn cho cơ chế mua bán điện trực tiếp và lĩnh vực năng lượng tái tạo
Sáng 21/8, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị sơ kết triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp và năng lượng tái tạo theo Nghị định 57/2025/NĐ-CP về cơ chế mua bán điện trực tiếp (NĐ57) và Nghị định 58/2025/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ (NĐ58). Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long chủ trì hội nghị.
Tại điểm cầu Thanh Hóa, đại diện lãnh đạo Sở Công Thương và các ngành liên quan tham dự hội nghị.
Đại diện lãnh đạo Sở Công Thương và các ngành liên quan tham dự hội nghị.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh: Nghị định 57 và Nghị định 58 được ban hành từ tháng 3/2025; ngay sau đó, Bộ đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn triển khai. Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc, đòi hỏi sự rà soát, lắng nghe ý kiến từ địa phương, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan để tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ rào cản cho cơ chế mua bán điện trực tiếp và lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Cụ thể, ngày 3/3/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 57 về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa khách hàng lớn và đơn vị phát điện từ năng lượng tái tạo, gồm hai hình thức: Mua bán điện qua đường dây kết nối riêng và mua bán điện thông qua lưới điện quốc gia.
Toàn cảnh hội nghị tại điểm cầu Hà Nội (Ảnh: Báo Công Thương).
Cùng với đó, Nghị định 58 với 5 chương, 40 điều, có hiệu lực từ ngày 3/3/2025, thay thế Nghị định 135/2024/NĐ-CP về chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ. Nghị định mới đưa ra các quy định chi tiết liên quan đến cơ chế ưu đãi, đặc biệt với các dự án năng lượng tái tạo có hệ thống lưu trữ điện.
Theo đó, những dự án này sẽ được ưu tiên huy động vào giờ cao điểm khi đấu nối với lưới điện quốc gia. Ngoài ra, Nghị định cũng bổ sung các chính sách khuyến khích nghiên cứu, phát triển công nghệ trong lĩnh vực điện gió, điện mặt trời, đồng thời làm rõ điều kiện và thời hạn áp dụng ưu đãi.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long phát biểu tại hội nghị (Ảnh: Báo Công Thương).
Phát biểu tại hội nghị, Cục trưởng Cục Điện lực cho biết: Thực tiễn triển khai đã phát sinh nhiều vướng mắc và cục nhận được nhiều phản ánh từ địa phương và doanh nghiệp. Theo đó, Nghị định 57 phát sinh ba nhóm vấn đề còn băn khoăn gồm: khung giá bán điện trong cơ chế DPPA qua lưới kết nối riêng, chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia, và giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà.
Đối với Nghị định 58, hai chính sách quan trọng được đặt ra là phát triển nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ và phát triển điện gió ngoài khơi. Với điện mặt trời mái nhà, nhiều doanh nghiệp đề nghị mở rộng đối tượng được mua sản lượng dư, đồng thời bổ sung quy định về lắp đặt thiết bị giám sát, điều khiển phù hợp với quy mô công suất để tránh lãng phí.
Một số ý kiến cũng đề xuất quy định cơ quan tiếp nhận thông báo phát triển nguồn điện là UBND cấp xã nhằm phù hợp với chính quyền hai cấp và tạo thuận lợi cho thủ tục hành chính. Đối với điện gió ngoài khơi, doanh nghiệp kiến nghị làm rõ điều kiện để dự án được hưởng ưu đãi, bổ sung quy định về đề án khảo sát, giới hạn diện tích vùng biển khảo sát, nhằm bảo đảm phù hợp với thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế.
Phát biểu tại hội nghị, các doanh nghiệp, địa phương đã kiến nghị các Bộ Công Thương và các ngành sớm hoàn thiện cơ chế và tiêu chuẩn kỹ thuật cho các dự án năng lượng tái tạo, đồng thời ban hành quy định cụ thể về cơ chế mua bán điện trực tiếp để tạo thuận lợi trong thu hút đầu tư, nhất là với các nhà đầu tư nước ngoài.
Cùng với đó, cần xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng cho hoạt động pin lưu trữ và phát triển công nghiệp sản xuất thiết bị điện trong nước, cũng như sớm làm rõ chính sách giá điện để doanh nghiệp có cơ sở hoạch định tài chính và triển khai dự án hiệu quả.
Tại Thanh Hóa, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 57 và 58, UBND tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo triển khai, phổ biến rộng rãi đến các sở, ngành, doanh nghiệp. Tuy nhiên, quá trình thực hiện bước đầu cho thấy nhiều khó khăn, vướng mắc.
Đối với Nghị định 57, các doanh nghiệp lớn quan tâm nhưng còn hạn chế do phạm vi áp dụng chỉ bó hẹp ở “khách hàng sử dụng điện lớn” (từ 200.000 kWh/tháng trở lên). Một số tổ chức, cá nhân đầu tư công trình muốn áp dụng cơ chế DPPA nhưng không thuộc đối tượng. Ngoài ra, quy định về việc bán sản lượng điện dư cho đơn vị bán lẻ điện trong khu, cụm công nghiệp còn thiếu đồng bộ, chưa rõ ràng. Giá bán điện do các bên thỏa thuận nhưng không vượt khung giá tối đa cũng khiến tính hấp dẫn với nhà đầu tư bị hạn chế. Tỉnh kiến nghị Bộ Công Thương nghiên cứu bổ sung thêm đối tượng tham gia, mở cơ chế cho đơn vị bán lẻ điện tại khu, cụm, đồng thời cho phép linh hoạt trong việc thỏa thuận giá để bảo đảm quyền lợi.
Đối với Nghị định 58, Thanh Hóa hiện chưa có dự án điện năng lượng mới (hydrogen, amoniac) nhưng đã phát triển 65 hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ với công suất hơn 25 MWp. Tuy nhiên, cơ chế giá điện dư chưa công bố rộng rãi, thiếu chính sách hỗ trợ pin lưu trữ, và yêu cầu lắp đặt hệ thống giám sát từ xa với ngưỡng 100kW gây tăng chi phí, trở thành rào cản. Tỉnh đề nghị sớm công bố giá mua điện, có chính sách hỗ trợ lưu trữ, đồng thời điều chỉnh ngưỡng công suất giám sát từ 100kW lên 300kW để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp nhỏ
Sau khi lắng nghe ý kiến kiến nghị của doanh nghiệp, đại diện Cục Điện lực khẳng định sẽ tổng hợp đầy đủ để báo cáo lãnh đạo Bộ Công Thương, trình Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung các nghị định theo thủ tục rút gọn của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 (sửa đổi). Đồng thời, Cục cho biết những vấn đề lớn như thẩm quyền tổ chức đấu thầu, mở rộng đối tượng triển khai điện gió ngoài khơi hay cơ chế đàm phán hợp đồng mua bán điện sẽ tiếp tục được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trong quá trình xây dựng nghị định sửa đổi.
