Tháo gỡ rào cản pháp lý để văn hóa Thủ đô phát triển
PGS. TS Bùi Hoài Sơn cho biết, Hà Nội có đầy đủ các lợi thế, nhưng chúng ta đang bị các rào cản pháp lý khiến chưa 'bung tỏa', phát triển được. Trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mới, tiến bộ, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng khi Luật được ban hành sẽ có những cơ hội mới, điều kiện mới để phát triển bền vững Thủ đô trong thời gian sắp tới.
Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi):
PGS. TS Bùi Hoài Sơn. Ảnh: Phạm Hùng
Để văn hóa Thủ đô trở thành ngọn hải đăng dẫn dắt
Trao đổi với phóng viên, PGS. TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội khóa XV cho biết, văn hóa là chính sách trọng tâm, điểm nhấn được đề xuất sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này. Chúng ta tự hào Hà Nội ngàn năm văn hiến, là nơi hội tụ, kết tinh văn hóa tiêu biểu của con người Việt Nam. Hà Nội đặc biệt quan tâm về văn hóa, đây là thế mạnh của Thủ đô và Hà Nội phải có sự điều tiết, dẫn dắt văn hóa của đất nước. Khi xây dựng dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), chúng ta cần có những cơ chế, chính sách vượt trội, phù hợp, ưu đãi để làm nổi bật hơn những đặc trưng này, để văn hóa Thủ đô trở thành ngọn hải đăng dẫn dắt, điều tiết sự phát triển bền vững đất nước.
Trong thời gian qua, Hà Nội đã ban hành nhiều Nghị quyết về văn hóa, trong đó nhấn mạnh xây dựng văn hóa người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình, văn minh, tiêu biểu cho văn hóa, lương tri và phẩm giá con người Việt Nam. Đặc biệt, Hà Nội cũng là địa phương đầu tiên ban hành Nghị quyết của Thành ủy về phát triển công nghiệp văn hóa. Quốc hội vừa thảo luận về chương trình mục tiêu quốc gia phát triển văn hóa, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh rằng, chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển văn hóa phải nhấn mạnh đến công nghiệp văn hóa, Hà Nội chúng ta đã đi tiên phong trong lĩnh vực này. Trên thực tế, những quan điểm chỉ đạo của Hà Nội về văn hóa đã giúp lĩnh vực này gặt hái được nhiều thành quả. Hà Nội đã tham gia vào thành viên mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO năm 2019, tham gia vào các không gian sáng tạo, các sự kiện công nghiệp văn hóa... Những điều đó chứng minh sự quan tâm của Thành ủy, UBND đối với văn hóa, tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển văn hóa…
PGS. TS Bùi Hoài Sơn cho biết thêm, Luật Thủ đô (sửa đổi) của chúng ta rất đặc biệt vì chỉ Hà Nội có luật riêng. TP Hồ Chí Minh hay những địa phương khác chỉ có Nghị quyết đặc thù. Trong đó, Luật Thủ đô năm 2012 được ban hành có khá nhiều điều khoản chung chung và có nhiều lý do chúng ta phải sửa đổi. Khi sửa đổi lần này, chúng ta mong muốn phân cấp phân quyền nhiều hơn cho Thủ đô, có những cơ chế, chính sách vượt trội nhiều hơn cho Thủ đô.
Gần 1.000 người diễu hành, biểu diễn áo dài trên phố đi bộ Hồ Gươm, Hà Nội, năm 2023. Ảnh: Khánh Huy
Nhiều điểm mới cho lĩnh vực văn hóa thể thao
Trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) có nhiều điểm mới, tiến bộ. Chúng ta dành riêng Điều 21 trong dự thảo Luật cho lĩnh vực văn hóa thể thao. Không chỉ Điều 21, chúng ta còn thấy ở trong Điều 39, 41, 43 có những ưu đãi về văn hóa thể thao. Điều này thể hiện Hà Nội quan tâm đến nhiều hơn các vấn đề văn hóa, và mong muốn cụ thể hóa các điều khoản văn hóa, trên cơ sở đó tạo thuận lợi hơn cho sự phát triển văn hóa trong thực tiễn.
Cụ thể như, trong Điều 39 về thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Điều 41 về quản lý, sử dụng tài sản công và khai thác công trình hạ tầng, cũng đưa vấn đề văn hóa vào. Trên thực tế những vấn đề đang đặt ra với các thiết chế văn hóa Hà Nội, như bảo tàng, thư viện... đang có những vướng mắc về quản lý tài sản công. Cụ thể, Nghị định số 151/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, hiện có nhiều quy định khiến cho nhiều đơn vị có tiềm năng nhưng bị bó buộc, không thoát khỏi "vòng kim cô" của luật pháp. Hay như quy định về ưu đãi đầu tư trong Điều 43, chúng ta sẽ có những ưu đãi dành cho những lĩnh vực đột phá, không chỉ cho Thủ đô mà còn cả nước. Như trong lĩnh vực văn hóa, trong Luật Đầu tư chỉ quan tâm đến một vài lĩnh vực, thì lần này, trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), chúng ta mở rộng cho cả 12 lĩnh vực của ngành công nghiệp văn hóa. Chúng ta cố gắng tháo gỡ các rào cản pháp lý để từ đó phát triển văn hóa. Từ phát triển văn hóa lan tỏa đến sự phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô.
Chúng ta đã chứng kiến những hiệu quả kinh tế xã hội đến từ lĩnh vực văn hóa rất nhiều trong thời gian qua. Như sự kiện Black Pink biểu diễn tại Hà Nội đã lan tỏa, ước tính đem về 600 tỷ đồng cho Hà Nội vào năm ngoái; hay trường hợp Taylor Swift lưu diễn 6 đêm ở Singapore đã đem lại lợi nhuận hơn 8.000 tỷ đồng cho đất nước này.
Hà Nội có đầy đủ các lợi thế, nhưng chúng ta đang bị các rào cản pháp lý khiến chưa "bung tỏa", phát triển được. Trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mới, tiến bộ, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng khi Luật được ban hành sẽ có những cơ hội mới, điều kiện mới để phát triển bền vững Thủ đô trong thời gian sắp tới.
