Tháo gỡ vướng mắc cho các tuyến vành đai Vùng Thủ đô

Đó là ý kiến của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội tại cuộc họp trực tuyến vừa diễn ra với Bộ Giao thông Vận tải bàn về các phương án tháo gỡ vướng mắc cho dự án đầu tư xây dựng tuyến đường Vành đai 4, Vành đai 5 Vùng Thủ đô.

Việc sớm triển khai đường Vành đai 4 sẽ góp phần giảm áp lực cho đường Vành đai 3 và kết nối đồng bộ mạng lưới giao thông liên vùng.

Tiến độ chậm do khó huy động nguồn lực

Vùng Thủ đô Hà Nội gồm 9 tỉnh (Hà Nam, Hòa Bình, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc), theo quy hoạch có 2 tuyến đường vành đai vùng (Vành đai 4 và Vành đai 5). Theo đánh giá của Bộ Giao thông Vận tải, tiến độ thực hiện đầu tư các đường vành đai liên vùng này đang bị chậm, không đáp ứng yêu cầu của quy hoạch, trong khi nhu cầu khai thác rất lớn. Nguyên nhân do khả năng huy động nguồn lực của các địa phương thấp, trong khi tổng mức đầu tư dự án lớn, thủ tục đầu tư các dự án theo hình thức BT (đổi đất lấy hạ tầng) không thực hiện được; các địa phương chủ yếu tập trung phát triển hạ tầng thiết yếu cho giao thông nội tỉnh, thành phố, chưa có điều kiện đầu tư giao thông kết nối vùng; chưa có cơ chế, chính sách đặc thù trong việc triển khai, huy động, ưu tiên nguồn lực đầu tư...

Cụ thể, đường Vành đai 4 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chi tiết tại Quyết định số 1278/QĐ-TTg ngày 29-7-2011 đi qua thành phố Hà Nội, tỉnh Hưng Yên, tỉnh Bắc Ninh, với chiều dài 98km. Đến thời điểm hiện tại, mới chỉ có thành phố Hà Nội lập đề xuất đầu tư các dự án thành phần nhưng chưa phê duyệt đề xuất đầu tư (53,52km); các đoạn tuyến còn lại qua tỉnh Hưng Yên (19km), tỉnh Bắc Ninh (21km) chưa lập đề xuất đầu tư dự án.

Đường Vành đai 5 đi qua 8 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Hà Nam, Hòa Bình, Thái Bình, Hải Dương, Bắc Giang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chi tiết tại Quyết định số 561/QĐ-TTg ngày 18-4-2014, chiều dài 331km với mục tiêu hình thành vành đai giao thông liên kết các đô thị đối trọng của các địa phương liền kề Thủ đô.

Trên tuyến này, phần do Bộ Giao thông Vận tải đầu tư là các đoạn đi trùng quốc lộ, đường cao tốc (127,9km), đã thực hiện đầu tư, đưa vào khai thác 25km các đoạn đi trùng đường cao tốc (Hà Nội - Thái Nguyên, Nội Bài - Lào Cai); còn lại 102,9km đi trùng quốc lộ đã được đầu tư có quy mô 2 làn xe (đường Hồ Chí Minh, cầu Vĩnh Thịnh, tuyến nối 2 cao tốc) nhưng chưa được đầu tư vào cấp theo quy mô quy hoạch 4 làn xe.

Đối với phần do các địa phương đầu tư, đã và đang đầu tư 37km gồm các tỉnh: Thái Bình 15km, Hải Dương 9km, Thái Nguyên 9,6km (đoạn qua Khu tổ hợp Yên Bình), Vĩnh Phúc 3,4km; còn lại 183,2km chưa chuẩn bị đầu tư.

Bảo đảm kết nối đồng bộ

Tại cuộc họp trực tuyến giữa Bộ Giao thông Vận tải với 9 địa phương liên quan tổ chức đầu tháng 3-2021 vừa qua, với Vành đai 4, Bộ Giao thông Vận tải đưa ra 3 phương án. Cụ thể: Phương án 1, đầu tư toàn tuyến theo quy hoạch. Phương án 2, đầu tư quy mô đường cao tốc 4 làn xe. Phương án 3, đầu tư quy mô đường cao tốc 4 làn xe hạn chế.

Đại diện Vụ Kế hoạch - Đầu tư (Bộ Giao thông Vận tải) cho rằng, phương án 1 là phương án tốt nhất, đạt được mục tiêu cuối cùng của quy hoạch. Phương án 2 có thể đáp ứng nhu cầu trong một thời gian nhất định, tuy nhiên công tác giải phóng mặt bằng sẽ phải thực hiện tối thiểu 2 lần, không khả thi khi thực hiện trên địa phận Hà Nội. Phương án 3, sau đầu tư đưa vào khai thác một phần sẽ bị quá tải, không đáp ứng yêu cầu vận tải.

Theo Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội Vũ Văn Viện, đối với Vành đai 4, qua nghiên cứu, phân tích các phương án, Sở bảo lưu quan điểm đầu tư toàn tuyến theo quy hoạch được duyệt, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của cả khu vực Vùng Thủ đô, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và vùng Đồng bằng sông Hồng cũng như bảo đảm tính kết nối đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, phát triển đô thị và phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội.

Đối với Vành đai 5, đề nghị Bộ Giao thông Vận tải tổ chức thực hiện bằng nguồn ngân sách Trung ương, nhằm bảo đảm khớp nối đồng bộ giữa các địa phương trên toàn tuyến.

Liên quan đến Vành đai 5, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Thái Nguyên Lê Văn Vịnh cũng đề nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Chính phủ xem xét bố trí nguồn kinh phí trung ương đầu tư hoàn thiện các đoạn tuyến qua địa phận tỉnh.

Kết luận tại cuộc họp này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể giao Ban quản lý dự án 2 và Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) làm việc với thành phố Hà Nội rà soát lại quy hoạch đường Vành đai 4 trên địa bàn. Đơn vị tư vấn nghiên cứu, tính toán lại quy mô đầu tư phù hợp từng khu vực có tính kết nối, đồng bộ mạng lưới giao thông với khu vực Hà Nội; nghiên cứu phương án xây dựng đường trên cao đáp ứng phát triển lâu dài.

Đối với phương thức đầu tư, việc đầu tư xây dựng được phân kỳ thành nhiều giai đoạn. Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể lưu ý chú trọng công tác giải phóng mặt bằng theo quy hoạch, hình thành tuyến đường Vành đai 4 giai đoạn 1. Các địa phương chú trọng công tác tuyên truyền đến người dân; lên phương án bố trí tái định cư để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng đáp ứng tiến độ của dự án.

Với đường Vành đai 5, Bộ trưởng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố có tuyến đường đi qua tổ chức rà soát quy hoạch nghiên cứu phương án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách địa phương và huy động các nguồn vốn khác. Bộ Giao thông Vận tải sẽ có trách nhiệm, cùng đơn vị tư vấn thiết kế phối hợp với các đơn vị chuyên ngành của địa phương giải quyết nếu có vướng mắc về quy hoạch.

Tuấn Lương