'Thắp sáng' kinh tế ban đêm cho Thủ đô

Kinh tế ban đêm là thuật ngữ được sử dụng để chỉ nền kinh tế hoạt động vào ban đêm, bao gồm các hoạt động kinh doanh và dịch vụ trong khoảng thời gian từ khi mặt trời lặn cho đến khi mặt trời mọc. Để vận hành kinh tế ban đêm, cần đảm bảo hoạt động ban đêm là khả thi về cả kỹ thuật và kinh tế.

Sức hút từ các con phố đi bộ

Tháng 7/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg phê duyệt đề án phát triển kinh tế đêm ở Việt Nam. Trong đó, giai đoạn trước mắt tập trung vào phát triển du lịch. Hà Nội được chọn là một trong những địa phương triển khai thí điểm.

Hà Nội là địa phương xây dựng thành công các sản phẩm du lịch đêm.

Theo đó, những tuyến phố đêm đặc trưng như phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, tuyến phố đi bộ - ẩm thực tại Đảo Ngọc - Ngũ Xã, phố đi bộ quanh thành cổ Sơn Tây (thị xã Sơn Tây), không gian ẩm thực và văn hóa phố Trịnh Công Sơn.

Bên cạnh đó, Hà Nội là địa phương xây dựng thành công các sản phẩm du lịch đêm, trong đó nổi bật một số sản phẩm: Hoạt động đêm tại các khu phố đi bộ, tour đêm tại di tích Nhà tù Hỏa Lò, tour đêm Hoàng thành Thăng Long, tour văn học tại Bảo tàng Văn học Việt Nam...

Với tour “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long”, khách du lịch được thưởng thức các điệu múa cung đình, được “thị vệ” và “cung nữ” do các bạn trẻ nhập vai hướng dẫn khám phá Hoàng Thành Thăng Long. Du khách có những trải nghiệm mới mẻ khi tham quan các hiện vật, hố khai quật vào ban đêm với sự hỗ trợ của công nghệ ánh sáng, được tham gia hoạt động “giải mã” các câu đố về Hoàng thành Thăng Long… Hoạt động vào tối thứ 6, 7 hằng tuần, tour “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” thu hút trung bình khoảng 130 khách/tối.

Theo các chuyên gia, việc phát triển kinh tế đêm ở Hà Nội còn có thể tính đến tổ chức những sự kiện văn hóa mang tầm quy mô khu vực và quốc tế. Ví như, lễ hội âm nhạc Gió mùa được tổ chức chuyên nghiệp, nay đã trở thành thương hiệu của Hà Nội mỗi dịp tháng 10, quy tụ đông đảo các nhà chuyên môn, nghệ sĩ từ các quốc gia trên thế giới.

Việc tổ chức sự kiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, du lịch như mời các ban nhạc nổi tiếng biểu diễn hay các lễ hội, festival quốc tế… cũng sẽ tạo thành điểm hẹn về sân chơi sáng tạo, văn hóa.

Hỗ trợ cho tính đặc thù của kinh tế ban đêm

Theo đại diện Sở Du lịch Hà Nội, việc phát triển kinh tế ban đêm sẽ mang lại tác động tích cực đến nền kinh tế, là một phần không thể thiếu trong phát triển du lịch. Tuy nhiên, hoạt động kinh tế ban đêm ít nhiều có ảnh hưởng đến vấn đề đảm bảo trật tự an toàn xã hội, áp lực ô nhiễm tiếng ồn, chất thải rắn, vệ sinh an toàn thực phẩm…

Để phát triển sản phẩm du lịch đêm chuyên nghiệp, Hà Nội cần có thêm các chiến lược bài bản hơn.

Do đó, TP trước mắt nên tổ chức thí điểm phát triển kinh tế ban đêm ở những khu vực, địa bàn có tiềm năng lớn về dịch vụ, thương mại, du lịch mà không phát triển tràn lan nhằm tránh gây ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư và khó khăn trong công tác bảo đảm an ninh trật tự.

Ngoài ra, cần quy định các điều kiện riêng đối với hoạt động kinh doanh về đêm, bổ sung nhân lực cho các lực lượng chức năng đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát đối với các hoạt động kinh doanh ban đêm về các điều kiện kinh doanh, an ninh trật tự, an toàn giao thông… và không gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân sống xung quanh.

Để phát triển sản phẩm du lịch đêm chuyên nghiệp, tạo động lực cho phát triển kinh tế đêm, Hà Nội cần có thêm các chiến lược bài bản hơn. Việc xây dựng chuỗi hoạt động phát triển sản phẩm du lịch đêm cần phải được tính toán, có quy hoạch bài bản, rõ ràng.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, phân tích: “Kinh tế đêm đã được hình thành ở TP Hà Nội, đặc biệt tập trung ở quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Tây Hồ từ nhiều năm nay. Đặc biệt, vào các ngày cuối tuần từ thứ 6 đến Chủ nhật, một số hoạt động đêm đã trở thành một nét sinh hoạt văn hóa, đời sống của một bộ phận người dân địa phương và địa điểm không thể bỏ qua của khách du lịch khi đến với Hà Nội. Thành phố bước đầu thành công với các chính sách hỗ trợ, góp phần phát triển kinh tế đêm, giúp kinh tế đêm của thành phố không chỉ tăng về quy mô mà còn cả về chất lượng”.

Tuy nhiên, cũng theo chuyên gia này, vẫn còn nhiều hạn chế mà thành phố cần khắc phục để tăng chất lượng kinh tế đêm, trong đó dễ nhìn nhận nhất là các hoạt động còn nghèo nàn, đơn điệu với hiệu quả kinh tế chưa rõ nét. Từ một số hạn chế được chỉ ra, để các không gian đi bộ của Hà Nội phát huy đúng giá trị, góp phần phát triển kinh tế đêm của Thủ đô, theo các chuyên gia, còn nhiều điều phải lưu ý.

Cần có thêm các chiến lược bài bản hơn

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam Phùng Quang Thắng, hoạt động du lịch trong kinh tế đêm cần sự tham gia của nhiều lĩnh vực và của người dân. Quan trọng nhất, TP cần có cơ chế chính sách phù hợp, đặc thù cho hoạt động kinh tế đêm. Từ đó, Hà Nội có thể xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như: Du lịch văn hóa, du lịch ẩm thực về đêm, du lịch mua sắm. Hiện tại, khu vực có thể tập trung cho kinh tế đêm là Phố cổ Hà Nội. Tại đây, có thể xây dựng một số tour trải nghiệm về đêm đặc thù kết hợp với tour ẩm thực để hấp dẫn khách.

Đồng quan điểm, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, ngoài yếu tố quan trọng là cơ chế chính sách đặc thù, Hà Nội có thể nghiên cứu mở rộng sản phẩm du lịch đêm như phát triển dịch vụ du lịch hai bên sông Hồng; có quy hoạch cho việc xây dựng trung tâm mua sắm hiện đại ở gần khu vực trung tâm, chẳng hạn như trung tâm mua sắm ngầm dưới đất như ở nhiều quốc gia đang làm.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành đề án Một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm. Đề án là cơ sở để Hà Nội xây dựng sản phẩm riêng đặc thù. Với vị thế Thủ đô của cả nước, sản phẩm du lịch đêm của Hà Nội cần đậm yếu tố văn hóa, truyền thống.

Theo các chuyên gia, các chính sách phát triển và quản lý kinh tế ban đêm cần chú trọng tới nhu cầu trải nghiệm an toàn của người dân, khách du lịch đối với các hoạt động dịch vụ ban đêm; đồng thời, đảm bảo an ninh trật tự, tôn trọng không gian sống. Dữ liệu về kinh tế ban đêm cần được thống kê minh bạch, phục vụ công tác tính quy mô và cơ cấu của toàn bộ nền kinh tế…

Tâm An