Thắp sáng tri thức giữa đại ngàn Quảng Ngãi

Lớp học của cô Ngọc. Ảnh: T.H

Nhờ sự bền bỉ ấy, nhiều người lần đầu biết đọc, biết viết, mở ra cơ hội đổi thay cuộc sống và thắp lên niềm tin mới trên những triền núi.

Hành trình tìm chữ của những học viên đặc biệt

Chiều muộn trên những sườn núi phía tây Quảng Ngãi, ánh đèn từ các lớp học xóa mù chữ lại hắt lên giữa sương mỏng.

Anh A Thủi, người thôn Ngọc Leang (xã Tu Mơ Rông), là một trong những học viên chăm chỉ nhất lớp của cô Lê Thị Ngọc (32 tuổi), giáo viên Trường Tiểu học Kim Đồng, xã Tu Mơ Rông. Suốt 3 tháng, tối nào anh cũng đến lớp đúng giờ, dù cả ngày bận rộn với nương rẫy. 45 tuổi mới cầm bút học chữ, anh từng mặc cảm khi không thể giúp con làm bài tập. Từ lúc đăng ký học, anh quyết tâm bỏ rượu, thứ vốn gắn bó cùng những chiều rảnh rỗi để từ đó toàn tâm theo đuổi con chữ.

Anh A Thủi nắn nót từng chữ. Ảnh: T.H

Đường đến lớp chỉ vài đoạn dốc, nhưng với anh là hành trình thay đổi cả cuộc đời. Thi thoảng không hiểu bài, anh đứng bật dậy hỏi bằng giọng phổ thông còn chưa tròn tiếng, khiến cả lớp bật cười. Cô Ngọc không trách, chỉ kiên nhẫn bước lại, giảng từng nét chữ cho anh. Hai tuần sau, anh viết được tên mình, điều tưởng chừng nằm ngoài khả năng.

Biết đọc, biết viết, cuộc sống của anh đổi khác. Anh tự đọc hướng dẫn trồng trọt, tự ghi chép sổ nông sản, điều mà trước đó anh luôn phải nhờ người khác giúp. “Có chữ rồi mới hiểu ra mình thiệt thòi thế nào bấy lâu”, anh A Thủi xúc động nói.

Lớp của cô Ngọc có 18 học viên, mỗi người một câu chuyện nhưng đều gặp chung trở ngại mặc cảm vì không biết chữ. Cô hiểu điều đó nên luôn nhẹ nhàng động viên. Ban ngày họ làm rẫy, tối mệt nhoài mới đến lớp; người mắt kém, người nhớ trước quên sau. Vì vậy, cô phải soạn giáo án riêng, chia nhóm học theo khả năng, kèm cặp người chậm, giao bài nâng cao cho người nhanh.

Lớp học của cô Trịnh Thị Dung. Ảnh: T.H

Để bà con dễ tiếp thu, cô sử dụng những hình ảnh quen thuộc như con gà, củ mì, bát cơm… lồng ghép vào bài dạy. Tính toán thì gắn với số lúa thu hoạch, số heo gà trong chuồng hay tiền bán nông sản. Với cô, học chữ là để ứng dụng vào đời sống chứ không dừng ở lý thuyết. Niềm vui của cô là khi thấy học viên viết được tên mình hay đọc trọn vẹn một câu, những điều giản dị nhưng quý giá.

Sự bền bỉ của những người chọn dạy chữ làm lẽ sống

Không chỉ cô Ngọc, cô Trịnh Thị Dung – giáo viên Trường Tiểu học và THCS xã Ya Ly cũng dành trọn tâm huyết cho công tác xóa mù chữ. Bước sang năm thứ hai đảm nhận nhiệm vụ, cô vẫn giữ nguyên sự say mê như những buổi đầu tiên. Lớp của cô có người 30 tuổi, người đã ngoài 60, mỗi độ tuổi một khó khăn riêng, nhưng tất cả đều chung khát vọng biết đọc, biết viết.

Những ngày dạy chính khóa ở trường vừa kết thúc, cô lại tất tả chuẩn bị để đến lớp xóa mù chữ buổi tối. Cô kể, học viên rất siêng năng. “Chỉ khi nào đau ốm hoặc có việc gia đình, họ mới nghỉ học”, cô Dung nói.

Mọi người chăm chú học. Ảnh: T.H

Nhưng để có được sự ổn định như hôm nay, cô Dung đã trải qua không ít gian nan. Năm trước, cô và đồng nghiệp phải đi từng nhà để vận động. Vào mùa thu hoạch, việc học dễ dang dở khi bà con bận việc. Những lúc ấy, cô lại đi bộ nhiều cây số đường rừng, bất kể trời mưa hay đường trơn, để thuyết phục từng người trở lại lớp. “Họ ngại phát âm sai, sợ tính toán không đúng bị chê cười. Mình phải kiên nhẫn để họ thấy lớp học là nơi thân thiện”, cô Dung kể lại.

Cô Dung cũng tự điều chỉnh giáo án theo từng học viên. Người tiếp thu nhanh được học mở rộng; người chậm, cô ngồi kèm từng phép tính, từng nét chữ, đôi khi đến tận 9 giờ tối vẫn chưa rời lớp. Cô bảo, dạy xóa mù chữ cho người học đã lớn tuổi cần sự kiên trì hơn nhiều lần.

Cô Trịnh Thị Dung – giáo viên Trường Tiểu học và THCS xã Ya Ly cũng dành trọn tâm huyết cho công tác xóa mù chữ. Ảnh: T.H

Ngày chị Y Klưh (39 tuổi, làng Chứ) lần đầu viết được tên mình, cô Dung xúc động đến khó nói thành lời. Chị kể, trước kia sợ cầm bút vì luôn lo viết sai. Nhờ cô Dung tận tình chỉ bảo, giờ chị tự tin hơn, đọc viết không còn là nỗi sợ.

Phó Chủ tịch UBND xã Ya Ly Y Phin cho biết, đội ngũ giáo viên như cô Dung luôn là điểm tựa của công tác xóa mù chữ tại địa phương. Họ không chỉ đứng lớp mà còn đến từng hộ vận động, kiên trì giữ sĩ số. Nhờ vậy, bà con mạnh dạn hơn trong giao tiếp, hiệu quả sản xuất cũng cao hơn. Chính quyền rất trân trọng những đóng góp thầm lặng ấy.

Bà con mạnh dạn hơn trong giao tiếp, hiệu quả sản xuất cũng cao hơn.

Từ sự tận tụy của những cô giáo nơi vùng cao như cô Ngọc, cô Dung, con chữ đã dần len lỏi vào từng mái nhà, từng rẫy nương của đồng bào. Những người chưa biết đọc, biết viết nay mở ra cho mình một cánh cửa mới, cánh cửa của tri thức và tự tin. Chính những lớp học giản dị giữa đại ngàn ấy đang mang lại thay đổi bền bỉ và giàu tính nhân văn cho vùng đất phía tây Quảng Ngãi.

Hoàng Vinh