Thắp sáng tri thức nơi biên cương

Lớp “xóa mù chữ” do Thượng úy Thao Văn Chứ, Đồn Biên phòng Quang Chiểu đứng lớp tại bản Pù Đứa, xã Quang Chiểu.

Trong quá trình bám nắm địa bàn xã biên giới, Thượng úy Thao Văn Chứ (người dân tộc Mông), Đội trưởng Đội vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Quang Chiểu nhận thấy tỷ lệ phụ nữ mù chữ và tái mù chữ rất cao.

Thượng úy Thao Văn Chứ, cho biết: "Phần lớn chị em không biết đọc, biết viết, nên mọi giấy tờ đều phải nhờ người khác. Có người chỉ biết điểm chỉ bằng dấu vân tay, rất ngại khi làm việc với chính quyền. Qua từng con chữ, tôi mong bà con nâng cao nhận thức, hiểu pháp luật, tự tin vươn lên. Khi tri thức được lan tỏa, tình cảm quân dân thêm gắn bó, “thế trận lòng dân” nơi biên giới sẽ vững chắc hơn".

Xuất phát từ trăn trở đó, Thượng úy Thao Văn Chứ tham mưu ban chỉ huy đồn phối hợp UBND xã và hội LHPN xã mở lớp xóa mù chữ cho hội viên. Ban ngày làm nhiệm vụ biên phòng, tối đến anh lại cầm phấn đứng lớp. Bản Pù Đứa có 75 hộ dân tộc Mông thì 8 hộ thuộc diện nghèo, còn lại là hộ cận nghèo. Để giúp những học sinh đặc biệt này nghe rõ, đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông là điều không hề dễ dàng.

Ở bản Pù Đứa, xã Quang Chiểu vào buổi tối tại nhà văn hóa bản những tiếng đồng thanh đánh vần lại phát ra từ lớp học với những học sinh từ độ tuổi 20 - 40 tuổi. Lớp có 38 học viên, chủ yếu là phụ nữ. Lớp học bắt đầu từ 19h đến 21h, đều đặn từ thứ 2 đến thứ 6. Sau những ngày làm việc vất vả trên nương rẫy, cứ đến giờ chị em trong bản lại ới nhau cắp sách đi học.

Chị Lâu Thị Ly, học viên lớp học chia sẻ: "Nhà có tôi và con dâu đều không biết đọc, biết viết và không biết nói tiếng Kinh. Lúc đầu, hai mẹ con ai cũng xấu hổ và không dám đi học. Nhiều lúc nghĩ mình không biết chữ thì thiệt thòi quá, không viết được tên mình mà cũng không biết tính toán làm ăn. Các thầy dạy rất nhiệt tình và dễ hiểu, giờ tôi đã đánh vần, ghép chữ được rồi".

Bản Ón, xã Tam Chung nằm sát biên giới Việt Nam - Lào, địa hình hiểm trở, xa trung tâm xã. Khu dân cư biên giới này có 117 hộ đồng bào dân tộc Mông sinh sống, đời sống còn nhiều khó khăn. Trong đó, một bộ phận phụ nữ đang trong tình trạng bị mù chữ, tái mù chữ, gặp nhiều bất lợi trong cuộc sống, sinh hoạt, giáo dục con cái, phát triển kinh tế, sản xuất.

Xuất phát từ tình hình thực tế, Đồn Biên phòng Tam Chung đã phối hợp với hội LHPN xã tổ chức khai giảng lớp xóa mù chữ, tái mù chữ cho 30 học viên là phụ nữ trong bản. Theo kế hoạch, lớp học tổ chức trong vòng 3 tháng từ tháng 9 đến hết tháng 12/2025 vào buổi tối các ngày trong tuần với mục tiêu để học viên đọc thông, viết thạo, làm được các phép tính cơ bản nhất. Cán bộ Đồn Biên phòng Tam Chung sẽ trực tiếp đảm nhiệm đứng lớp dạy chữ cho bà con.

Thiếu tá Trịnh Đình Duyên, Chính trị viên Phó Đồn Biên phòng Tam Chung, cho biết: “Thực hiện mô hình “Bản sáng vùng biên” tại bản Ón, đơn vị đã triển khai rất nhiều hoạt động, phần việc khác nhau. Cùng với hỗ trợ bà con cây, con giống để phát triển kinh tế, đơn vị đã mở lớp xóa mù, tái mù chữ để nâng cao trình độ dân trí".

Mới đây, tại bản Con Dao, xã Quang Chiểu, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 5 (Quân khu 4) đã phối hợp với UBND xã bế giảng lớp học xóa mù chữ và chống tái mù chữ dành cho người dân địa phương, trong đó chủ yếu là phụ nữ dân tộc Dao. Lớp có 30 học viên ở nhiều độ tuổi khác nhau, từ những người chưa từng cầm bút đến những người từng biết chữ nhưng bị lãng quên qua năm tháng. Mặc dù đối mặt với muôn vàn khó khăn từ điều kiện thời tiết mưa lũ đến trở ngại khi nhiều học viên lớn tuổi lần đầu tiếp xúc với bảng chữ cái, nhưng với tinh thần kiên trì, nỗ lực bền bỉ của cả thầy và trò, lớp học đã thu về những kết quả đầy khích lệ. Kết quả kiểm tra cuối khóa cho thấy: 5 học viên đạt loại giỏi, 20 học viên đạt loại khá và 5 học viên đạt trung bình. Phần lớn học viên đã có thể đọc được các văn bản đơn giản, viết được họ tên của mình và thực hiện các phép tính trong phạm vi 100 - điều mà trước đây họ chưa từng dám nghĩ tới.

Qua các lớp học xóa mù chữ, những “người thầy” đứng lớp còn truyền đạt nhiều kiến thức quan trọng như chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; ứng dụng khoa học - kỹ thuật trong sản xuất, phát triển kinh tế; xóa bỏ tập tục tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; thực hiện việc cưới, việc tang theo nếp sống mới; đồng thời phòng tránh các hoạt động tín ngưỡng trái pháp luật.

Từ những lớp học đêm giản dị ấy một “thế trận lòng dân” đang được đắp bồi vững chãi, bền bỉ như chính những người lính thầm lặng ngày đêm bám bản, bám dân, phát triển văn hóa, nâng cao dân trí tại vùng khó.

Bài và ảnh: Tuấn Khoa