Thất bại lớn nhất của Warren Buffett: Một cổ phiếu giá rẻ hóa thành sai lầm 200 tỷ USD

Warren Buffett, Chủ tịch kiêm CEO Berkshire Hathaway. (Ảnh: Reuters).

Warren Buffett đang bước vào tuần làm việc cuối cùng trên cương vị CEO Berkshire Hathaway - “cỗ máy” đã đem lại khối tài sản khổng lồ cho ông và các cổ đông trung thành trong hơn 60 năm qua.

Kể từ khi tiếp quản Berkshire vào năm 1965, Buffett đã biến Berkshire từ một doanh nghiệp dệt may ngập trong khó khăn thành một tập đoàn đầu tư khổng lồ có giá trị hơn 1.000 tỷ USD.

Số cổ phiếu Berkshire hạng A mà Buffett nắm giữ chiếm gần lớn tài sản ròng của ông - ước tính vào khoảng 151 tỷ USD.

Nếu Buffett giữ lại hàng trăm nghìn cổ phiếu Berkshire hạng B thay vì đem làm từ thiện, khối tài sản của ông thậm chí còn lớn hơn nhiều. Theo ước tính của CNBC, trong kịch bản đó, tài sản ròng của Buffett sẽ lên tới 359 tỷ USD, đủ để trở thành người giàu thứ hai thế giới theo Chỉ số Tỷ phú Bloomberg.

Nhưng bất chấp những thành công gắn liền với Berkshire, Buffett vẫn tuyên bố doanh nghiệp này là khoản đầu tư tồi nhất trong sự nghiệp của ông, gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD.

Thương vụ đơn giản biến thành 20 năm lãng phí

Trong cuộc phỏng vấn với CNBC năm 2010, Buffett kể rằng sai lầm này bắt đầu từ năm 1962, khi ông điều hành một công ty hợp danh nhỏ quy mô 7 triệu USD. Khi sàng lọc các cơ hội đầu tư trên thị trường, ông nhận thấy Berkshire Hathaway là một cổ phiếu rẻ nếu xét theo vốn lưu động.

Berkshire lúc bấy giờ là một một công ty dệt may lớn đang trên đà lụn bại, phải liên tục đóng các nhà máy. Với mỗi nhà máy đóng cửa, công ty lại dùng tiền thu được để mua lại cổ phiếu. Buffett vạch ra kế hoạch tương đối đơn giản: ông sẽ mua cổ phiếu Berkshire, chờ một nhà máy khác đóng cửa rồi bán lại cho công ty, thu về khoản lợi nhuận nhỏ.

Sau hai năm, Buffett và các cộng sự đã nắm giữ lượng cổ phiếu đáng kể trong Berkshire. Nhận thấy đây là thời điểm thích hợp để chốt lời, ông đến gặp CEO Berkshire bấy giờ là Seabury Stanton.

Đúng như dự đoán, Stanton ngỏ lời mua lại cổ phiếu của Buffett vì công ty đang có tiền sau khi đóng cửa vài nhà máy. Hai người thống nhất Berkshire sẽ mua lại cổ phần của Buffett với giá 11,5 USD/cp trong tương lai gần.

Vài tuần sau, Berkshire gửi đề nghị chính thức - nhưng cái giá được đề cập trong thư là 11,375 USD/cp. Buffett nổi giận vì bị lừa dối. Thay vì bán ra, ông lao vào mua thêm cổ phiếu Berkshire, giành quyền kiểm soát công ty và sa thải CEO Stanton.

Kể từ đó, Berkshire trở thành nền tảng cho mọi hoạt động của Buffett. Vào năm 1967, ông mua lại một doanh nghiệp bảo hiểm tốt và gộp vào Berkshire.

Trong cuộc phỏng vấn với CNBC năm 2010, Buffett thừa nhận đúng ra ông nên lập một doanh nghiệp khác dựa trên công ty bảo hiểm. Các nhà xưởng, máy móc dệt may lỗi thời của Berkshire là gánh nặng lớn với một doanh nghiệp đầu tư, nhưng Buffett quyết không từ bỏ chúng.

Ông tiếp tục mua thêm các cổ phiếu và công ty con cho Berkshire. Rốt cuộc, Buffett đã tiêu tốn 20 năm cố gắng vực dậy mảng dệt may của Berkshire trước khi chấp nhận thất bại.

Buffett ước tính nếu ông không lãng phí nguồn lực vào ngành dệt may mà tập trung vào công ty bảo hiểm ông mua lại năm 1967, vốn hóa của Berkshire có thể cao hơn gấp đôi so với thực tế. Vào năm 2010, vốn hóa của Berkshire vào khoảng 200 tỷ USD. Điều đó có nghĩa Berkshire là sai lầm trị giá 200 tỷ USD của Buffett.

Buffett nói đùa: “Nếu bạn phỏng vấn tôi sau 10 năm nữa, có lẽ khi đó tôi sẽ có một sai lầm còn tồi tệ hơn”.

Hãy chọn con đường dễ

Warren Buffett cho rằng việc ông sa thải kẻ đã lừa dối mình nghe có vẻ như một câu chuyện đạo đức hay. Nhưng xét trên phương diện đầu tư, ông đã mắc sai lầm lớn khi lãng phí nguồn lực vào một doanh nghiệp kém cỏi.

Ông rút ra bài học là dù trót mua cổ phiếu trong phút nóng giận hay vì bất kỳ lý do sai lầm nào, nhà đầu tư nên nhanh chóng rút chân khỏi những doanh nghiệp tồi.

Theo vị tỷ phú, thành công đến từ việc sở hữu những doanh nghiệp tốt, chứ không phải sửa chữa những doanh nghiệp lụn bại.

Nhiều năm sau thất bại với ngành dệt may, Buffett viết lưu ý trong báo cáo thường niên của Berkshire: “Khi một nhà quản lý nổi tiếng với năng lực xuất chúng đối mặt với một doanh nghiệp có tiếng xấu về kinh doanh, rốt cuộc tiếng xấu của doanh nghiệp mới là điều được lưu truyền”.

Buffett luôn ghi nhớ bài học trên để tránh mắc những sai lầm mới. Ông vẫn được nhiều người liên lạc để giới thiệu về các công ty gặp khó khăn. Họ gợi ý rằng người có nhiều nguồn lực và tài nguyên như Buffett có thể giải quyết rắc rối của những doanh nghiệp đó và thu về lợi nhuận.

Tuy nhiên, Buffett phản đối lối lập luận đó. Ông so sánh việc đầu tư với thể thao. Trong kỳ thi Olympics, các vận động viên được điểm thưởng nếu họ vượt qua chướng ngại khó.

Nhưng trên thị trường, nhà đầu tư không được thưởng thêm bằng lợi nhuận khi tốn công sức vào một doanh nghiệp khó khăn. Lựa chọn khôn ngoan hơn là đi con đường dễ: sở hữu doanh nghiệp tốt với mức giá hợp lý.

Giang