Thay đổi chính sách dân số: Không thể chậm trễ!

Ngày 28-2, Báo Người Lao Động tổ chức talkshow với chủ đề "Thay đổi chính sách dân số phù hợp tình hình mới: Cơ hội và thách thức".

Cần sớm có Luật Dân số

Chương trình với sự tham dự của các khách mời: PGS-TS-BS Hoàng Thị Diễm Tuyết, Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương; ThS Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Dân số TP HCM; ThS Nguyễn Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Bảo hiểm Xã hội TP HCM; ThS Nguyễn Quang Việt Ngân, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu dân số và phát triển thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP HCM.

Theo ông Phạm Chánh Trung đánh giá, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, công tác dân số trong thời gian qua đã có những thành tựu nhất định. Trong đó, thành tựu lớn nhất là đã khống chế được tốc độ gia tăng dân số và ổn định được quy mô dân số. Tuy nhiên, công tác dân số cũng đang có những bất cập, tồn tại.

Tồn tại lớn nhất hiện nay chính là mức sinh thay thế của nước ta chưa thực sự bền vững. Bên cạnh đó là già hóa diễn ra với tốc độ rất nhanh. Tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam được tăng lên. Tuy nhiên, số năm sống khỏe mạnh vẫn còn hạn chế. Chi cục trưởng Chi cục Dân số TP HCM cho rằng để giải quyết những bất cập này thì cần sớm có Luật Dân số.

Các khách mời chia sẻ tại talkshow/ Ảnh: TẤN THẠNH

Còn theo bà Nguyễn Quang Việt Ngân, việc bỏ quy định kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ 3 là một trong những yếu tố để cải thiện được mức sinh. Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố duy nhất. Bởi hiện nay có rất nhiều cặp vợ chồng chỉ muốn sinh một con hoặc chưa muốn sinh con.

Về nguyên nhân, bà Ngân cho rằng các cặp vợ chồng gặp sức ép tài chính, áp lực trong việc nuôi dạy và chăm sóc con cái; áp lực về cơ hội phát triển của bản thân, sức ép dành cho người phụ nữ trong gia đình… "Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc các cặp vợ chồng chỉ sinh một con hoặc không sinh con. Cần phải nghiên cứu kỹ để xác định từng nhóm nguyên nhân khác nhau thì mới có thể xây dựng được những nhóm chính sách hỗ trợ phù hợp cho từng nhóm đối tượng" - bà Ngân nói.

Còn theo bà Nguyễn Thị Thu Hằng, với chính sách dân số mới, việc khuyến sinh sẽ tạo ra lực lượng lao động dồi dào. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp của nước ta tăng năng suất lao động và khả năng cạnh tranh với thị trường thế giới.

Bà Nguyễn Thị Thu Hằng nhấn mạnh chính sách dân số cần có tính bao hàm lên nhiều lĩnh vực. Theo đó, các chính sách dân số phải khuyến khích việc kết hôn và sinh con; hỗ trợ về nhà ở, giáo dục, y tế, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người già. Ngoài ra là những chính sách khác liên quan đến thị trường lao động.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Theo bà Hoàng Thị Diễm Tuyết, để đạt được tỉ lệ sinh như mong muốn, cần phối hợp trên nhiều lĩnh vực, thực hiện cùng lúc làm nhiều chính sách khác nhau. Bà Tuyết đề xuất trong giai đoạn tới, Chính phủ có thể xem xét trợ cấp nuôi con và cải thiện hệ thống chăm sóc trẻ em.

"Phụ nữ lúc sinh con đều mong mình vượt cạn an toàn; con sinh ra phải là đứa trẻ hoàn thiện, được giáo dục để trở thành công dân có ích cho xã hội. Như vậy, nếu chúng ta làm tốt được nội dung này thì sẽ giúp người phụ nữ mạnh mẽ hơn trong quyết định sinh con" - bà Tuyết phân tích.

Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương cho biết thực tế, trợ cấp nuôi con của một số quốc gia trên thế giới hiện nay đang làm tốt nhưng vẫn không tăng được mức sinh. Vì vậy phải phối hợp nhiều chính sách khác nhau thì việc khuyến sinh mới đạt được hiệu quả.

Bà Nguyễn Quang Việt Ngân nhấn mạnh dân số là một trong những yếu tố then chốt để phát triển kinh tế - xã hội. Để ổn định quy mô dân số đòi hỏi rất nhiều yếu tố, trong đó có sự ổn định của hệ thống an sinh - xã hội cho người dân. Theo nữ chuyên gia này, có sự tương thích giữa quy mô dân số với sự phát triển kinh tế - xã hội thì cần chú ý yếu tố dân số (quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số) vào trong các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

Còn theo bà Nguyễn Thị Thu Hằng, vấn đề nhà ở và việc làm ảnh hưởng rất lớn đến quyết định sinh con của một cặp vợ chồng. Do đó, cần có những chính sách hỗ trợ về nhà ở và việc làm để các cặp vợ chồng an tâm sinh con hoặc sinh đủ 2 con.

"Nhiều doanh nghiệp chỉ ưu tiên tuyển dụng lao động nam hơn lao động nữ. Nguyên nhân là việc sinh con của lao động nữ sẽ ảnh hưởng đến năng suất của đơn vị. Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ lâu bền về thuế cho các doanh nghiệp dựa trên tỉ lệ lao động nữ được sử dụng tại đây" - bà Hằng phân tích thêm.

Cùng quan điểm, ông Phạm Chánh Trung cũng cho rằng nhóm chính sách tác động mạnh mẽ nhất đến việc giải quyết mức sinh tập trung ở nhóm chính sách về nhà ở, việc làm, y tế và giáo dục. Theo ông, nếu các cặp vợ chồng được quan tâm hỗ trợ bước đầu với 4 nhóm chính sách này thì họ có thể an tâm sinh con.

Cảm ơn đơn vị tài trợ: Công ty TNHH Giải pháp thông minh TICKSMART Việt Nam.

LÊ VĨNH - ANH VŨ