Thấy gì khi Cá Chép Nguyễn Thị Minh Khai ngừng hoạt động

Chiều 9/9, nhà sách Cá Chép chính thức thông báo sẽ dừng hoạt động chi nhánh tại 223 Nguyễn Thị Minh Khai (phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM) kể từ ngày 27/9. Đây là một trong những cơ sở nổi bật nhất của thương hiệu nhà sách nghệ thuật này, được nhiều gia đình và người yêu sách chọn làm điểm đến cuối tuần.

Thông tin này khiến không ít người bất ngờ, nhất là trong bối cảnh một số chuỗi nhà sách khác đang mở rộng quy mô. Một câu hỏi đặt ra: Trong lúc thị trường sách in chịu áp lực từ xu hướng tiêu dùng online, vì sao có chuỗi đóng lại, chuỗi khác vẫn liên tục mở rộng?

Thực tế cho thấy không có công thức chung. Có những chuỗi chọn chiến lược mở rộng để tăng độ phủ, đa dạng hóa trải nghiệm nhằm cạnh tranh trực tiếp với thương mại điện tử. Một số đơn vị lại tập trung nguồn lực xây dựng những không gian văn hóa đặc trưng, tạo bản sắc riêng cho thương hiệu. Cùng tồn tại trong một thị trường nhiều biến động, các nhà sách đang dần phân hóa theo mô hình hoạt động, đối tượng phục vụ và triết lý kinh doanh.

“Ông lớn” đua nhau mở rộng

Thương mại điện tử phát triển mạnh lấn át ngành phát hành sách in, thay vì chỉ bán sách đơn thuần, các đơn vị như Fahasa, Phương Nam, ADC Book đang đầu tư mạnh vào trải nghiệm người dùng, công nghệ hỗ trợ bán lẻ và mô hình tích hợp đa dịch vụ.

Fahasa, hiện vận hành hơn 130 nhà sách toàn quốc, là chuỗi có độ phủ lớn nhất thị trường. Riêng trong quý II/2025, đơn vị ghi nhận doanh thu thuần 1.212 tỷ đồng, tương đương hơn 13 tỷ đồng mỗi ngày. Trong quý III, đơn vị cho biết sẽ mở thêm chi nhánh Fahasa Đông Ba, Fahasa Nguyễn Ảnh Thủ, Fahasa Hưng Yên và Fahasa Vũ Yên và đẩy mạnh mô hình “nhà sách thông minh”.

Mô hình này sử dụng định vị kệ hàng bằng mã số và bản đồ, cho phép khách hàng tra cứu chính xác vị trí sản phẩm qua thiết bị tại quầy. Thay vì phải hỏi nhân viên hay tìm thủ công trong hàng nghìn đầu sách, người dùng chỉ cần vài thao tác để in bản đồ hoặc được hướng dẫn di chuyển.

Mô hình nhà sách thông minh cho phép bạn đọc dễ dàng tìm kiếm sách, hàng hóa cần thiết và tự thanh toán. Ảnh: Fahasa.

Tương tự, Phương Nam Books với gần 50 nhà sách cũng theo đuổi hướng phát triển mô hình tích hợp. Tại các cơ sở mới mở trong năm 2025 như Buôn Mê Thuột hay công viên Bình Phú (phường Bình Phú, TP.HCM), không gian được đầu tư thẩm mỹ và chức năng, có sân chơi cho trẻ em, khu vực đọc sách tại chỗ, quầy trải nghiệm, kết hợp mua sắm - giải trí. Dù lỗ nhẹ trong quý II (khoảng 1 tỷ đồng), chuỗi này vẫn ghi nhận doanh thu tăng 5% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, chuỗi ADC Book tập trung phục vụ học sinh, phụ huynh tại Hà Nội với 14 điểm bán. Chuỗi này ghi nhận doanh thu 124 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025, giảm so với cùng kỳ nhưng vẫn có lãi. ADC đang dần áp dụng mã QR cho sản phẩm, bổ sung các dịch vụ mua online, giao sách tận nhà để giữ chân người tiêu dùng giữa làn sóng chuyển dịch sang thương mại điện tử.

Dù đối mặt cạnh tranh từ sách điện tử và nền tảng online, các chuỗi nhà sách lớn đang đầu tư mở rộng quy mô, tận dụng lợi thế để xây dựng mô hình bán lẻ đa dạng và trải nghiệm tối ưu cho khách hàng.

Tập trung vào lợi thế riêng

Trong khi các chuỗi lớn như Fahasa hay Phương Nam mở rộng quy mô và tích hợp công nghệ để tối ưu vận hành, một số nhà sách khác lại chọn hướng đi khác theo thế mạnh, chiến lược của từng đơn vị. Những cái tên như Cá Chép, Hải An hay E.Book trở thành điểm đến quen thuộc với các gia đình, giới trẻ thành thị tìm kiếm một không gian văn hóa vui chơi, giải trí.

Nhà sách Cá Chép, ra đời từ năm 2013, là một trong những đơn vị tiên phong theo đuổi mô hình nhà sách nghệ thuật. Mỗi cơ sở được thiết kế như một công trình đậm tính mỹ thuật với vật liệu gỗ, kính, ánh sáng và cách trưng bày giàu thẩm mỹ. Nhiều không gian đọc được bố trí dành riêng cho trẻ em và gia đình.

Đến ngày 24/9, Cá Chép ngừng hoạt động chi nhánh Nguyễn Thị Minh Khai (phường Cầu Ông Lãnh, TP.HCM), một trong những địa điểm được yêu thích nhất của thương hiệu. Hiện tại, Cá Chép duy trì cửa hàng tại 211-213 Võ Văn Tần.

Các chi nhánh của nhà sách Cá Chép được thiết kế với phương châm “không chỉ là nhà sách, mà còn là tác phẩm nghệ thuật”. Ảnh: Nhà sách Cá Chép.

Còn nhà sách Hải An (phường Tân Định, TP.HCM) thu hút bạn đọc trẻ với thiết kế nhiều tầng theo chủ đề đại dương, nổi bật với không gian tầng trệt uốn lượn như đáy biển. Tầng ba mô phỏng hình ảnh con thuyền lênh đênh giữa biển với tranh tường, góc đọc sách, tô tượng và quầy cà phê. Tầng bốn được thay đổi trang trí theo mùa, tạo trải nghiệm mới mẻ cho khách mỗi lần ghé lại.

Nhà sách E.Book (phường Hạnh Thông, TP.HCM) lại có không gian được thiết kế theo hướng hiện đại, trưng bày hàng nghìn đầu sách cùng các khu để người đọc ngồi uống cà phê, làm việc, đọc sách yên tĩnh.

Hoài An (22 tuổi, ngụ phường Tân Định, TP.HCM) là một độc giả thường xuyên mua sách online nhưng lại rất hay ghé qua các nhà sách như Cá Chép, Hải An hoặc E.Book vào cuối tuần. Dù không phải lúc nào cũng mua sách, cô vẫn dành thời gian dạo quanh từng gian trưng bày, đọc vài trang ngẫu nhiên hoặc hẹn bạn bè đến nhà sách để gặp mặt.

"Mình thích cảm giác đi dạo giữa các kệ sách, bất ngờ tìm được một quyển thú vị mà mình không định mua từ đầu. Có khi không cần mục tiêu gì cụ thể, chỉ cần một buổi chiều, một chỗ mát mẻ, yên tĩnh. Nhóm bạn mình cũng hay hẹn nhau ở nhà sách, có những khu vực để trò chuyện và nhiều talkshow rất thú vị cùng tác giả sách", cô chia sẻ với Tri Thức - Znews.

Đức An