Trí tuệ nhân tạo và cuộc cách mạng của thương mại toàn cầu

Ảnh minh họa. (Nguồn: globaltimes)

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), bối cảnh kinh doanh toàn cầu đang được định hình lại theo thời gian thực.

Mỹ gần đây đã áp đặt các mức thuế quan mới sâu rộng, thúc đẩy hơn 60 quốc gia chuẩn bị những biện pháp trả đũa và đối phó với sự gián đoạn, trong khi các nhà xuất khẩu lớn phải đối mặt với những hạn chế hơn nữa đối với các mặt hàng nhạy cảm.

Các tuyến đường thương mại đang được định tuyến lại do căng thẳng địa chính trị. Những khuôn khổ pháp lý ngày càng trở nên phức tạp và phân mảnh.

Sự gián đoạn, từ các cuộc tấn công mạng đến những cú sốc khí hậu và đứt gãy chuỗi cung ứng đang trở nên thường xuyên và phổ biến hơn.

Theo Báo cáo Triển vọng của các Nhà kinh tế trưởng của WEF, tháng 5/2025, 89% các nhà kinh tế tin rằng những chính phủ cần tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng AI và 86% cho rằng các doanh nghiệp phải đi đầu trong việc áp dụng AI ở những ngành công nghiệp chủ chốt để đảm bảo tăng trưởng dài hạn.

Mặc dù báo cáo nhấn mạnh thách thức trong việc duy trì đầu tư trong bối cảnh bất ổn toàn cầu, nó cũng gạch dưới một điểm quan trọng: những doanh nghiệp giữ vững tinh thần và đầu tư vào cơ sở hạ tầng thông minh ngay từ bây giờ sẽ có vị thế tốt nhất để phát triển mạnh mẽ trong dài hạn.

Trong môi trường đầy biến động này, quan điểm truyền thống coi thương mại là một chức năng thuần túy mang tính vận hành, tuân thủ quy định đã trở nên lỗi thời một cách nguy hiểm.

Những gì từng là một hoạt động tĩnh tại giờ đây là một "chiến trường" năng động đòi hỏi tầm nhìn xa, tốc độ và sự kiểm soát chiến lược.

Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp vẫn quản lý thương mại bằng những hệ thống rời rạc, các công cụ theo dõi thủ công và những quy tắc hoạch định nguồn lực doanh nghiệp được viết cho một thời đại khác.

Việc quản lý một môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng và ngày càng có nhiều rủi ro đòi hỏi các nhà lãnh đạo phải coi thương mại như một điểm kiểm soát chiến lược, cung cấp thông tin cho những quyết định tìm nguồn cung ứng, quản lý lợi nhuận, lập trường rủi ro và khả năng thích ứng theo thời gian thực.

AI cho một nền thương mại chống gián đoạn

AI cho phép mô hình hóa dự báo trên toàn bộ chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp có thể mô phỏng những quyết định tìm nguồn cung ứng dưới các quy định thay đổi, những yêu cầu về ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) và các ràng buộc địa chính trị.

Những mô phỏng này giúp các nhà lãnh đạo đưa ra những quyết định có thể bảo vệ và kiểm toán được, phù hợp với mục tiêu kinh doanh và các yêu cầu tuân thủ.

Ôtô chờ xuất khẩu tại cảng ở tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc). (Ảnh: THX/TTXVN)

Với AI, thương mại trở thành một đòn bẩy chiến lược cho khả năng chống chịu và lợi thế cạnh tranh.

Với khả năng ngày càng tân tiến, các hệ thống AI có thể giám sát những sự kiện toàn cầu, như thời tiết, các lệnh trừng phạt và những mối đe dọa mạng trong thời gian thực; phát hiện các bất thường trên các tuyến đường, nhà cung cấp và tài liệu; chạy kiểm tra tuân thủ 24/7 để tránh bị phạt hoặc chậm trễ; mô hình hóa các kịch bản gián đoạn trong khi mô phỏng những giải pháp thay thế trên các tuyến đường và nhà cung cấp.

Trọng tâm của sự chuyển đổi này là AI có khả năng tự chủ hành động, nghĩa là các hệ thống có thể tư vấn và hành động một cách tự động. Hãy tưởng tượng một nền tảng phát hiện ra một sự thay đổi về quy định, định tuyến lại các lô hàng, cập nhật tài liệu và thông báo cho những bên liên quan.

Tất cả diễn ra mà không cần sự can thiệp của con người. Đây không phải là một viễn cảnh xa vời; đó là thực tế đang nổi lên của các hoạt động thương mại được hỗ trợ bởi AI.

Lấy ví dụ, một công ty vận chuyển các sản phẩm nhạy cảm với nhiệt độ qua một tuyến đường bị ảnh hưởng bởi việc đóng cửa cảng. Với AI, công ty có thể dự báo tác động đến thời gian vận chuyển, xác định các tuyến đường thay thế và điều chỉnh thời gian giao hàng. Tất cả được xử lý tự động trước khi hoạt động bị ảnh hưởng. Đây là sự chuyển đổi từ việc chữa cháy một cách bị động sang việc ra quyết định một cách chủ động.

Việc áp dụng AI hiệu quả đòi hỏi sự cam kết và tầm nhìn của lãnh đạo

Nếu không có sự bảo trợ của ban điều hành, các dự án AI vẫn chỉ là những dự án thí điểm đơn lẻ. Chúng thiếu quy mô, kinh phí và sự hỗ trợ liên phòng ban cần thiết cho một sự chuyển đổi có ý nghĩa.

Mặc dù có những lợi ích rõ ràng, việc áp dụng AI trong thương mại vẫn còn hạn chế. Vấn đề cốt lõi không phải là công nghệ; đó là ý định chiến lược. Các giám đốc điều hành doanh nghiệp cần phải suy nghĩ lại về những gì có thể làm được trong khi họ lồng ghép trí tuệ vào mọi tầng lớp hoạt động của mình. Điều này thúc đẩy khả năng chống chịu và khuyến khích các giám đốc điều hành xem xét ý nghĩa của năng suất, tạo ra giá trị và lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên mới này.

Để thay đổi, ban lãnh đạo cần phải định hình lại thương mại như một yếu tố chiến lược, nên ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng, như thâm nhập thị trường, định giá và ra mắt sản phẩm, chứ không chỉ là logistics.

Tạo điều kiện cho sự phối hợp liên phòng ban: AI trong thương mại liên quan đến mua sắm, tài chính, pháp lý và công nghệ thông tin (CNTT). Sự tích hợp chúng là chìa khóa.

Thiết lập quản trị AI: Đặt ra các KPI rõ ràng, đảm bảo trách nhiệm giải trình và xây dựng các hệ thống phù hợp giữa kết quả của AI và kết quả kinh doanh.
Nếu không có những yếu tố hỗ trợ này, các công ty có nguy cơ triển khai các công cụ mạnh mẽ vào những môi trường không thể hỗ trợ chúng.

Đối mặt với sự gián đoạn bằng trí tuệ và quyết tâm

(Ảnh: AFP/TTXVN)

Sự biến động của thương mại toàn cầu không còn là điều không thường xuyên; nó đã mang tính cấu trúc. Các quy định về khí hậu, rủi ro mạng, hạn chế thương mại kỹ thuật số và các thay đổi địa chính trị đang gia tăng về tần suất và quy mô. Các doanh nghiệp phải ngừng coi sự gián đoạn là một bất ngờ và bắt đầu chuẩn bị cho nó như là một điều bình thường.

Những người giữ vững tinh thần và tiếp tục đầu tư vào AI và cơ sở hạ tầng công nghệ trong điều kiện không chắc chắn sẽ chống chọi được với sự hỗn loạn và dẫn đầu vượt qua nó. Đầu tư dài hạn vào các hệ thống thông minh là hành động cao nhất của sự lãnh đạo doanh nghiệp, xây dựng khả năng chống chịu trước khi nó bị thử thách.

Các công ty thành công trong môi trường này sẽ là những công ty chỉ huy được hệ sinh thái thương mại của mình bằng trí tuệ, sự tự chủ và tốc độ.

Những công ty trì hoãn quá trình chuyển đổi sẽ phải đối mặt với rủi ro ngày càng tăng, các lựa chọn bị thu hẹp và sự không hài lòng của khách hàng ngày càng lớn, trong khi các đối thủ cạnh tranh xây dựng các hệ sinh thái có khả năng chống chịu với sự gián đoạn.

Thương mại không còn chỉ là việc vượt qua các biên giới; đó là việc vượt qua các ngưỡng cửa. Tương lai thuộc về các công ty chuyển từ sự tuân thủ sang sự rõ ràng, từ hoạt động sang chiến lược và từ các hệ thống tĩnh sang những hệ sinh thái thông minh./.

(TTXVN/Vietnam+)