Thấy gì khi nữ sinh bị trừ điểm nếu không tham gia đồng diễn áo dài?

Nữ sinh phải mặc áo dài đi học, tham gia hoạt động ngoại khóa. Ảnh minh họa: Duy Hiệu.

Trường THPT Marie Curie (quận 3, TP.HCM) gây tranh cãi trong nhiều ngày qua khi yêu cầu nữ sinh tham gia lễ hội áo dài TP.HCM lần thứ 11 năm 2025. Ngoài vấn đề yêu cầu nữ sinh phải tham gia với lý do “mỗi bạn nữ đều có sẵn áo dài trắng", "tà áo dài bấy lâu nay phần lớn gắn liền với nữ sinh", trường này còn khiến nhiều người khó hiểu khi đặt ra điểm thi đua phong trào trên thang điểm 10, nữ sinh không tham gia đồng diễn bị trừ 0,5 điểm còn nam sinh tham gia đồng diễn sẽ được cộng 0,5 điểm.

"Việc cộng điểm đối với nam sinh tình nguyện tham gia chỉ là khuyến khích vì thực tế tà áo dài bấy lâu nay phần lớn gắn liền với nữ sinh nên bạn nam sinh nào có tình yêu đặc biệt với áo dài dân tộc cũng rất đáng biểu dương", nhà trường nêu trong văn bản giải thích vào sáng 25/2.

Quy định khó hiểu

“Không hiểu nhà trường nghĩ gì mà lại phát ngôn như vậy” chính là điều mà Khánh An, học sinh tại một trường THPT ở quận 5 (TP.HCM), thốt lên khi đọc thông báo của trường THPT Marie Curie. Nữ sinh nói rằng những lời giải thích của trường không mang lại thông tin rõ ràng, ngược lại gây phản ứng dữ dội hơn vì qua cách giải thích, dư luận có thể thấy nhà trường đang áp đặt khuôn mẫu cho nữ sinh.

Là một nữ sinh, Khánh An không thể chấp nhận lời giải thích "tà áo dài bấy lâu nay phần lớn gắn liền với nữ sinh" do trường Marie Curie đưa ra. Em nói rằng áo dài là trang phục truyền thống của người Việt, đồng nghĩa với việc nó có thể gắn liền với nam giới và nữ giới, gắn liền với những nét đẹp văn hóa truyền thống chứ không nên bị áp cho một nhóm người nhất định.

Do đó, An cho rằng nếu triển khai hoạt động liên quan áo dài, đáng lẽ nhà trường nên yêu cầu nam sinh và nữ sinh cùng tham gia, thay vì một bên ép buộc và một bên khuyến khích để tránh gây bất bình đẳng và khiến các bạn nữ cảm thấy tổn thương.

“Em khá may mắn vì đồng phục trường em không phải áo dài, nhưng bạn em ở trường khác phải mặc áo dài đi học rất mệt vì nóng và bất tiện. Ngày thường, các bạn đã phải mặc áo dài, giờ đến ngày nghỉ cũng phải mặc trang phục đó đi đồng diễn giữa trời nắng nóng thì thực sự rất khó khăn”, An nói với Tri Thức - Znews.

Anh Bùi Minh Đức, Thạc sĩ ngành Truyền thông tại ĐH Clark (Mỹ), cũng chỉ ra nhiều điểm bất cập khiến trường THPT Marie Curie rơi vào những tranh luận không hồi kết.

Đầu tiên, ThS Đức nêu rằng học sinh Việt Nam vẫn đang bị “ép” tham gia những hoạt động ngoài giờ học và nhà trường không hề quan tâm đến việc đó là ngày nghỉ của các em. Tại Việt Nam, việc này giống như một “thông lệ”, dù muốn hay không, học sinh vẫn phải tham gia.

Trong vụ việc ở trường Marie Curie, học sinh phàn nàn hoạt động đồng diễn áo dài rơi vào ngày chủ nhật, khiến các em mất đi ngày nghỉ duy nhất trong tuần. Những học sinh theo đạo cũng không thể đi nhà thờ cùng gia đình.

“Đáng lẽ học sinh có quyền lựa chọn đi hay không chứ không phải bị ép tham gia những hoạt động như vậy vào cuối tuần, vì nó không nằm trong hoạt động học tập hay liên quan mật thiết đến học sinh”, anh Đức nêu quan điểm.

Điều thứ 2 khiến dư luận bức xúc trong vụ việc này chính là quy định liên quan áo dài, khi nữ sinh không tham gia bị trừ điểm, còn nam sinh lại được khuyến khích tham gia và cộng điểm.

ThS Bùi Minh Đức nói rằng vụ việc cho thấy nhà trường đang tạo áp lực cho các nữ sinh, buộc các em phải tham gia để tránh bị trừ điểm của lớp. Hơn nữa, điều này cho thấy trường không công bằng khi nhìn nhận vai trò của nam sinh và nữ sinh trong một phong trào. Đáng lẽ, nam sinh hay nữ sinh đều phải có quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm giống nhau.

ThS Bùi Minh Đức chỉ ra những bất cập liên quan việc "ép" nữ sinh mặc áo dài khi đi học và tham gia hoạt động ngoại khóa. Ảnh: NVCC.

Trường thiếu công bằng?

ThS Bùi Minh Đức còn nêu thêm một số vấn đề có thể thấy từ vụ trường THPT Marie Curie yêu cầu nữ sinh tham gia đồng diễn áo dài.

Thứ nhất, việc này thể hiện những định kiến giới rất rõ ràng trong cách nhà trường quy định. Trong khi nam giới luôn được gắn với sự năng động, nhanh nhẹn nên cần ăn mặc thoải mái để vận động, chơi thể thao, nữ giới lại luôn bị gắn với sự dịu dàng, từ tốn, thướt tha nên cần mặc áo dài để “khẳng định” những đức tính đó.

Thứ hai, việc yêu cầu nữ sinh mặc áo dài, trong khi nam sinh không bị ép buộc cũng thể hiện những đặc quyền của nam giới. Theo anh Đức, nam giới luôn có nhiều lựa chọn trang phục khác nhau mà họ nghĩ là phù hợp. Trong khi đó, nữ giới thường bị đóng khung với tà áo dài, hoặc được khuyến khích mặc áo dài trong khi họ vẫn có thể mặc những trang phục lịch sự khác ở những sự kiện trang trọng.

Xét về mặt truyền thống, tà áo dài vẫn phù hợp với bối cảnh hiện đại ở một mức độ nhất định. Nhưng nếu coi áo dài là công cụ tôn vinh vẻ đẹp truyền thống, ThS Minh Đức cho rằng nam giới và nữ giới đều có quyền hoặc nghĩa vụ như nhau trong việc lựa chọn mặc hay không.

“Áo dài cần được khuyến khích ở cả nam và nữ. Tuy nhiên, vấn đề trường đang gặp phải chính là áp đặt một cách không bình đẳng với nữ sinh”, ThS Đức nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, anh Đức cho rằng học sinh cũng cần được trao thêm lựa chọn khi mặc áo dài tới trường. Hiện nay, hầu hết trường học yêu cầu nữ sinh mặc áo dài đồng phục thường chọn loại áo dài trắng bó sát, gây bất tiện cho người mặc.

Thay vì bắt học sinh phải mặc áo dài bó sát, anh Đức đề xuất các trường có thể cho các em lựa chọn loại áo dài rộng rãi hơn để dễ vận động, di chuyển.

Khánh An cũng nêu quan điểm tương tự. Cá nhân nữ sinh không bài xích áo dài, ngược lại rất thích mặc áo dài trong các dịp lễ, Tết. Em cũng tin rằng nhiều học sinh khác cũng thích mặc áo dài, nhưng lại ghét bộ áo dài đồng phục vì quá bó sát.

Do đó, An đề xuất rằng nếu vẫn muốn duy trì áo dài là đồng phục, các trường nên cho học sinh lựa chọn loại áo dài rộng hơn, có thể là áo dài ngũ thân - loại áo dài có dáng suông, rộng rãi và không bó sát vào người.

“Em thấy những tranh cãi về áo dài vẫn không có hồi kết. Cách tốt nhất là chúng ta nên bỏ áo dài khỏi trường học, hoặc nếu duy trì, nên cho cả nam sinh và nữ sinh cùng mặc, đồng thời cho phép các bạn lựa chọn loại áo dài thoải mái để dễ vận động, chạy nhảy”, An nói.

Thái An